Tour de France: Çevreye dost mu düşman mı?
Bisiklet, iklim kriziyle karşı karşıya kalan gezegenimiz için en faydalı ulaşım araçlarından biri. Bu kapsamda en prestijli bisiklet yarışı Tour de France devam ederken, iklim aktivistleri bu yarışların faydadan çok zarar getirdiği görüşünde. Tour de France'ın arkasındaki rakamlar ne diyor? Habertürk'ten Merve Elmacı'nın haberi...
Bisiklet, günümüzün şüphesiz en çevreci, sağlıklı ve tasarruflu ulaşım aracı; özellikle Avrupa ülkelerinde kullanımı bir hayli yaygın. Peki, ilki 1903 yılında gerçekleşen yol bisikletinin en prestijli yarışı Tour de France (Fransa Bisiklet Turu) ne kadar çevreci?
Bu sene 1 Temmuz'da başlayan Tour de France 2022, 24 Temmuz'da sona erecek. Bisiklet çevreci bir araç, ancak büyük bisiklet yarışları farklı. Bu sebepledir ki 12 Temmuz'da yarışın 10. etabı gerçekleşirken yarış, iklim aktivistlerinin protestosuyla bölündü. Fransız iklim aktivisti Derniere Renovaiton tarafından üstlenilen protestoda, Fransız hükümetine iklim değişikliğine karşı bir an önce harekete geçilmesi yönünde çağrıda bulunuldu. Protestoculardan biri, "Gerçek şu ki, Tour de France'ın artık var olmayacağı bir dünya istiyoruz. Kurtarabileceklerimizi kurtarmak için bugün harekete geçmeliyiz." dedi.
Yarışlar halen devam ederken, Tour de France'in arkasındaki rakamlara göz atalım.
Yarışlar için Fransa'nın çevresine 4 bin kişi getiriliyor. Geçen yıl itibariyle Amaury Spor Organizasyonu (ASO), organizasyonda üretilen karbon emisyonlarının yüzde 100'ünün dengelendiğini iddia etti, ancak bu hesaplamalar ekip personeli, gazeteciler, sponsorlar, kurumsal konuklar tarafından üretilen karbon emisyonları dahil edilmedi.
Yarış organizatörleri tarafından paylaşılan bilgilere göre, 176 yarışmacı, 450 görevli (takım menajerleri, asistanlar vs.) bulunuyor. Yarış alanlarında görevli, 28 bin polis, jandarma, 300 hukuk danışmanı, bine yakın personel bulunuyor.
Küçük bir güvenlik görevlisi ordusu, yaklaşık 3.400 km'lik yarış rotasını yönetiyor. 4.400 yol levhası kişileri, Paris'e doğru yönlendiriyor. 500'e yakın personel, 150 araçlık bir tanıtım karavanından eşyaların dağıtılmasına yardımcı oluyor. İklim aktivistleri de en prestijli bisiklet yarışının çevreci olması gerekirken, ardında bıraktığı karbon ayak izinden şikayetçi.
Sürdürülebilirlik ve sosyal eşitliğe de odaklanan Tour de France yarış, satış ve parti yapmaktan ibaret değil. Tur'un "Herkes için Bisiklet" programıyla imkanları kısıtlı olan 2800 çocuğa bisiklet verildi. Ayrıca gelecek nesillere "yeşil ulaşım" çözümlerini teşvik etmek için de yaklaşık 1800 çocuğa ulaşacak bisikletler ilkokullara teslim edildi.
ASO'ya göre, yüzlerce elektrikli olmayan ekip araçları, yarış motorları ve tanıtım kamyonları tarafından salınan karbon emisyonlarının yüzde 100'ü, yarışın devam eden "temizlik" taahhüdünün bir parçası olarak dengelendi.
Tour de France'ın Dünya'ya bıraktığı karbon ayak izine ilişkin kesin bir bilgi yok. Ancak Cardiff Üniversitesi'nin yaptığı araştırmaya göre, dünyanın en büyük yıllık spor etkinliklerinden Tour de France, büyük bir karbon ayak izine sahip.
Cardiff Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, 2007'de Tur'un üç günlük açılış etkinliği olan Grand Depart verilerini analiz ettiklerinde katılımcıların yalnızca gece konaklamalarında 100 milyon kilovat enerji harcandığı sonucuna vardı. Bu o dönem, Londra'nın yeraltı toplu taşıma sistemini dört yıl boyunca çalıştırmaya yetecek kadar enerji demekti.
Çalışma ayrıca, katılımcıların yaklaşık yüzde 59'unun hava yoluyla geldiğini ve toplam 870 milyon mil gidiş-dönüş seyahat ettiğini ortaya çıkardı. Bu rakamlar, üç hafta süren ve 12 milyon insanı çeken Tour de France'ın gezegene bıraktığı karbon ayak izinin yalnızca küçük bir kısmını temsil ediyor.
Tour de France'ın ilk karbon denetimi 2013 yılı için gerçekleştirildi. Amaç, etkinliğin karbon ayak izini değerlendirmek ve ölçmekti.
Tour de France yetkilileri son olarak 2021'de bir ölçüm yaptı. Ve 2021'deki ölçümü 2013 ile karşılaştırdıklarında karbon emisyonunun yüzde 40'a yakın bir düşüşle 216.388 CO₂e düzeyine gerilediği açıklandı. Tour de France açıklamasında, emisyonların büyük çoğunluğundan seyircilerin ve TV izleyicilerinin sorumlu olduğu belirtildi.
Geçen yıl yapılan açıklamada, karbon ayak izlerini azaltmak için herkese ilham vermek, sürdürülebilir bir ulaşım modeline geçmeye teşvik ederek, doğrudan ve dolaylı emisyonları azaltmaya devam etmek için iddialı politikalarını sürdürecekleri belirtilmişti. Ancak yukarıda paylaştığımız veriler ışığında da çok sayıda iklim aktivisti Tour de France'ı bu konuda başarılı bulmuyor.
DÜNYA ÇAPINDA 179 KEZ ARABA SÜRMEYE EŞDEĞER
Diğer yandan, 2021'de Belçika merkezli bisiklet takımı QuickStep, WorldTour'un ilk karbon nötr ekibi olduklarını duyurdu ve sezon boyunca salınan karbon emisyonuna ilişkin hesaplarını paylaştı. Ekip tarafından bir yılda üretilen tahmini 1288 ton CO2, dünya çapında 179 kez araba sürmeye veya Brüksel ile New York arasında 539 uçuşa eşdeğer.
Çevreci etkinliklerin ne kadar çevreci olduğuna ilişkin çalışmalar sık sık gündeme geliyor. Son olarak Ekim-Kasım aylarında İskoçya'nın Glasgow kentine gerçekleşen 2021 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı'nda (COP26) da bu tarz tartışmalar gündeme gelmişti.
Dünyanın karşı karşıya olduğu iklim krizi tehdidini konuşmak için dünyanın pek çok yerinden bir araya gelen liderler, şehir içinde uzun araç konvoylarıyla dolaşmıştı. Güvenlik amacıyla oluşturulan bu uzun araç konvoyları şehirde protesto edilmişti.
*Haberin görselleri Associated Press tarafından servis edilmiştir.
