İsmet İnönü'ye 50 bin TL ikramiye

Milli Piyango almamış, büyük ikramiyelerden birinin kendi biletine isabet ettiğini, alacağı parayla yapacaklarını, refah içinde süreceği yeni hayatını veya servetine sevet katmayı hayal etmemiş biri var mıdır?

Daha önce adı Tayyare Piyangosu olan Milli Piyango, 5 Temmuz 1939'dan bu yana zengin - yoksul, ünlü - ünsüz, genç - yaşlı farkı gözetmeksizin herkesin kapsama alanında yer alıyor.

Özelliklede büyük ikramiyenin devasa boyutlara ulaştığı yılbaşı çekilişlerinde...

Zeki Alasya ile Metin Akpınar, çeşitli parodilerle 1980'li yıllarda Milli Piyango'nun raklam filmlerinde rol aldı.

Bilinen ilk piyango çekilişi Roma İmparatorluğu'nun İmparator Agustus döneminde gerçekleştirildi.

Çekilişi kazananlara araziler ve güzel köle kızlar verildi.

Piyango, Anadolu topraklarına Napolyon Savaşları'ndan sonra geldi. Savaşın 1815'te sona ermesiyle Akdeniz'de ticaret rahatlaması sonucu Avrupalı tüccarlar 1820'den itibaren İzmir'e yerleşmeye başladı. Sonraki yıllarda 10 yıl süren Yunan ayaklanması faaliyetleri, ticarette durgunluk dönemine neden oldu. Ayaklanma faaliyetlerinin 1830'da sona ermesiyle ticaret yeniden canlandı.

İlk piyango çekilişi, İzmir'e yerleşen o Avrupalı tüccarların girişimiyle düzenlendi.

1836'da düzenlenen çekilişte büyük ikramiye altın bir saatti.

1849'da ise büyük ikramiyenin İstanbul'da Pera'da bir ev olduğu piyango çekilişi düzenlendi.

1850'den sonra Avrupa ülkelerinde düzenlenen piyango biletleri özel izinlerle Osmanlı İmparatorluğu sınırlarında da satılmaya başlandı. O dönemde en popüler olan piyangolar Bulgar, Macar ve Avusturya piyangolarıydı.

1897'deki Osmanlı - Yunan savaşı sonrasında şehit askerlerin ailelerine yardım etmek amacı ile bir müzayede düzenlendi. Varlıklı kişilerin bağışladığı eşyaların hepsinin satılmaması sonucu Sultan II. Abdülhamid ikna edilerek bir eşya piyangosu düzenlendi. II. Abdülhamid, her ne kadar piyangoyu 'Hayırlı bir iş' olarak görmese de 1900'deİzmir Hamidiye Sanayi Mektebi'nin yararına düzenlenen çekilişe destek verdi. Sonra da bilet ücretleri ve satış noktaları üzerine bir piyango nizamnâmesi oluşturdu.

1909'da kurulan Osmanlı Donanma Cemiyeti'ne askeri gemiler alınması için piyango düzenlenmesiyle bayii sayısı ve ikramiye tutarı gün geçtikçe artmaya başladı.

Önce Balkan Savaşı, ardından da I. Dünya Savaşı ile Kurtuluş Savaşı dönemlerinde duraksama yaşayan piyango, Cumhuriyet'in kurulmasıyla birlikte yeniden talep görmeye başladı.

16 Şubat 1925'te Mustafa Kemal Atatürk'ün emriyle kurulan Türk Tayyare Cemiyetiokullarının yararına üç ayda bir para ödüllü piyangolar düzenlenmesiyle çekilişler istikrarlı hale geldi.

9 Ocak 1926'da ise pilot yetiştirme ve uçak alımına kaynak yaratmak amacıyla piyango düzenleme yetkisi tamamen Türk Tayyare Cemiyeti'ne verilmesiyle Milli Piyango'nun temelini oluşturan Tayyare Piyangosu ortaya çıktı.

Türk Tayyare Cemiyeti'nin adı 1935'te Türk Hava Kurumu olarak değiştirildi.

1939'da ise Türk Hava Kurumu'nun asli görevi olan havacılık çalışmalarının genişlemesiyle birlikte piyango düzenleme yetkisi 5 Temmuz 1939 tarihli bir yasayla kurulan Milli Piyango İdaresi'ne devredildi.

