Kadınların demokrasi yolundaki uzun mücadelesi: Avrupa'da kadınlara seçme ve seçilme hakkı hangi yıllarda verildi?
Kadınlara oy hakkı, Avrupa'nın her ülkesinde aynı yıl tanınmadı; kimi ülkeler erken reformlarla öne çıkarken, bazıları bu adımı ancak 1970'lerde tamamlayabildi. Siyasal temsil mücadelesi, kıtanın sosyal ve politik dönüşümleriyle iç içe ilerledi. Peki Avrupa'da kadınlar ne zaman sandığa gidebildi ve bu süreç nasıl şekillendi?
Avrupa’nın modern demokrasi tarihine bakıldığında, kadınların seçme ve seçilme hakkı en büyük kırılma noktalarından biri olarak öne çıkıyor. Ancak bu hak tüm ülkelerde aynı hızla tanınmadı; savaşlar, rejim değişiklikleri ve toplumsal mücadeleler tarihin akışını belirledi. Türkiye’nin de önemli bir yerde durduğu bu tablo, dikkat çekici karşılaştırmalar içeriyor. Sizin için derledik…
ÖNCÜ ÜLKELER VE ERKEN TARİHLER
Avrupa’da kadınların siyasal hayata katılımı, ülkeden ülkeye ciddi biçimde değişen uzun bir mücadele sürecinin sonucunda mümkün oldu. İlk adım, 1906’da kadınlara oy hakkı tanıyan Finlandiya’dan geldi.
Finlandiya yalnızca oy kullanma hakkı vermekle kalmadı; kadınların parlamentoda temsil edilmesinin de önünü açarak dönemin Avrupa’sında istisnai bir model oluşturdu. Onu 1913’te Norveç, 1915’te Danimarka ve 1918’de Polonya ile Almanya izledi.
#resim#1320443#
SAVAŞLARIN SÜREÇTEKİ ETKİSİ
I. ve II. Dünya Savaşları, pek çok ülkede toplumsal yapıyı değiştirdiği gibi kadınların siyasal haklarını da hızlandırdı. Erkek nüfusun cepheye gitmesiyle kadınların iş gücündeki rolü arttı; bu durum, politik alanda da söz sahibi olmaları gerektiği fikrini güçlendirdi.
Bu bağlamda Birleşik Krallık’ta 1918’de başlayan sınırlı oy hakkı 1928’de tüm kadınlara genişletildi. Çekya 1920’de, İrlanda 1922’de, Avusturya 1920’de kadınlara tam oy hakkı tanıdı.
GECİKEN ÜLKELER VE DİKKAT ÇEKEN TARİHLER
Bazı Avrupa ülkelerinde reformlar oldukça geç hayata geçti. Fransa’da kadınlar ancak 1944’te sandığa gidebildi; bu tarih, kıtanın büyük bölümüne kıyasla oldukça geç bir kazanım olarak görülüyor.
İtalya’da reform 1946’da, Belçika’da ise 1948’de tamamlandı.
İsviçre’nin 1971 gibi son derece geç bir tarihte kadınlara federal düzeyde oy hakkı tanıması ise Avrupa siyasi tarihinde hâlâ tartışma konusu olmaya devam ediyor.
Portekiz’in 1974’te bu hakkı genişleterek tüm kadınları kapsaması, Avrupa’nın demokratikleşme sürecindeki son büyük adımlardan biriydi.
TÜRKİYE’NİN KONUMU
Türkiye, Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında erken davranan ülkelerden biri oldu. 1934’te kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanınması, birçok Avrupa ülkesinin önüne geçerek dönemin dikkat çekici reformları arasında yer aldı.
Türkiye’nin bu adımı, özellikle Akdeniz ve Balkan coğrafyasındaki geç tarihler düşünüldüğünde daha da öne çıkıyor.
