Kimlerin işsizlik ödenekleri asgari ücretle artacak?

ENGELLİ ÇOCUK ANNESİ NASIL ERKEN EMEKLİ OLABİLİR?

04.01.1982 doğumluyum. 23.12.1999 tarihinde 4/a’lı çalışmaya başladım. 6312 prim günüm var. 10.06. 2020’de down sendromlu engelli bir bebek dünyaya getirdim. Bu hastalığın bir tedavisi olmadığı için kalıtsal doğmalık hastalık olarak yüzde 99 engelli sayılıyor. Hangi şartlarda erken emekli olabilirim? (Emine Esin D.)

4/a’lı (SSK) olarak normal emeklilikte en az 7000 prim günüyle 58 yaşında emekli olabilirsiniz. 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca, başkasının bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunan anneler erken emeklilik hakkına sahip bulunuyor. Bu haktan yararlanabilmek için annenin sigortalı olarak çalışması veya isteğe bağlı sigortalı olması gerekiyor. İşçi, memur, esnaf statüsündeki engelli çocuk annelerinin hepsi bu haktan yararlanabilir.

Engelli çocuk annesi kadın sigortalı Ekim 2008’den bugüne kesintisiz çalıştı ise 4380 prim gününe 1.095 gün ilave edilecek. Bu kişi şimdiden 3 yıl erken emekliliği hak etmiş bulunuyor.

Toplam prim gününüze, çocuğunuz doğduktan sonraki çalışma sürelerinizin dörtte biri oranında süre ilave edilir. Örneğin, 10 Haziran’da doğduktan sonra 2000 gün çalıştı iseniz, doğumdan sonraki dönemde 2500 gün çalışmış kabul edilirsiniz. 500 günlük süre emeklilik yaşınızdan da indirilir. Normalde 58 yaşında emekli olabilecek iken 17 ay daha erken emekli olursunuz. Çocuğunuz doğduktan sonraki çalışma süreniz 4000 gün olursa, 5000 gün çalışmış kabul edilirsiniz ve bu durumda ise 34 ay daha erken emekli olursunuz.

Bu şekilde elde edeceğiniz ilave prim gün sayısı ve emeklilik yaşından indirilecek gün sayısında herhangi bir sınırlama bulunmuyor.

Erken emeklilik hakkından yararlanabilmek için, çocuğunuzun başkasının bakımına muhtaç derecede ağır engelli olduğunun sağlık kurulu raporuyla tespit edilmesini sağlamalısınız. En son çalışmalarınızın geçtiği sosyal güvenlik il müdürlüğüne veya sosyal güvenlik merkezine başvurarak sevk işlemini yaptırdıktan sonra rapor alabilirsiniz.

İŞSİZLİK ÖDENEKLERİ YENİ ASGARİ ÜCRET NEDENİYLE ARTACAK MI?

2020 Temmuz ayında işsizlik ödeneği almaya başladım. Toplam 10 ay ödenek hakkım bulunuyor. İşe başlamazsam mayıs ayına kadar işsizlik ödeneği almaya devam edeceğim. Ücretim, 2020 Temmuz ayından önceki 12 aylık dönemde asgari ücretin oldukça üzerindeydi. İŞKUR’a, “Asgari ücretteki artış nedeniyle işsizlik maaşımda artış olacak mı? Müracaat yapmama gerek var mı?” diye sordum. Hiçbir şekilde yararlanamadığımız belirtildi. Bu konuda nasıl ilerleyebiliriz? Ne yapmamızı önerirsiniz? (Erbil Ü.)

İşsizlik ödeneği, en son 4 aylık ortalama ücretin yüzde 40’ı oranında bağlanıyor. İşsizlik ödeneği brüt asgari ücretin yüzde 80’ini aşamaz. 2020 yılında ödenek tavanı 2 bin 354.40 TL olarak uygulandı. Başka bir ifadeyle, işsiz kalmadan önceki dört aylık brüt ücret ortalaması 5 bin 886 TL ve üzerinde olan kişilere 2 bin 354.40 TL ödenek bağlandı.

1 Ocak 2021 tarihinde yeni asgari ücret yürürlüğe girdiği için işsizlik ödeneği tavanı 2 bin 862 TL’ye çıktı.

İşsiz kalmadan önceki brüt ücretiniz 5 bin 886 liranın üzerinde ise asgari ücretteki artış dolayısıyla işsizlik ödeneğiniz artar. Yüksek ise işsizlik ödeneğini artırmak için ayrıca başvurmanıza gerek bulunmuyor.

Brüt ücretiniz 5 bin 886 liranın altında ise işsizlik ödeneğiniz değişmez.

17 NİSAN’DAN SONRA İŞE GİRENLER ÜCRETSİZ İZİN DESTEĞİ ALABİLİR Mİ?

Yeni bir işe girdim ancak bazı aksilikler yüzünden ücretsiz izne çıkartılacağım. Nakdi ücret desteğine başvuru yapabilir miyim? Bu hakka sahip miyim? (Fatih Y.)

Nakdi ücret desteği konusundaki düzenleme işten çıkarma yasağı ile beraber getirildi. Buna göre, 16 Nisan 2020 tarihi itibarıyla çalışmakta olan kişiler, işten çıkarma yasağı boyunca işveren tarafından ücretsiz izne ayrılabilecek. Bu kişilere 2021 yılında günlük 42.52 TL, aylık olarak da 1.275 TL nakdi ücret desteği veriliyor.

Kanunun yürürlük tarihinden sonra işe girenler ücretsiz izindekilere sağlanan nakdi ücret desteğinden yararlanamıyorlar. Bu konuda yasal değişiklik yapılması gerekiyor ancak bir türlü harekete geçilemedi.

Yeni işe başlama tarihiniz 17 Nisan 2020 ve sonrası ise maalesef ücretsiz izin desteğinden yararlanamazsınız.

NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?

8.7.1978 doğumluyum. 1.2.1996 tarihinde 30 gün SSK sigortalılığım var. 21 Ağustos 2002’den bugüne kadar memur olarak çalışıyorum. Ne zaman, hangi alternatiflerle emekli olabilirim? (Lütfi G.)

SSK’dan emeklilikte 1996 yılındaki sigorta başlangıcınız dikkate alınır. Bu durumda SSK’dan en az 5825 prim günüyle 56 yaşında emekli olabilirsiniz.

Memuriyetten emeklilikte ise kamuda çalışmaya başladığınız süre bir ay öne çekilir ki bunun emekliliğinize hiçbir katkısı olmaz.

4/c’li (Emekli Sandığı) olarak en az 9000 prim günüyle 60 yaşında emekli olabilirsiniz. 2008 öncesi memurluğa başlayanlar, hem 4/a ve 4/b’lilere, hem de 2008’den sonra ilk defa memurluğa başlayanlara göre daha avantajlı emeklilik haklarına sahip bulunuyor.

Ancak “dört yıl erken emekli olmak istiyorum” isterseniz, bu durumda 56 yaşından önceki son 3.5 yıl (en az 1261 prim günü) 4/a’lı olarak çalışmalısınız.