Bunun sonucunda piyango çekilişlerinin daha derli toplu hale gelmesiyle birlikte kurulan zengin olma hayalleri ülke geneline yayıldı.

Ardından da ikramiyelerle birlikte kurulan hayaller de yükseldi.

Yükselen hayaller de ortaya dönemin kahramanlarını çıkardı.

O kahramanlar da şüphesiz piyango bayilerinden başkası değildi.

Başta 'Nimet Abla' olarak ünlenen Nimet Özden olmak üzere daha çok satmaları nedeniyle bayilerinden sattıkları biletlere ikramiye çıkma şansı yüksek olan kişiler, halkın nazarında özel bir konuma sahip oldu.

Astsubayken geçirdiği kaza sonucu kolunu kaybeden Tek Kollu Cemal, Karaköy Postanesi'nin yanındaki küçük bir dükkanda satış yapan Uzun Ömer, şık giyimli Cüce Simon uzun yıllar boyunca İstanbul'da halkın umut kahramanlarıydı.

Ünlü piyango bayileri arasında vefatından sonra çocuklarının ve torunlarının işi devam ettirmesi sonucu sadece Nimet Abla'nın şöhreti günümüze kadaruzanabildi.

Türkiye'nin ikinci cumhurbaşkanı, ilk başbakanı İsmet İnönü de Milli Piyango talihlilerinden. Düzenli olarak bilet alan İnönü'ye 24 Ocak 1968 çekilişinde 50 bin TL çıktı.

İkramiye isabet ettiğinde 84 yaşında olan dönemin CHP Genel Başkanı İsmet İnönü'nün ikramiyesini kızı ÖzdenToker tahsil ederek babasının hesabına yatırdı.

* 1968'teki 50 bin TL'nin günümüzdeki karşılığı 1 milyon 600 bin TL. (Cumhuriyet Altını üzerinden yapılan hesapla)

MİLLİ PİYANGO'NUN TALİHLİ TALİHSİZLERİ

Türkiye'nin toplumsal kültürlerinden biri olan Milli Piyango'dan büyük ikramiye kazanan bazı talihliler, kazandıkları paranın kıymetini bilemediği - bilmediği için paralarının kısa sürede tükenmesiyle geçim sıkıntısına düştü.

Mehmet Sarıoğlu

1975'te büyük ikramiye kazandıktan sonra İstanbul'da yaşamaya başladı. Yatırım yapmadığı için parası 10 yıl sonra tükenme noktasına geldi. Denizli'nin Sarayköy İlçesi'ne bağlı Tırkaz Köyü'ne dönerek elinde kalan parayla küçük bir ev yaptırdı. Daha sonra devletten aldığı yaşlılık maaşıyla geçinmeye başladı. Yanan evini aralarında para toplayan hemşerileri tamir ettirdi. Köyün bekçisi İbrahim Kıyak tarafından evinde ölü bulundu. 81 yaşında vefat eden Mehmet Sarıoğlu'nun hayatını, yapılan otopsi sonucunda donarak kaybettiği anlaşıldı.

Mustafa Şavgan

1978'de İstanbul Cağaloğlu'nda 35 yıldır ayakkabı boyacılığı yapan Mustafa Savgan, bir dönem çobanlık yaptığı Adana'nın il trafik kodundan ilham alarak üzerinde 7 tane 0 olan milli piyango bileti satın aldı. Kazandığı 10 bin TL'lik ikramiyeyle 2 ev satın alan Şavgan, kendini eğlence hayatına kaptırınca evleri borçlarına gitti. Bunun sonucunda da ayakkabı boyacılığına geri döndü.

Orhan Ulusoy

1984'de aldığı bilete 7 milyon TL isabet etti. 3 yıl refah bir yaşam süren Orhan Ulusoy, asli işi oto yedek parça dükkanını kapatarak parasını soğan ve fasulye ticaretine yatırdı. Birkaç yıl boyunca ardı ardına ticaretten zarar etmesi üzerine iflas etti.

Cem Postacı

1990 yılbaşı çekilişinde 1 milyar 250 milyon lira kazanan Adanalı Cem Postacı, girdiği emlak işinde iflas etti. Üzerine eşinden boşanan Postacı, emekli maaşıyla geçinmeye başladı.

