Taliban Kabil'e girdi: Yönetimin devri için müzakerelere başlanacak
Son dakika... Afganistan İçişleri Bakanlığı, "Taliban başkent Kabil'e her yönden girmeye başladı." açıklamasında bulundu. Taliban, başkent Kabil'in merkezini güç kullanarak ele geçirmeyeceğini duyurdu. Associated Press'e açıklama yapan bir Afgan yetkili, Taliban müzakerecilerinin iktidarı devralmak için başkanlık sarayına gittiklerini söyledi. Ayrıca Dışişleri Bakanlığı, Afganistan'dan ayrılmak isteyen Türk vatandaşlarının ivedilikle Türkiye'nin Kabil Büyükelçiliğine bilgi vermesini istedi
ABD'nin Afganistan'dan çekilme kararı alması ve Afgan yönetiminin Taliban ile barış görüşmelerinin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından Taliban'ın Afgan hükümetinin kontrolünde olan tek büyük şehir başkent Kabil'e girdiği açıklandı.
Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahit, hükümet güçlerinin başkent Kabil'den ayrılması nedeniyle kentin ve kamu binalarının kontrolünü almaya başladıklarını açıkladı.
Mücahit, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, başkenti barışçıl şekilde devralmak istediklerini ve bu nedenle güç kullanmadıkları ancak hükümet güçlerinin bölgeden ayrılıp binaları boşalttığını belirtti.
Bunun üzerine olası hırsızlık olaylarının da önlenmesi için merkezde ve kamu binalarında kontrolü almaya başladıklarını kaydeden Mücahit, "kentte güvenliği sağlayacakları" ifadesini kullandı.
Mücahit, Taliban'ın sivillerin evlerine girilmesine izin vermeyeceğini ifade etti.
Afganistan İçişleri Bakanlığı, "Taliban başkent Kabil'e her yönden girmeye başladı." açıklamasında bulundu. Öte yandan Taliban, başkent Kabil'in merkezini güç kullanarak ele geçirmeyeceğini duyurdu.
Son dakika haberine göre,Reuters'a konuşan Taliban komutanları, Kabil'de Cumhurbaşkanlığı sarayında kontrolü ele aldıklarını öne sürdü.
Afganistan İçişleri Bakanlığı, Taliban'ın başkente girmesinin ardından yönetimin devri için müzakerelere başlanacağını duyurdu.
Afganistan İçişleri Bakanı Vekili General Abdul Settar Mirzakval, Twitter hesabında paylaştığı videoda, Taliban'ın başkente girmesinin ardından Kabil'e saldırılmayacağını ve yönetimin devri konusunda müzakerelere başlanacağını açıkladı.
Mirzakval, Kabil halkına seslendiği konuşmasında "Afganistan İçişleri Bakanı Vekili sıfatıyla tüm emniyet güçlerinin, özel kuvvetlerin ve diğer personelin şehrin güvenliğini sağlamak için farklı yerlerde görevlerini sürdürmelerini emrettim. Halkımız hiç endişe etmesin. Şehirde şu an güvenlik sorunu yok." ifadesini kullandı.
Afganistan İçişleri Bakanı Vekili ayrıca başkentin kenar mahallelerine giren Taliban'ın Kabil'e saldırmayacağını belirterek "Yönetim, barışçıl şekilde geçici idareye teslim edilecek. İktidar geçişi barışçıl şekilde gerçekleşecek." değerlendirmesinde bulundu.
Afganistan Savunma Bakanı Vekili Bismillah Muhammedi de yayınladığı video mesajında, Kabil'in güvenliğine dair teminat vererek, Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani'nin siyasi seçkinlere Taliban ile anlaşmaya varma yetkisi verdiğini ve bir anlaşmaya varılana kadar Kabil'e saldırı olmayacağını dile getirdi.
Afganistan İçişleri Bakanlığının mesajı, Gani'nin istifa edeceği yorumlarına neden olurken, Gani henüz resmi açıklama yapmadı.
Reuters'ın diplomatik kaynaklardan edindiği bilgiye göre Afganistan'da geçiş hükümetinin başına eski İçişleri Bakanı Ali Ahmed Celali geçecek.
Afganistan'ın başkenti Kabil’e girmeye başlayan Taliban, kentte güç kullanmayacaklarını, barışçıl bir şekilde ilerleyeceklerini ve Kabil halkının zarar görmeyeceğini açıkladı.
Kabil'e her yönden girdiğini duyuran Taliban, kentten ayrılmak isteyen herkese güvenli geçiş sağlanabileceğini duyurarak kadınların korumalı bölgelere geçmesi çağrısında bulundu.
