Yakın gelecekte beyin ile ilgili hangi gelişmeler yaşanacak?

Peki çok yakın bir gelecekte beyin ile ilgili hangi önemli gelişmeleri yaşayacağız?

1. Beyin Çipleri

Birçok araştırma, beyindeki bilgileri bilgisayar ortamına aktarmak ve sinir hücrelerine dışarıdan müdahale edebilmek için çipler geliştirmeye çabalıyor. Sinir hücrelerimizle elektriksel bağlantı kuracak bu çipler kullanıma geçerse, beyin ile ilgili şu önemli gelişmeler sağlanabilecek:

➔ Sinir hücreleri arasında elektriksel değişiklikler sürekli izlenebilecek. Beynin elektriksel sinyallenmesindeki en ufak aksaklık bile fark edilip bir hastalığa dönüşmeden düzeltilebilecek.

➔ Ayrıca, elektronik çip sayesinde nabız hızı, sıcaklık, terleme, kas gerginliği ve cilt direncini izleyen sensörler gerçek zamanlı olarak analizlerde bulunacak. Dolayısıyla artık tekik ve taramalara gerek kalmayacak, doktor ziyaretleri azalacak, uzaktan sağlık araçları yaygınlaşacak.

➔ Sinirsel arayüzler sayesinde, psikiyatrik hastalıklar, demans türleri, Parkinson vb. pek çok hastalığa cevap bulunabilecek. Artık farklı ruhsal hastalıkları olan hastaların beyinlerindeki sinirsel aktiviteyi izleyerek, hastalıkları belirtilerine göre tanımlamak yerine, hücresel düzeyde gözlemlediğimiz gerçek soruna dayanarak tanımlayacağız. Örneğin, şu anda pek çok çocuğa Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) teşhisi konuluyor ve ilaç yazılıyor. Halbuki, bu teşhisin gerçek altta yatan sorununu anlamıyoruz, belirtileri dinliyor ve bu şikayetleri hastalık adlarıyla kategorilendiriyoruz. Ancak, hangi nöronun ne şekilde davrandığını anlarsak, şu anki DEHB tanısı koyduğumuz çocukların belki de birbirinden çok farklı sorunları olduğunu ve tedavi şekillerinin de çok farklı olduğunu anlayacağız. Artık rastgele ilaç reçetelemek yerine, hangi ilaçların hangi hastalarda en etkili olacağını kesin olarak bileceğiz.

➔ Birden fazla beyin ya da bilgisayar-beyin arasında doğrudan bağlantı sağlanabilecek. Böyle bir teknoloji, insan bedenlerini sınırlarının ötesine taşıyarak bir tür genişletilmiş kavrayış yaratacak ve yeni yeteneklere olanak tanıyacak. Beyinlerimiz bilgisayar ortamından verileri anlamlandırıp kabul etmeye başladığında her türlü bilgiyi anında içine yükleyebileceğiz. Ayrıca, farklı beyinlerin birbiriyle bağlantıda olması, artık sadece zihinsel olarak iletişim kurmamızı sağlayacak. Bu pek de imkansız değil, bir çalışma, tetrise benzer bir oyun oynayan üç kişinin yalnızca zihinlerini kullanarak birbirlerine mesajlar gönderip almasını sağladı. Oyuncuların hepsi EEG başlığı taktı ve EEG “gönderenin” beyin sinyallerini ölçüp diğer oyuncuların beynine doğrudan gönderilen talimatlara dönüştürebildi.

2. Beyin Nanorobotları

İleride geliştirilebilecek çok küçük nanoteknolojik robotlar, farklı hastalıkların tedavisi için beyne ulaşacak. Bir enjeksiyonla kana karışan bu küçük nanorobotlar, kan-beyin bariyerini aşarak, yanlış ateşlenen sinir hücrelerini tamir edebilir, içeriden bir görü sağlayarak sorunun nerede olduğunu anlamamızı sağlayabilir, ya da daha farklı elektronik titreşimlerle kontrol edilemeyen sinirsel hareketleri baskılayabilir. Şu anda zaten, derin beyin stimülasyonu olarak bilinen bir teknik ile, beyin hücrelerinin davranışını değiştirmek için insanların beyinlerine cerrahi olarak küçük elektrotlar yerleştiriliyor. Bu tür elektrot implantları, Parkinson titremelerini, epileptik nöbetleri, depresyon belirtilerini ve Tourette sendromunun neden olduğu kontrol edilemeyen hareketleri azaltmaya yardımcı oluyor. Vücutta dolaşan ve doktor görevi gören nano ölçekli robotlar üzerinde çalışan hali hazırda birkaç şirket mevcut.

3. Beynin Haritalandırılması

Bilim insanları, en yeni beyin haritalama teknolojilerini kullanarak, sinirsel yolların ayrıntılı bir şekilde haritalarını çizmeye çalışıyorlar. Şu anda keşfedilen 100’den fazla nörotransmitter yani sinir hücreleri arasındaki mesajcı kimyasallar var ama bu rakamın belki çok üstünde de keşfedemediklerimiz var. Bu yüzden araştırmacılar, bunların hepsinin keşfedilmesini beklemek yerine, çok farklı hastalıkları olan insanların beyin tarama verilerini topluyor ve belli hastalıklarda aktif olan bölge ve sinir yollarını belirlemeye çalışıyor. Şu anda, Parkinson hastalığı, obsesif-kompulsif bozukluk ve depresyon gibi bozukluklar için bu haritalardan yararlanılmaya başlandı. Birkaç yıl içinde, bu beyin haritalarının hastalık teşhis ve tedavilerinde daha çok kullanılacağı tahmin ediliyor. Şu anda bu haritalar kullanılarak geliştirilmekte olan pek çok ilaç var.

4. Beyin Protezleri

Beyin çiplerine benzer şekilde beyin ve makineler arasında doğrudan bağlantı kuran spesifik hastalıklar için geliştirilen beyin protezleri gelecekte daha da yaygınlaşacak. Mesela, felçli bir hasta, bu protezler sayesinde konuşabilecek, düşüncelerini yazıya dönüştürebilecek ve uzuvlarını hareket ettirebilecek. Bu protezler, hasar görmüş sinir hücre ve ileticilerinin anlayamadığı ve iletemediği mesajları doğrudan beyne gönderecek. İşitme ve görme engelli bireyler için de beyin protezlerinin yaygın bir kullanımı olacağı düşünülüyor. Halihazırda kullanılan nöral sinyallerle kontrol edilen mekanik protezler de ampute hastalar için daha da yaygınlaşacak.

5. Otomatik Beyin Testi

Gelecekte, teknolojik taramalar bir doktorun karar vermeye harcadığı zamanın yüzde 80'inin yerini alacak. Şu anda, taşınabilir cihazlar ve telefon uygulamaları üzerinden bazı beyin hastalıklarının takibi yapılabiliyor ama hala bir doktorun yerini alabilmeleri mümkün değil. Ancak en nadir hastalıklar için bile kapsamlı taramaların bir arada olduğu ve birkaç dakika içinde kişiye teşhisini söylediği cihazlar yapılmaya çalışılıyor. Ayrıca teşhisten sonra hastalıkların takibini yapabilecek takılabilir cihazlar da yaygınlaşacak. Hatta, bu cihazların tekstil kumaşlarda kullanılabilirliği üzerinde çalışılıyor. Belki de giydiğimiz kıyafetler, gelecekte hastaların kendi zihinsel aktiviteleri, ruh halleri ve hatta yürüyüşleri ile ilgili gerçek zamanlı sinyaller verecek.