Süleyman Orhan

1991'de Milli Piyango'dan büyük ikramiye kazanan Samsunlu Süleyman Orhan, atıldığı ticarette büyük zararlar edince parası bitti. İkramiyeyi kazanmadan önceki birikimi de girdiği borçlara gitti.

Ahmet Bayram

2005'te çeyrek biletine 1 milyon 250 bin TL ikramiye isabet etti. İşsiz olan 9 çocuklu Ahmet Bayram, Erzurum'dan İstanbul'a taşındıktan sonra eşinden boşandı. Sahip olduğu gayri menkulleri ise bir gece kulübünde tanışıp evlendiği kadının üzerine yaptı. Bir süre sonra nakit parası tükenen Bayram, eşinin gayri menkulleri satmaya razı olmaması üzerine bunalıma girip intihar etti.

İkramiyeler, iyi kullanmadıkları için bazı kişilere hayırlı gelmemiş olabilir. Ne var ki parasını akıllıca kullanan talihliler de oldu. Onlardan biri Yeşim Akyol. 2003'te bir mağazanın kendisine verdiği promosyon bilete 2 trilyon TL ikramiye çıkan 27 yaşındaki Akyol, bankadaki işine devam ederken parasını bir yılda 3 trilyon TL'ye çıkardı.

YAŞANAN İLGİNÇ OLAYLAR

Yıl 1939...

Yılbaşı çekilişinde büyük ikramiye Bakırköy Sinir ve Ruh Hastalıkları Hastanesi'ne yatırılmadan kısa bir süre önce bilet alan Mehmet adlı bir hastaya çıktı. Mehmet, bileti hastanenin eski hastası, yeni hasta bakıcısı Bilal ile ortak almıştı.

Mehmet, gazetecilerin 'Parayı nasıl değerlendireceksin?' sorusuna "Seyahate çıkarım, ABD'ye giderim. Orada kırmızı derililer varmış. Onların çadırlarında otururum. Ayrıca Ayşe isimli bir kız var.. Onunla evlenirim. Ama o beni tanımıyor. Ben kendisini rüyamda gördüğüm için tanıyorum. Hem o peri olduğu için havada uçuyor, ben bir türlü ona yetişemiyorum. Şimdi parayla bir kanat yaptırıp uçarak onun yanına giderim" şeklinde cevap verdi.

Yıl 1963...

Adının açıklanmasını istemeyen bir vatandaş bileti kaybolmaması için odasının kapısına yapıştırdı.

Büyük ikramiye 2 milyon TL'ydi.

Çekilişten sonra biletini kontrol eden kişi, bir de ne görür. Büyük ikramiye çeyrek biletine isabet etmiştir.

Kapıdan sökerken yırtılabileceği endişesini taşıyan kişi, söktüğü kapıyı bir hamalla Milli Piyango İdaresi'nin Bahçekapı'daki merkezine götürdü.

Çalışanların şaşkın bakışlarıyla binaya giren kişi, 'işte kapı işte bilet' dedi.

Uzun uğraşlarla binbir özenle kapıdan sökülen biletin arka kısmı da kontrol edildikten sonra talihliye ikramiyesi ödendi.

1968...

Yılbaşı çekilişinde büyük ikramiye Muğla'ya isabet etti. Ne var ki, bir ay geçmesine karşın kimse Milli Piyango İdaresi'ne başvurmadı. Bunun üzerine Muğla Belediyesi, hoparlörlerden sık sık anons yaptı. Bu anonslar üzerine cebindeki bileti kontrol eden dönemin Orman Bölge Şefi Mehmet Ali Yaşar, büyük ikramiyenin kendi biletine isabet ettiğini anladı.

2019...

Yılbaşı çekilişinde 70 milyon TL olan büyük ikramiye 7615536 numaralı tam bilete isabet etti.

Bilet satılmıştı satılmasına ama sahibi ortaya çıkıp ikramiyesini almadı.

Kural gereği, 70 milyon TL, 365 gün 6 saatin sonunda hazineye devredildi.

Biletin sahibinin ortaya çıkmaması akıllara şunları getirdi; ya sahibi bileti kaybetti veya vefat etti. Bilet de yakınlarının bulamadığı bir yerde.