Taliban'ın sözcülerinden Süheyl Şahin, BBC'ye yaptığı açıklamada, Afganistan'da barışçıl bir iktidar geçişi beklediklerini bildirdi.
Şahin, Afganistan'daki mevcut durum ve Taliban'ın izleyeceği politikaya ilişkin BBC'ye konuştu.
Sözcü Şahin, Taliban'ın kadınlar ve kızlar hakkındaki politikasının ne olacağı yönündeki soruya ilişkin, "Kadın haklarına saygı duyacağız. Politika, kadınların eğitime ve işe erişebilmesidir. Başörtüsüne dikkat edecekler, o kadar. Burka tek başörtüsü değil, başka seçenekler de var." açıklamasında bulundu.
Şahin, kadınların evden tek başına çıkmalarına da izin verileceğini sözlerine ekledi.
Taliban Sözcüsü, özellikle Kabil'de halka mallarının ve canlarının güvende olduğunu garanti ettiklerini belirterek, "Barışçıl bir iktidar geçişi bekliyoruz. Şehir ve güç, Afganistan İslam Emirliği'ne verilmeli, daha sonra gelecekte tüm Afganların katılımının olacağı kapsayıcı bir Afgan İslami hükümetine sahip olacağız." şeklinde konuştu.
"Afganistan halkı, Taliban tarzı şeriat yasalarına göre yaşamayı beklemeli mi?" sorusu üzerine Şahin, "Elbette. Tüm Afganların olacağı kapsayıcı bir İslami hükümet istiyoruz. Afganistan halkının talebi bu." ifadelerini kullandı.
Şahin, ülkede basının durumuna ilişkin yaptığı açıklamada, "özgür medyanın olacağını" belirterek, "İslami bir hükümette herkesi eleştirebilecek özgür bir medyanın olması çok önemli. Ancak karakter suikastinden kaçınmaları gerekir." dedi.
Afganistan'ı terk eden Afgan halkına ilişkin de Şahin, "Kimse ülkeyi terk etmemeli. Tüm yeteneklere ve kapasiteye ihtiyacımız var, hepimizin ülkede kalması ve katılması gerekiyor." diye konuştu.
DIŞİŞLERİ'NDEN AFGANİSTAN'DAKİ TÜRK VATANDAŞLARINA ÇAĞRI
Dışişleri Bakanlığı, Afganistan'dan ayrılmak isteyen Türk vatandaşlarının ivedilikle Türkiye'nin Kabil Büyükelçiliğine bilgi vermesini istedi.
Taliban'ın Afganistan'ın başkenti Kabil'e dört bir yandan girdiğinin duyurulmasının ardından Türkiye'nin Kabil Büyükelçiliği Afganistan'dan ayrılma talebi olan vatandaşlara çağrıda bulunuldu.
Taliban'ın, Kabil’i terk etmek isteyenlere izin vermesiyle Kabil'de yaşayan insanlar yürüyerek veya araçlarıyla bölgeden ayrılmak için yollara çıktı.
Sosyal medyada yer alan görüntülerde şehirde oluşan yoğun trafik dikkat çekti.
Afganistan'da 5 bin mahkumun bulunduğu Bagram Hava Üssü'ndeki Afgan hükümeti askerlerinin Taliban'a teslim olduğu bildirildi.
Afgan bir yetkili, Bagram Üssü'ndeki Afgan askerlerinin Taliban'a teslim olduğunu açıklarken, üsteki mahkumların durumuna ilişkin bilgi verilmedi.
Taliban Sözcüsü Süheyl Şahin de TRT World'e yaptığı açıklamada, yetkinin barışçıl devrini ve Kabil'e barışçıl şekilde girmek istediklerini belirterek, "Herkes için genel af ilan edildi." ifadelerini kullandı.
Taliban'ın kontrolüne giren yerlerdeki ilk icraatlarından biri, cezaevlerinde bulunan tüm mahkumları serbest bırakmak oluyor.
Mayıs ayından bu yana Taliban ele geçirdiği yerlerde binlerce mahkumu serbest bıraktı.
ABD Dışişleri Bakanlığı'nın Kabil Büyükelçiliğindeki personelinin önemli bir bölümünün tahliye edilmesi için asker gönderileceğini açıklamasının ardından bu sabah binanın tahliyesine başlandığı görüldü.
ABD büyükelçilik çalışanlarını ve binada bulunan belgeleri korumak için çalışmaları hızlandırırken, bu sabah başkent Kabil’deki büyükelçilik binasına helikopterler geldi.
