YÖK Başkanı Özvar Habertürk’e konuştu: Türkiye son 20 yılda bilimsel doküman üretiminde 17. sıraya yükseldi

YÖK Başkanı Erol Özvar, kamuoyunun gündeminde yer alan QS’in 2024 Dünya Üniversite Sıralaması sonuçları hakkında Habertürk'e değerlendirmelerde bulundu.

Türkiye’nin son 20 yılda bilimsel doküman üretiminde dünyada 22’nci sıradan 17’nci sıraya yükseldiğini belirten Özvar, son yıllarda Türk üniversitelerinin endeksli yayın sayılarında dikkate değer artışların yaşandığına dikkat çekti.

Uluslararası akademik yayınları endeksleyen Scopus verilerine göre;

2002 yılında Türkiye adresli uluslararası yayın sayısı 12 bin 743 ve dünya içerisindeki payı yüzde 1.23 iken; 2022 yılında yayın sayısı 72 bine ve dünya içerisindeki payı da yüzde 1.84'e çıktı.

Böylece Türkiye bilimsel doküman üretiminde dünya genelinde 2002 yılında 22’nci sırada iken, 2022 yılında 17’nci sıraya yükseldi.

Incites verilerine göre ise; 2002 yılında Türkiye adresli uluslararası yayın sayısı 10 bin 828 iken; 2022 yılında bu sayı 66 bin 516’ya yükseldi.

1503 ÜNİVERSİTE ARASINDAN

Geçen hafta yayınlanan, dünya genelinde önde gelen 2 bin 963 üniversitenin değerlendirildiği ve bin 503 üniversitenin sıralandığı, "QS 2024 Dünya Üniversiteleri Sıralaması”na Türkiye'den 25 üniversite girdi. Sıralamada ODTÜ 336’ncı sırada yer alarak ilk 400’e girme başarısı gösterirken; İTÜ 404’ncü, Koç Üniversitesi ise 431’nci sırada yer alda. İTÜ ve Koç ilk 500 üniversite arasına girme başarısı gösterdi.

Bilkent 502, Boğaziçi 514, Sabancı Üniversitesi ise 526’da yer alarak ilk 500 hedefine yaklaşan üniversitelerimiz oldu. Bu üniversitelerimizle birlikte İstanbul, Hacettepe, Ankara ve Yıldız Teknik üniversitelerinin de içinde bulunduğu toplam 10 üniversitemiz ile Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi sıralamada ilk bin üniversite arasına girme başarısını gösterdi.

KONU TABANLI SIRALAMA

Dünya üniversite sıralamaları dışında yapılan konu tabanlı dünya sıralamalarında da üniversitelerimiz önemli başarılar elde etti. QS tarafından 2023 yılında yayınlanan “Konulara Göre Dünya Üniversiteleri Sıralaması”nda Türk Üniversitelerinden 27 program dünyanın alanındaki ilk 200 programı içerisinde yer aldı. Bunlar arasında ODTÜ Petrol Mühendisliği dünyanın ilk 10 programı arasında yer alırken, aynı sıralamada İTÜ Petrol Mühendisliği 47’nci sırada yer buldu. Yine bu sıralamada Gazi Üniversitesi “Eğitim” alanında 27’nci sırada yer aldı.

EN ÇOK TEMSİL EDİLEN ÜLKE TÜRKİYE

Üniversitelerin Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerini gerçekleştirmedeki başarılarını ölçen uluslararası sıralama kuruluşu Times Higher Education (THE) tarafından toplam 112 ülke/bölgeden 1591 üniversitenin sıralandığı Dünya Üniversite Etki Sıralaması 2023’de (World University Impact Rankings) Türkiye genel olarak en çok temsil edilen ülkeler arasında yer aldı. Sıralamada; İTÜ 58’inci sırada yer alırken, ODTÜ ve Abdullah Gül Üniversitesi ilk 100-200; Hacettepe Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi 200-300 bandında yer buldu. Türkiye’den 2023 sıralamasında yer alan toplam üniversite sayısı 79 oldu.

