Kendir ipinin üretim maratonu: 40 km
Dayanıklı ve hafif olmasıyla dekorasyon ve ayakkabı sektöründe kullanılan kendir ipinin geleneksel üretimi Gaziantep'teki rutubetli mağaralarda sürüyor...
Erdem ŞAHİN / GAZİANTEP
Dayanıklı ve hafif olmasıyla dekorasyon ve ayakkabı sektöründe kullanılan kendir ipinin geleneksel üretimi Gaziantep’teki rutubetli mağaralarda sürüyor. Nemi çeken kendir lifleri mağaralarda sıkılaştırılırken, işçiler günde 40 km koşmak zorunda
Gaziantep’in Şehreküstü semtinde bulunan bir mağara, asırlık bir geleneğe ev sahipliği yapıyor. Türk kültüründe hâlâ önemli bir yeri olan kendir ipi, geleneksel yöntemlerle bu mağarada üretilmeye devam ediyor. “Neden mağara?” sorusunun cevabı ise “nem”. Rutubet ve nem, kendir ipinin oluşması için birbirine sarılan çeşitli boylardaki küçük iplerin daha sıkı ve kaliteli olmasını sağlıyor. İplerin birbirine sarımını ise ahşap el yapımı bir çıkrık sistemi yerine getiriyor. Bir kişi bu çıkrık sistemini yönetirken diğer işçiler koşarak kendire dönüşecek olan küçük iplerin gerilmesine yardımcı oluyor. Bu işlemi yapanlar günde 40 kilometreye kadar mesafe kat edebiliyor. Her aşaması ayrı bir emek olan kendircilik mesleği artık kaybolmanın eşiğinde. 10 yıl önce yaklaşık 500 kişinin bu işi yaptığını söyleyen işçiler, şu an en fazla 50-60 kadar kişinin mağarada çalıştığını belirtiyor. Sigortalı bir işi daha cazip bulan bazı ustalar, mesleklerini yavaş yavaş terk ediyor. Günde 40 kilometre koşacak işçilerin de artık zor bulunması, mesleğin yavaş yavaş bitmesine neden oluyor.
Kendir nedir?
Zaman zaman diğer kenevir bitkilerinden de kendir olarak bahsedilse de iplik üretiminde kullanılan kendir, insanların yüzyıllar önce kullanmaya başlayıp tüm tarih boyunca faydalandığı, diğer bitkilere göre çok dayanıklı bir bitkidir. Kendirin temel ürünü lif, kümeler halinde bükülerek sicim veya halat haline getirilir. Dayanıklı kendir halatları, tarihte özellikle denizciler kullanmıştır. Bugünlerdeyse özellikle dekorasyon ve ayakkabı sektörlerinde gözde bir iplik olarak karşımıza çıkıyor.
Dayanıklı ve zahmetli
Levi’s markası, başlangıçta ürünlerini kendirden kumaşlardan yapmış. Kendir lifi, piyasada bulunan diğer doğal liflerin içinde farklı işlemlere en uygun türdür. Pamuktan daha dayanıklıdır. Çoğu kendir ürünü pamuk ürünü kadar yumuşak olmasa da doğru şekilde yetiştirilip doğru şekilde işlendiğinde pamuk kadar yumuşak olabiliyor. Ayrıca çok az ilaçlama gerektiriyor. Fakat dikilmesi, bakılması, hasatı ve işlenmesi zor süreçler olduğundan üretimi kısıtlı kalıyor.