Associated Press’e konuşan ismini vermeyen ABD'li yetkili, hassas belgelerin acilen imha edildiğini söyledi.
ABD'nin Kabil Büyükelçiliği, vatandaşlarını Kabil havaalanında silah seslerinin duyulduğu yönünde haberler geldiği konusunda uyardı.
Büyükelçiliğin güvenlik uyarısında, ABD vatandaşlarından bulundukları yere sığınmaları istenirken, "Kabil'de güvenlik durumunun hızla değiştiği" ifadesi kullanıldı.
Büyükelçilikteki bütün faaliyetlerin durdurulduğu belirtilen güvenlik uyarısında, Kabil havaalanında silah seslerinin duyulduğu haberlerinin geldiği kaydedildi.
Uyarıda ayrıca büyükelçilik çalışanları ve vatandaşların Afganistan'dan tahliye edilmesi için gerekenlerin yapıldığına işaret edildi.
Associated Press ajansı kaynakları da ABD'nin Afganistan maslahatgüzarının ABD askerleri tarafından elçilikten Kabil havaalanına getirildiği bilgisini paylaştı.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Taliban'dan bir talepte bulunmadıkların kaydederek, "Taliban'a, eğer askeri personelimize ve (tahliye) operasyonumuza müdahale ederlerse hızlı ve kararlı bir şekilde karşılık vereceğimizi söyledik." dedi.
ABD Dışişleri Bakanı Blinken, CNN kanalında Jake Tapper'ın programına konuk olarak ABD'nin Afganistan'dan tahliye sürecini ve Taliban'ın ilerleyişini değerlendirdi.
Tapper'ın, "Daha geçen ay Başkan Joe Biden Taliban ülkeyi ele geçiremez demişti, ama yanıldı, ne oldu?" şeklindeki sorusuna yanıt verirken zorlanan Blinken, ABD'nin Afganistan'da yapması gereken her şeyi yaptığını söylemekle yetindi.
Blinken, Afganistan'dan ayrılma kararının doğru olduğunu, daha önce İngilizlerin ve Rusların da uzun süre bu ülkede kalıp sonra ayrıldığını, mevcut durumda ABD'nin de ayrılmasının kendi çıkarına uygun olduğunu ifade etti.
"Beğenin ya da beğenmeyin 1 Mayıs'ta çıkacağımıza ilişkin bir anlaşma var. Biz çekilme işlemini başlattık mı, başlattık. Afganistan'da 5-10 yıl daha kalmak bizim ulusal çıkarımıza değil." değerlendirmesini yapan Blinken, kararlarından pişman olmadıklarını yineledi.
Taliban'ın hızlı ilerleyişi ve Kabil'i kuşatması konusundaki görüşü sorulan Blinken, "Açıkçası (Afgan) güvenlik güçlerinin ülkeyi savunamadığını gördük ve bu beklediğimizden daha hızlı oldu." dedi.
Taliban'dan herhangi bir talepte bulunmadıklarını söyleyen Blinken, "Taliban'a, eğer askeri personelimize ve (tahliye) operasyonumuza müdahale ederlerse hızlı ve kararlı bir şekilde karşılık vereceğimizi söyledik." ifadesini kullandı.
ABD Başkanı Biden dünkü açıklamasında, Kabil Büyükelçiliğindeki personelin tahliyesi için gönderilen asker sayısını 5 bine çıkardığını duyurmuştu.
ABD ile Taliban arasında Şubat 2020'de varılan barış anlaşması çerçevesinde bu yıl uluslararası güçlerin Afganistan'dan geri çekilme süreci başladı.
Anlaşma yabancı güçlere saldırılmamasını öngörürken Taliban'ın Afgan güvenlik güçlerine yönelik eylemlerine dair bir hüküm getirmedi.
Afgan hükümetiyle Doha'daki müzakereleri devam ettiren Taliban, eş zamanlı şekilde hazirandan bu yana şiddetli saldırılarla Afganistan'da birçok ilçeyi, son bir ayda da vilayet merkezlerini hızla ele geçirdi.
Başkent Kabil çevresini kuşatan Taliban, kenar mahallelere girmeye başlarken hükümete yönetimi ve başkenti barışçıl şekilde devir çağrıları yapmıştı.
Amerikan Washington Post (WP) gazetesinde yayımlanan ve Afganistan'daki son durumu ele alan haberde, ABD yönetiminin Taliban'ın Amerikan askerlerine saldırmaması için girişimlerde bulunduğu belirtildi.
ABD'nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad'ın Katar'ın başkenti Doha'da Taliban yetkilileriyle bir araya gelerek görüşmelerde bulunduğu hatırlatılan haberde, ABD'nin "Taliban'dan Kabil Büyükelçiliğindeki personelin tahliyesine kadar bir şey yapmamasını" istediği bildirildi.
