1 Aralık Dünya AIDS Günü... AIDS nedir? AIDS belirtileri nelerdir, nasıl bulaşır?
Bugün 1 Aralık Dünya AIDS Günü... AIDS hastalığı, tanımlandığı 1981 yılından beri yayılmaya devam ediyor. Çocuk-yaşlı demeden herkesi tehdit eden AIDS, çağımızın salgını olarak nitelendiriliyor. Tüm dünya genelinde ilan edilen 1 Aralık Dünya AIDS Günü kapsamında, HIV virüsü ve AIDS hastalığına karşı farkındalık oluşturuluyor. Peki AIDS nedir? AIDS belirtileri nelerdir, nasıl bulaşır? İşte detayları
Tüm dünya genelinde ilan edilen 1 Aralık Dünya AIDS Günü kapsamında, HIV virüsü ve AIDS hastalığına karşı toplumlar bilinçlendiriliyor. Dünya genelinde hızla yayılan hastalığa karşı yapılan panel ve etkinliklerle farkındalık oluşturuluyor.
İşte AIDS ve HIV virüsü ile ilgili bilgiler...
AIDS NEDİR?
AIDS, bulaşıcı bir hastalıktır. Mikrobu HIV adı verilen virüstür. Human Immunodeficieny Virus (İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü) kelimelerinin baş harfleri ile adlandırılmış HIV virüsü, girdiği vücudun bağışıklık sistemini baskılayıp, zamanla vücudu korumasız hale getirir. Neticede bakteri, mantar, virüs ve bazı fırsatçı parazitler, solunum, sindirim ve merkezi sinir sistemindeki doku ve organlara yerleşip hastalığa neden olurlar. AIDS'in kesin tedavisi henüz bulunamamıştır. hastalığın baskılanması ve yaşam süresinin ve kalitesinin artırılması konusunda önemli gelişmeler elde edilmiştir.
AIDS NASIL BULAŞIR?
- Korunmasız (kondom, kılıf kullanılmadan) her türlü cinsel temas,
- Kan ve kan ürünleri ve damar içi uyuşturucu madde kullananların paylaştığı enjektörler,
- Anneden bebeğe gebelikte, doğumda ve emzirmek gibi faktörler HIV bulaşımına neden olur.
- Sağlam deri, HIV'in geçişine izin vermez ancak deri zedelenmiş ise geçebilme olasılığı bulunur. Göz, burun, ağız içi, vajenin tümü ve cinsel organın uç kısmı mukoza denilen ince zarlarla kaplıdır. Bu zarlardan normal durumlarda bile HIV geçebilir.
- Korunmasız vajinal temasta, HIV'in erkekten kadına bulaşma olasılığı 20 kat fazladır. Nedeni ise vajenin HIV'in geçmesine izin veren mukoza dediğimiz ince zarla kaplı olması ve HIV ile enfekte semen sıvısına daha uzun süre maruz kalmasıdır. Erkekte HIV'ın geçişi sadece cinsel organın uç kısmından olur.
- Oral ilişki ile HIV geçiş olasılığı düşük olmasına rağmen, bu yolla olan bulaşma da rapor edilmiştir.
- Kan ve kan ürünleri nakli ile HIV'in bulaşma olasılığı 1.800.000 kişide birdir. Bu şansızlık, tanı amacı ile kullanılan testlerin 3 aydan önce doğru sonuç vermemesi ile bağlantılıdır.
ANNEDEN BEBEĞE BULAŞMASI ÖNLENEBİLİR Mİ?
HIV, eğer anne tedavi almıyorsa, gebelik süresince, doğum sırasında ve emzirme ile bebeğe yüzde 20-30 oranında geçebilir. Kullanılan tedavi yöntemleri ile bu oran yüzde 2-3'lere düşürülebilir.
Emzirme yolu ile HIV pozitif anneden bebeğine bulaşma olduğu gösterildiğinden, anne bebeğini emzirmemelidir.
AIDS BELİRTİLERİ NELERDİR?
HIV bulaştıktan sonra, kişinin yaşam koşullarına ve vücut direncine göre AIDS hastalığı belirtileri 5-10 yıl, belki de daha sonra ortaya çıkar. HIV infekte kişi, bu sürede sağlıklı görünüştedir. Gerekli önlemleri almazsa hastalığı başkalarına bulaştırabilir. HIV, bulaştığı vücutta çeşitli hücrelere, özellikle kan hücrelerine yerleşerek çoğalır. Zarar gören kan hücreleri giderek azalırlar ve bunun sonucu olarak vücudun bağışıklık sistemi yıkıma uğrar.
Vücut direnci zayıflayan hastada, normalde zararsız olan, hafif geçen ya da ender rastlanan bazı hastalıklar belirir. Bunlar; uçuk, zona, pamukçuk, tüberküloz, akciğer infeksiyonu gibi hastalıklardır.
Ayrıca lenf bezlerinde büyümeler, halsizlik, istahsızlık, nedeni bilinmeyen uzun süreli ateş, gece terlemeleri, kilo kaybı, ishal, öksürük, cinsel organlarda uzun süreli yaralar gibi belirtiler ortaya çıkar. Kişide bu belirtilerden ancak birkaç tanesinin bir arada bulunması durumunda AIDS düşünülmelidir.
Kaposi sarkomu, bazı lenfomalar, beyin, akciğer ve göz iltihapları da HIV infeksiyonunu düşündüren önemli belirtilerdendir. AIDS hastasının ANTİ HIV testi pozitiftir.
AIDS'TEN KORUNMA YOLLARI
- Kontrolsüz kan nakli ve HIV'li kana bulaşmış aletlerin kullanılmasına izin vermeyin.
- Kan naklinde, AIDS testi yapılmamış kontrolsüz kan asla kullanılmamalı, test sonucu negatif kan kullanılmalıdır.
- Kullanılmış ve dezenfekte edilmemiş şırınga, iğne, cerrahi aletler, jilet, makas, diş hekimliği aletleri, dövme aletleri, akupunktur iğnelerini kesinlikle kullanmayın ve size kullanılmasına izin vermeyin. Böyle işlemlerde araç-gereç bir kez kullanılıp atılmalı ya da kullanılan aletler kesinlikle dezenfekte veya steril edilmelidir.
- Bedeniniz sizindir. Size uygulanacak işlemler sırasında aklınıza takılan soruları karşınızdakine sormaktan çekinmeyin.
- HIV pozitif kişi, test sonucunu öğrendikten sonra kesinlikle kan vermemelidir.
