Gelir vergisi nedir, kimler öder? Gelir vergisi nasıl hesaplanır?

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklaması sonrası gelir vergisi bir kez daha gündem oldu. İşte gelir vergisi ile ilgili detaylar...

Gelir Vergisi Nedir ve Kimler Öder?

En çok sorulan soruların başında gelir vergisi nedir ve kimler öde sorusu gelmektedir. Bu bakımdan önemi çok büyük olan bir kavram olarak karşımıza çıkması söz konusudur. Gelir vergisi; gerçek şahısların yani hukukta hak edinebilmesi söz konusu olan ve yetki kullanabilen kurumlaşmamış durumdaki bireylerin gelirleri üzerinden alınan vergi türü olmaktadır. Gelir bir gerçek şahsın bir takvim yılı içerisinde elde etmiş olduğu kazanç ve iratların safi tutarı olmaktadır.

Gelirin kendi içinde bazı unsurlarının varlığı söz konusudur. Gelir vergisine tabi olan gelirler “Gelir Vergisi Kanununda tanımlanmış haldedir. Bu kapsamda gelire giren kazanç ve iratlar şunlardır:

- Serbest meslek kazançları

- Ticari kazançlar

- Ücretler

- Zirai kazançlar

- Menkul sermaye iratları

- Gayrimenkul sermaye iratları

- Diğer kazanç ve iratlar.

Gelir vergisini kimler öder konusu çok fazla merak edilen konu başlıkları arasında kendisine yer bulmaktadır. Bu sorunun birden fazla yanıtı bulunuyor. Buna göre kimler gelir vergisi öder? Sorusunun yanıtları şu şekilde listelenmektedir:

- İkametgahı Türkiye’de bulunmakta olanlar.

- Bir takvim yılı içerisinde Türkiye'de sürekli olarak altı aydan fazla oturumu olanlar.

- Resmi daire ve müesseselere yahut merkezi Türkiye'de bulunmakta olan teşekkül ve teşebbüslere bağlı olmakla birlikte adı geçen daire, müessese, teşekkül ve teşebbüslerin işleri nedeniyle yabancı memleketlerde ikamet eden Türk vatandaşlarıdır.

Bu vergi mükelleflerinin Türkiye içerisinde ve dışında elde etmiş oldukları kazanç ve iratların tamamı üzerinden vergilendirilmeleri söz konusudur. Türkiye’de yerleşmiş durumda olmayan gerçek şahıslar dar mükellef olarak nitelendirilmekte olup yalnızca Türkiye'de elde etmiş oldukları kazanç ve iratlar üzerinden vergilendirilmektedirler.

Gelir Vergisi Dilimleri ve Hesaplama (2021)

Gelir vergisinde bir başka önemli unsuru gelir vergisi dilimleri oluşturmaktadır. Çünkü gelir vergisi hesaplamalarında gelir vergisi dilimlerinin önemli bir yeri bulunmaktadır. Buna göre gelir vergisi dilimleri şu şekilde belirlenmiş durumdadır.

Miktar Vergi Oranı

24.000 Türk lirasına kadar oranında

53.000 Türk lirasının 24.000 Türk lirası için 3.600 TL, fazlasına %20 oranında

190.000 Türk lirasının 53.000 Türk lirası için 9.400 TL, fazlasına %27 oranında

650.000 Türk lirasının 190.000 TL’si için 46.390 TL, fazlasına %35 oranında

650.000 Türk lirasından fazlasının 650.000 TL’si için 207.390 TL fazlasına %40 oranında

gelir vergisi uygulanır.

Yukarıda verilmiş durumda olan vergi tarifesi doğrultusunda birkaç gelir vergisi hesaplama işlemi yapmakta konun anlaşılması adına büyük fayda olacaktır.

24.000 Türk lirası altında elde edilen gelirler için oranında gelir vergisi alınması söz konusudur. Buna göre diyelim ki verginin matrahı diğer tabiri ile verginin işlem göreceği tutar 6.000 Türk lirası olsun. Bu tutar, gelir vergisi vergi tarifesinin birinci diliminde kalmaktadır. Bu sebeple bu tutarda elde edilmiş olan gelir ’lik orana tabi olacaktır. Bunun anlamı ödenmesinin gerekliliği söz konusu olan vergi miktarının 6.000 x = 900 TL olacak demektir.