Habere göre ABD'li yetkililer, Kabil Büyükelçiliğindeki personelin tahliyesine karışmaması ve bunun için oraya giden Amerikan askerleriyle çatışmaya girmemesi durumunda "Taliban'ın başkente girmesinin hem uluslararası toplum hem de Afgan halkı tarafından daha rahat kabul görebileceği" değerlendirmesini Taliban'a iletti.
ABD'nin söz konusu tahliye işlemini sorunsuz gerçekleştirebilmek için Taliban'la kurduğu temaslarla ilgili cuma günü New York Times (NYT) gazetesinde çıkan haberde de ABD'li müzakerecilerin, Kabil'i ele geçirmesi muhtemel görülen Taliban ile iletişime geçerek başkentteki Amerikan Büyükelçiliğine saldırmayacakları yönünde teminat almaya çalıştıkları belirtilmişti.
Aynı haberde Halilzad'ın, "Taliban liderlerini, gelecekteki bir Afgan hükümetinin parçası olarak Amerikan mali yardımı ve diğer yardımları almak isteyeceklerini öngörerek, büyükelçiliğin açık ve güvende kalması gerektiğine ikna etmeyi umuyor." sözlerine de yer verilmişti.
TALİBAN 34 VİLAYET MERKEZİNDEN 27'SİNİ ELE GEÇİRDİ
Afganistan'da ABD'nin asker çekmeye başlamasının ardından saldırılarını sürdüren Taliban bu sabah itibarıyla ülkedeki 34 vilayet merkezinden 27’ncisini ele geçirdi.
Sabaha karşı ülkenin doğusundaki Nangarhar vilayetinin Celalabad ve Daykundi vilayetinin merkezi Nil kentleri Taliban kontrolüne geçti. Yerel yetkililer tarafından yapılan açıklamada, Celalabad kentinin hiçbir çatışma yaşanmadan Taliban'a bırakıldığı bildirildi.
Taliban'ın bu sabah saatlerinde ise Kabil'in batısındaki Vardak vilayetinin merkezi Meydanşehr'i ve Kabil'in güneyindeki Host vilayetinin merkezinde kontrolü ele geçirdiği belirtildi.
Taliban vilayet merkezi Host kentindeki hapishanede bulunan mahkumları serbest bıraktı.
ABD'nin Afganistan'dan çekilme kararı alması ve Afgan yönetiminin Taliban ile barış görüşmelerinin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından Taliban saldırıları hız kazandı.
Taliban, hazirandan itibaren onlarca ilçeyi ele geçirdikten sonra kuşatmaya aldığı vilayet merkezlerine yöneldi.
Afganistan-İran sınırındaki Nimruz vilayet merkezi Zaranc, Taliban’ın ele geçirdiği ilk vilayet merkezi oldu. Ardından çoğu kuzey ve güneyde olmak üzere 25 vilayet merkezinde Afgan güvenlik güçleri, Taliban'a karşı kontrolü kaybetti. Kabil yönetimi halen 9 vilayet merkezinde hakim durumda.
Çatışmaların son aylarda yoğunlaşması sivil kayıplarını ve göçleri artırdı.
Birleşmiş Milletlere (BM) göre, 2021'in ilk yarısında 1659 sivil hayatını kaybederken son bir ayda 1000'den fazla sivil yaşamını yitirdi.
Afganistan Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu, mayıs başından ağustosa kadar yaklaşık 1 milyon sivilin evlerinden olduğunu açıkladı.
BM, 18 milyon Afgan'ın insani yardıma ihtiyaç duyduğunu bildiriyor.
Arapça talib (öğrenci) kelimesinin çoğulu Taliban (öğrenciler) adını benimseyen örgüt, 1994'te kuruldu. Gelenekçi bir yapıya sahip Afgan toplumunun amacını, Sovyet savaşı ve sonrasında patlak veren iç savaşlar sırasında ortaya çıkan savaş ağalarından kurtulmaktı.
Kuruluş felsefesini de Afganistan'da İslam'a dayalı bir yönetim getirmek olarak tanımladı. Uzmanlara göre, örgütün kuruluşundan itibaren en büyük destekçis Pakistan istihbarat teşkilatı (ISI) oldu.
Taliban, 27 Eylül 1996'da otorite boşluğunda faydalanarak Kabil'e girdi. Taliban Kabil'e girdikten sonra adını Afganistan İslam Emirliği olarak değiştirerek hükümetini kurduğunu açıkladı.