PERFORMANS İZLEME

Son yıllarda üniversitelerimizin uluslararası alanda tanınırlığının artırılması, araştırma ve yayın kalitesinin yükseltilmesi amacıyla Yükseköğretim Kurulu tarafından birçok yeni projenin hayata geçirildiğini vurgulayan Prof. Dr. Erol Özvar şunları söyledi: “Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması Projesi kapsamındaki 23 Araştırma Üniversitesinin performansları yıllık olarak izlenmekte ve sonuçlar her yıl kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Bu üniversitelerimize son iki yıldır Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından Araştırma Üniversiteleri Destek Programı (ADEP) kapsamında, üniversitelerin bilimsel araştırma projelerinde kullanılmak üzere özel proje bütçesi tahsis edilmektedir. Bu kaynaktan araştırma üniversitelerine 2023 yılı için tahsis edilen bütçe miktarı 250 milyon TL’dir. Bu tutarın üniversitelere dağıtımı, her bir üniversitenin bir önceki yıl “araştırma kapasitesi”, “araştırma kalitesi” ve “işbirliği” boyutları altında yer alan toplam 30 göstergeye göre hesaplanan yıllık performansına göre yapılmaktadır. Bu mali desteğin yanında araştırma üniversitelerine Yükseköğretim Kurulu tarafından ilave akademik kadro desteği verilmektedir.”

GENÇ BEYİNLER PROJESİ

Üniversitelerin “uluslararası araştırma ağı” alanındaki faaliyetlerini güçlendirmek için YÖK tarafından, 2023 yılında, doktora öğrencileri ve araştırmacıların dünyanın seçkin üniversitelerinde uluslararası standartlarda araştırma yapmalarını teşvik etmek amacıyla “Uluslararası Araştırmacı Projeleri” başlatıldığını vurgulayan Prof. Özvar, “Bu kapsamda “Temel Bilimlerde Genç Beyinler Projesi” ile 100 doktora öğrencisine yurt dışında araştırma yapmaları için destek verilirken, Türkiye’deki üniversitelerde doktora eğitimini tamamlamış Araştırma Görevlisi veya Doktor Öğretim Üyesi olarak görev yapanlardan doktora sonrası çalışmasını yurt dışında yürütmek isteyen Fizik, Kimya, Biyoloji ve Matematik alanlarından 100 akademisyen de “Temel Bilimlerde Doktora Sonrası Araştırma Projesi” kapsamında doktora sonrası araştırma için dünyanın seçkin üniversitelerine gönderilmiştir” dedi.

Prof. Dr. Özvar ayrıca, “Akademik Birikim Projesi” ile üniversitelerden toplam 200 öğretim üyesinin, Yurt Dışı Akademik İzin (Sabbatical) kapsamında 11. Kalkınma Planı’nda yer alan Elektronik, İlaç ve Tıbbi Cihaz, Kimya, Makina-Elektrikli Teçhizat, Otomotiv, Raylı Sistem Araçları, Tarım ve Savunma Sanayii alanlarında araştırma yapmak üzere yurt dışına gönderildiğini ifade etti.

HEDEF ÜST SIRALAR

“Uluslararası Bilim İnsanları Destek Projesi” ile dünyanın seçkin üniversitelerinden araştırmacıların Osmanlı Tarihi, Genel Türk Tarihi, Türkoloji, Türk Dili ve Edebiyatı ile Türk Kültürü alanlarında çalışmalar yapmak üzere Türkiye’ye davet edildiklerini belirten Prof. Dr. Özvar, “Bu proje ile de Türkiye üzerine çalışan yabancı araştırmacıların Türk bilim insanlarıyla daha fazla iş birliği hâlinde olmaları ve uluslararası ortak çalışmaların yapılması hedeflenmiştir” dedi.

Özvar, şunları söyledi: “Yükseköğretim Kurulu olarak, üniversitelerimizin uluslararası sıralamalardaki başarılarını takdir etmekle birlikte vurgulamak istediğim nokta, üniversitelerin temel amacının eğitim, öğretim ve araştırma çıktılarının kalitesini kapsamlı bir şekilde artırmak olduğudur. Üniversitelerimizin bu hedeflere odaklandığı sürece, kurum ve kuruluşlara bağımlı olmadan başarıya ulaşacaklarına inanıyorum. Ayrıca Yükseköğretim Kurulu olarak, uluslararasılaşmaya verdiğimiz önemi bir kez daha vurgulamak istiyorum. Önümüzdeki dönemde, üniversitelerimizin araştırma sonuçlarının kalitesini artırmalarını ve akademik üretkenliğe daha fazla odaklanmalarını sağlayarak uluslararası sıralamalarda daha üst sıralara çıkmalarını hedefliyoruz.”