Avrupa Yakası'nı neden sevdik?

Televizyonların en çok seyredilen dizilerinin senaryoları kadın yazarların elinden çıkıyor.

Giriş: 24.01.2009 - 09:15 Güncelleme: 24.01.2009 - 09:15

Elveda Rumeli, Canım Ailem, Avrupa Yakası, Parmaklıklar Ardında, Aşk-ı Memnu Binbir Gece... Listeyi daha da uzatmak mümkün. Senarist Yıldız Tunç, "Türkiye'de seyircinin ezici çoğunluğu kadın, dolayısıyla hikâyeler de daha çok kadınların ilgisini çekmek üzerinde yoğunlaşıyor. Hayatın içinde olmaya çalışıyor ve hayatın seslerine kulak veriyoruz." diyor.

Aylardır dizi sektöründeki krizi konuşuyoruz ve öyle anlaşılıyor ki, bir müddet daha konuşmaya devam edeceğiz. Çünkü dizilerin çoğu artık 15 günde bir yayınlanmaya başladı. Bu süreçte yayın saatini dolduramayan televizyon kanalları da sık sık tekrarlar giriyor ve yeni yarışma programları ile seyircisini kaybetmemeye çalışıyor. Bütün bunlar bir yana, dikkatlerden kaçmayan önemli bir konu var. Sektördeki krize rağmen ayakta durmayı başarabilen ya da bu sezon yeni başlayan pek çok dizinin senarist kadroları kadınlardan oluşuyor. Çok güldürüp eğlendiren, çok hüzünlendirip ağlatan diziler çoğunlukta kadınların kaleminden çıkıyor. Filmlerdeki karakterler söz ve hareketleriyle birer fenomen haline geliyor, replikler tüm halkın dilinde dolaşıyor. (Bakınız: Elveda Rumeli, Canım Ailem, Avrupa Yakası.) İster istemez insanın aklından kadınların Türk halkının dilinden daha çok anladığı geçiyor.

Daha çok kadınlar seyredince ve senaryo yazarları kadın olunca dizilerin ana öyküleri de kadın hikâyelerinden oluşuyor. Henüz birkaç bölümü yayınlanan Güldünya başta olmak üzere Parmaklıklar Ardında, Küçük Kadınlar ve Melekler Korusun gibi dizilerde hep sıkıntıdaki kadınların hayatları anlatılıyor. Dikkat çeken bir diğer konu da reyting rekorları kıran dizilerin senaryosunu belli başlı senaryo gruplarının yazması. Yaprak Dökümü, Aşk-ı Memnu, Dudaktan Kalbe gibi diziler Ay Yapım'ın; Güldünya, Binbir Gece ve Canım Ailem gibi diziler de TMC'nin senaryo grupları tarafından yazılıyor. Dolayısıyla senaryo sektöründe bir tekelleşme söz konusu. Bu konuyu bizatihi muhataplarıyla yani kadın senaristlerle konuşalım istedik, ancak Yıldız Tunç dışında diğerleri çeşitli gerekçeler sunarak görüşlerini bizimle paylaşmadı. (Herhalde senaryo yazmaktan fırsat bulamadılar!)

Senaryosunu kadınların yazdığı dizilerin yönetmen kadrosuna baktığımızda da kadınları ağırlıkta görüyoruz. İçten içe kadınlar dizi işine dört elle sarılmışlar da haberimiz yok! Halbuki bizde sinema yıllardır erkek işi olarak bilindi. Avrupa ve Amerika'da hâlâ da öyle biliniyor. Senaryo Yazarları Derneği Başkanı Haluk Ünal'a göre kadınlar ayrıntıları, sezgileri, duyguları, duyarlılıkları çok daha açık ve derinlemesine görebildiği için bunu öykülerine çok iyi yansıtabiliyorlar. Güldünya ve Binbir Gece dizilerinin senaryo ekibinde bulunan Yıldız Tunç ise 'Samimiyet ve inandırıcılık kaygısı, yitirmekten en çok korktuğumuz kaygılar. Seyircinin istekleri bazen bu çizgiden sapmamıza yol açabilir, ama çabucak doğru yola gelmek gerekir.' diyerek başarılarındaki iki temel gerçeği açıklıyor. Bu konu üzerinde hâlâ yürütmekte olduğu akademik bir çalışması bulunan Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hülya Uğur Tanrıöver'e göre bunun belirgin sebeplerinden biri iletişim fakültelerinden ve sinema bölümlerinden mezun olanların çoğunu bayanların oluşturması. Tanrıöver, bir diğer sebebin de kadınların her sektörde olduğu gibi dizi sektöründe de ucuza çalışmaları olduğunu söylüyor.

Kadınların bu işte avantajlı pek çok yanı var

Haluk Ünal (Senaryo Yazarları Derneği Başkanı)

"Kadınların, zaten ailenin nabzını tuttukları için toplumun nabzını tutma konusunda avantajlı bir sürü yanları var. Ama bir meslek grubunda ön plana çıkmaları güzel bir durum. Üstelik sadece senaryo yazarlığı değil, bütün hizmet sektöründe kadınların ağırlık kazandığını görüyoruz. Şu an bu sektörde İkinci Bahar gibi ögulseee.jpgncülük eden pek çok işe imza attılar. Bunlar model olarak hoş figürler."

Erkekler kadınlık hallerinin tümüne vâkıf olamayabilir

Yıldız Tunç (Senarist)

"Türkiye'de seyircinin ezici ağırlığı kadın, dolayısıyla hikâyeler de daha çok kadınların ilgisini çekmek üzerine yoğunlaşıyor. Erkek senaristler, kadınlık hallerinin tümüne vâkıf olamayabilir. Kadınlık bilgisi kadın senaristlerde doğal olarak daha fazla. Ama benim ekibimde benden başka kadın yok. Bu da ilginç bir denge kurulmasını sağlıyor. Senaryonun en temel kaynağı hayattır. Fildişi kulede oturarak hayatın nabzı tutulamaz. Hayatın içinde olmaya ve hayatın seslerine kulak vermeye özen gösteriyoruz."

Senaryosunu kadınların yazdığı dizi filmler

Elveda Rumeli: Ali Can Yaraş, Özge Efendioğlu, Nuran Evren Şit

Canım Ailem: Selin Tunç

Parmaklıklar Ardında: Feride Çiçekoğlu

Avrupa Yakası: Gülse Birsel

Aşk-ı Memnu: Ece Yörenç-Melek Gençoğlu

Doktorlar: Makbule Kosif, Zehra Güleray

Asi: Gül Dirican, Nilgün Öneş, Neşe Cehiz, Bilal Babaoğlu

Baba Ocağı: H.Baykut Badem, Arzu Birol, Filiz Ekinci, Emin Gürsoy

Son Bahar: Mahinur Ergun

Güldünya: Yıldız Tunç, Mehmet Bilal Dede, Murat Lütfü, Ethem Yekta, Atilla Özel

Dudaktan Kalbe: Ece Yörenç-Melek Gençoğlu