Enflasyon nedir? Enflasyon nasıl hesaplanır?
Artan fiyatlarla beraber enflasyon konusu gündemdeki yerini korumaya devam ediyor. Halkın alım gücünü doğrudan doğruya etkileyen bir kavram olan enflasyonun ne demek olduğu da büyük bir merak konusu. Enflasyon artışı sebebiyle paranın değeri de doğru orantılı olarak düşüyor. İşte detayları...
Günlük yaşantımızı direkt olarak etkileyen enflasyon halk arasında da en çok konuşulan konulardan biri haline geldi. Bu nedenle enflasyon ne demek konusu da büyük bir merak uyandırmaya başladı. Enflasyon, genel bağlamda devamlı olarak ürün ve hizmetlerin fiyatlarının artış göstermesi anlamına gelir. Ancak bir ürün veya hizmet bazındaki artışı enflasyon olarak kabul etmek doğru olmaz. Enflasyon genel olarak fiyatların belirli bir yüzdede artış göstermesi demektir.
ENFLASYON ÇEŞİTLERİ NELER, KAÇ FARKLI ENFLASYON BULUNMAKTADIR?
Enflasyonu tek bir kavram olarak ele almak doğru olmayacağı için enflasyon çeşitleri nelerdir araştırmasına gitmek daha doğru olur. İki farklı enflasyon çeşidi olduğundan dolayı enflasyon nedir sorusuna verilebilecek net ve tek bir cevap da aslında bulunmamaktadır. Enflasyon çeşitlerini şu şekilde sıralanabilir:
• Talep Enflasyonu:
Genel anlamda para arzının yani piyasaya sunulmuş olan ürün ve hizmetlerin artmasıyla doğru orantılı olarak tüketimin de artmasıyla ortaya çıkar. Kısaca talep enflasyonu nedir dendiğinde bunun ürün ve hizmete olan artan talepten dolayı fiyatların da doğru orantılı yükselmesiyle oluşan bir enflasyon türü olduğunu söylenebilir. Tüketici talebinin artması ve üretici firmanın talebi karşılayamamasıyla beraber talep enflasyonu ortaya çıkar. Talep artışıyla beraber fiyatlar artışa geçer üretimin buna yetişememesiyle beraber ekonomik bir dalgalanma ortaya çıkar. Bu dalgalanma sonucunda enflasyon sürecinde talebin artışı ve arzın önüne geçişi gözlemlenebilir.
• Maliyet Enflasyonu:
Arz enflasyonu nedir diye araştırıldığında genellikle karşımıza çıkan bir kavram olan maliyet enflasyonu arz enflasyonun daha sık kullanılan bir diğer adıdır. Bu nedenle maliyet enflasyonu nedir sorusunun cevabı arz enflasyonuyla aynı cevaba çıkar. Maliyet enflasyonu, ürün veya hizmetlerin üretim sürecindeki maliyetin artmasıyla beraber oluşur. Hammaddeden enerjiye bir çok alandaki maliyet artışından ötürü firmaların bu artışı ürün fiyatlarına yansıtmasıyla beraber maliyet enflasyonu ortaya çıkmış olur.
ENFLASYON HESAPLAMA NASIL YAPILIR?
Enflasyon ölçümü ülkemizde TUİK (Türkiye İstatistik Kurumu) tarafından yapılmaktadır. TUİK bünyesinde enflasyon nasıl hesaplanır diye merak edenler için TUİK, bu süreçte iki veri üzerine yoğunlaşmaktadır. TÜFE (Tüketici Fiyatları Endeksi) ve ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi) bu ölçümde kullanılan iki önemli ölçüttür. Enflasyon hesaplama söz konusu olduğunda bu iki kavram çerçevesinde TUİK tüketicilerin satın aldığı ürün fiyatlarına ve üretimi yapılan ürünlerin üretim sonrası piyasa fiyatlarına odaklanmaktadır.
