Ayşe Teyze 3 günde swap uzmanı oldu!

Türkiye'de son 3 günde herkes Swap uzmanı oldu. Ayşe Teyze bile swap'ı öğrendi. Biz ekonomi gazetecileri yazı işleri toplantılarında en çok "Vatandaşın anlamadığı haberler yapıyorsunuz, halk haberi yapın" eleştirileriyle karşı karşıya kalırdık. Son üç gündür bırakın borsayı, doları türev işlemleri konuşur olduk.

GOOGLE ARAMALARINDA İLK SIRADA

Google'da arama yoğunluğu en çok yükselen kelime ve kelime gruplarını analiz ettiği Google Arama Trendleri'nde, 25-28 Mart tarihleri arasında sıralama şöyle oldu: londra swap faizi, dolar swap faizi, swap faizi ne demek, gecelik swap faizi ve london swap rates.

Aslında bu ilk değil. Dolar/TL'nin 7.24 ile tarihi zirvesini gördüğü 13 Ağustos haftasında da "Swap", Türkiye'den Google aramalarında bir numaraydı.

SWAP NEDİR?

Bir yandan finansal okur yazarlığımız artarken sosyal medyada Swap içerikli espriler de üretildi. Peki nedir bu swap?

Sözlük anlamı değiş-tokuş, takas. Üç gündür sohbetlerimizin ana konusu olan swap işlemi ise iki tarafın bir varlık veya yükümlülüğe bağlı olan nakit akışını aralarında değiştirmesine deniyor.

AMAÇ RİSKİ EN AZA İNDİRMEK

Burada amaç faiz oranları ile döviz kurlarındaki değişimlerle ortaya çıkan riski en aza indirmek. Bu nedenle ithalatçı ve ihracatçı şirketler için önemli bir işlem. Swap, özellikle döviz kurlarında oynaklık yaşandığı zamanlarda yatırımcının riskini azaltacak önemli bir araç olarak işliyor. Bu işlemler aynı zamanda yüksek getiri sağlayabiliyor.

Swap uzmanlığımızı Can Baytak karikatürize etti.

LONDRA PİYASASI BİZİ NEDEN İLGİLENDİRİYOR?

Londra swap piyasasının bizi ilgilendiren yönü ise değiş tokuşa Dolar - TL'nin konu olması. Yabancı bankalar bu piyasayı Türk Lirası elde etmek için kullanıyor. Taraflar gelecek dönemde örneğin 6 ay sonra Dolar /TL'nin ne kadar olacağına dair bir varsayımda bulunuyor. O tarihte piyasadaki Dolar/TL belirlenen seviyenin altında ya da üstünde olursa bir taraf para kaybederken diğeri kazanıyor.

FAİZLER NASIL BELİRLENİYOR?

Londra swap piyasasında kısa vadeli faizler para birimlerinin ait oldukları ülkelerin faizi ve risk priminin yanı sıra arz-talep dengesi ile belirleniyor.

FAİZLER NEDEN DÖRT HANEYİ AŞTI?

Bazı yabancı yatırımcılar 31 Mart seçimlerinden sonra TL'nin değer kaybedeceğine oynadılar. Bu nedenle TL satıp Dolar almak istediler. Ellerinde TL olmadığı için Londra swap piyasasından TL sağlamaya çalıştılar. Dolar/TL Cuma günü 5.85 seviyesine yükselince Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) swap silahını çekti ve banka swap piyasasında vadesi gelmemiş toplam döviz karşılığı TL swap satışı sınırını yüzde 10'dan yüzde 20'ye yükseltti. Bugün de oran yüzde 20'den 30'a çıkarıldı.

Merkez Bankası bu adımla TL talebi olana döviz satışı karşılığında TL yaratma imkanını artırmış oldu. Bir anlamda banka 'Borçlanma faiziyle TL istiyorsan önce git dolar sat' dedi. Böylece yabancı yatırımcının ödünç piyasada kısa vadeli TL borçlanarak dolar almasının önü kesilmiş oldu. Dolayısıyla bu yolla TL yaratamayan yatırımcı açık pozisyonlarını kapatmak için elindeki doları bozdurmak zorunda kaldı. TL bulunamaması nedeniyle Londra piyasasında swap yoluyla TL borçlanma faiz oranları pazartesi günü yüzde 95 ardından yüzde 345'e yükseldi. Dün yüzde 1300'ü geçti. Bugün 50'li seviyelere geri döndü.

Yabancıların TL yaratmak için borsa ve tahvilde satışa yönelmesi, borsada düşüşe tahvil faizlerinin de yüzde 20'nin üzerine çıkmasına neden oldu.