"Ekmek yoksa pasta yesinler!" sözleri gerçekten söylendi mi?
Fransa kraliçesinin halkın fakirliği karşısında kayıtsızca söylediği varsayılan tarihi "Ekmek yoksa pasta yesinler!" cümlesi çok meşhur olsa da muhtemelen bu sadece bir mit çünkü kraliçenin bunu söylediğine dair hiçbir kanıt yok.
Tarihin en meşhur repliklerinden biri olan "Ekmek yoksa pasta yesinler!" cümlesini bilmeyen yoktur. Burada, ne gerçek anlamda bir pastadan bahsediliyor ne de bu cümle gerçekten söylendi.
Hikâyeye göre, Fransız devrimi sırasında açlıktan ölmek üzere olan köylü tebaasına ekmek kalmadığı söylendiğinde Fransa kraliçesi olan Marie-Antoinette'in tepkisi "Ekmek yoksa pasta yesinler!" idi.
Kek ekmekten daha pahalı olduğu için anekdot, Marie-Antoinette'in sıradan insanların koşullarına ve günlük yaşamlarına kayıtsızlığının bir örneği olarak gösterildi. Peki, bu sözleri gerçekten söylemiş miydi? Muhtemelen hayır.
(Cümlenin İngilizce versiyonunda geçen "cake" kelimesi Türkçe'ye pasta olarak çevrilmiş.)
Her şeyden önce kraliçenin söylediği varsayılan orijinal ifade ""Qu'ils mangent de la brioche!" cümlesini "Börek yemelerine izin ver!" gibi bir ifadeye çevirmek daha doğru olur.
Yani aslında kraliçe ekmeğin yerine geçebilecek diğer bir alternatif olan böreği kastediyor, aklımızda canlanan çeşitli pastaları değil. İşin en ilginç tarafı; bu sözün kraliçenin söylediğine dair tek bir kanıt bile yok. Peki, nasıl oldu da kendisiyle bu kadar ilişkilendirildi?
Bunu kesin olarak bilemiyoruz. Dönemin bazı yazarlarının bu söylemi kitaplarında geçirmesi ve o anki şartlarla kraliçeye uygun bulunması olabilirdi.
Folklor uzmanları halkın günlük yaşamından habersiz aristokratların etrafından sıklıkla bu tür hikâyelerin döndüğünü belirtiyor.
Kısacası; Fransa kraliçesi Marie-Antoinette muhtemelen hiçbir zaman bu sözü söylemedi ama yine de bu, tarihin en ünlü replikleri arasında girmesine engel olamadı.
Kaynak: Britannica
