Partilerden ilk referandum analizi

AK Parti’de, referandumdan az farkla “Evet” sonucu çıkmasınının ardından sonuçlara ilişkin değerlendirme ve oluşacak tabloya göre yol haritası hazırlanması için düğmeye basıldı. AK Parti, Doğu’da HDP seçmeninden oy alınmasını ise “Kürtlerin temsilcisinin PKK ve HDP olmadığı görüldü” şeklinde değerlendirdi. AK Parti’de referandumun ardından grup başkanvekilleri bir araya gelerek bir değerlendirme toplantısı yaptı. Bundan sonra Meclis’teki çalışma takvimi ve olası uyum yasalarıyla ilgili süreçler değerlendirildi. Referandum sonuçlarını değerlendiren Mustafa Elitaş, gazetecilerin sorularını yanıtlarken, hem eleştirilere yanıt verdi hem de referandum sandığından çıkan “mesajlara” dikkati çekti.

İşte il il referandum sonuçları!

‘3 PUANI ALDIK’

Gazete Habertürk'ten Saliha Çolak'ın haberine göre, Doğu’da “Evet” oylarının geçen seçimlerde aldıkları oyların üzerine çıkmasından memnun olduklarını belirten Elitaş, bu sonuçların, Kürt vatandaşları sadece PKK ve HDP’nin temsil ettiği yolundaki iddiaları ortadan kaldırdığını söyledi. Doğu’da vatandaşların ülkenin birlik bütünlüğünden yana olduğunu gösterdiğini kaydeden Elitaş, “Referandum oylaması milli birlik ve beraberliğimizi, kardeşliğimi pekiştirdi” dedi. Elitaş, büyük şehirlerde “Hayır”ın önde çıkması konusunda ise sadece İstanbul ve Ankara’nın bir sorun alanına işaret ettiğini belirterek, bu konuda partide ayrıntılı bir çalışma yapılacağını ve ona göre bir yol haritası oluşturulacağını söyledi. Elitaş, İzmir’de zaten CHP’nin önde olduğunu, diğer büyük şehirlerde de bir oy kaybının söz konusu olmadığını belirtirken, “Bu bir seçim değil, partilerin aldığı oyları alt alta üst üste koyup hesap yapmak doğru olmaz” dedi.

‘MİLLİ MAÇA ÇIKTIK’

MHP’den yeterli destek gelmediği yolundaki eleştirilere karşılık da Elitaş, “Biz MHP ile milli maça çıktık. Şu iyi oynadı bu kötü oynadı. Bunlar geride kaldı. Maçı aldık mı, ona bakarız. Maç sırasında kalenin önüne Hollanda yattı, Almanya yattı, şöyle oldu böyle oldu. Daha çok atsak iyiydi ama sonuca bakarız, 3 puan aldık mı aldık” diye konuştu. Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) sandıklar açılmadan mühürsüz pusulaları geçerli sayma kararına yönelik eleştirilerle ilgili de Elitaş, sandık kurulu görevlilerinin ihmali ve hatası yüzünden vatandaşın oyunun heba olmaması için böyle bir karar alındığını anlattı.

‘KLASİK İTİRAZLAR’

“Sandıklar açıldıktan sonra bu karar alınsaydı o zaman hile iddiaları haklı olabilirdi” diyen Elitaş, “CHP’nin klasik itirazları. Oyun bilmeyen gelin ‘Yerim dar’ dermiş. CHP’nin bahane üretmesi, kaybetmenin hazımsızlığı” dedi. Türkiye’nin ortadan ikiye bölündüğü, dolayısıyla “Evet sonucunun güçlü çıkmadığı” eleştirilerine karşılık da Elitaş, bir puan da olsa sonucun “Evet”ten yana çıktığını belirterek “Yüzde 50.01 ‘Hayır’, yüzde 49.99 ‘Evet’ sonucu çıksaydı. ‘Bu sayılmaz’ mı diyecektik. Sonuç ‘Evet’ten yana çıkmıştır ve meşrudur” dedi. Elitaş, erken seçim olup olmayacağı yolundaki sorulara, Cumhurbaşkanı’nın erken seçim olmayacağı yolundaki açıklamasına atıf yaparak yanıt verirken, bu süreçte uyum yasalarının çıkabileceğini ve Meclis’in de en azından takvim belli olana kadar uluslararası anlaşmaları görüşebileceğini kaydetti.

DİKKKATLER BÜYÜKŞEHİRLERDE

Referandum’da sandıktan çıkan %51.4 ‘Evet’in ardından, anamuhalefet partisi CHP’de yeni hükümet sistemi için hazırlıklar başlıyor. İzmir’in yanı sıra Ankara ve İstanbul başta olmak üzere birçok büyükşehirde yüzde 51 ve üzerinde ‘Hayır’ çıkması CHP’nin uzun süredir gündeminde tuttuğu ancak üst üste gelen seçimler nedeniyle adım atamadığı tüzük ve program değişikliği sürecini de tetikledi.

VİTRİNE YENİ SİSTEM AŞISI

Tüzük ve program değişiklikleriyle CHP’nin, referandumda çıkan yüzde 48’lik ‘Hayır’ oyunu belli ölçüde konsolide etmeyi hedefleyeceği belirtiliyor. Bu yüzden program ve tüzükte köklü değişiklik yapılması hedefleniyor. CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun bununla da yetinmeyerek olağan kurultay sürecini bir iki ay içinde başlatması bekleniyor. Parti içinden kurultay taleplerinin gelmesi durumunda ise Kılıçdaroğlu’nun ‘Baskın kurultay’ kararı alarak, CHP açısından ‘başarı’ olarak değerlendirilen referandum sonucunu kurultaya taşımayı planlayabileceği belirtiliyor. Yeni vitrinde yüzde 48.6’lık oyda katkısı bulunan merkez sağ ve MHP kökenli bazı sürpriz isimlere de yer verilebileceği belirtiliyor. CHP Lideri’nin olağan kurultay sürecini beklemeden Merkez Yönetim Kurulu’nda revizyona gidebileceği de ifade ediliyor.

MYK’DA HEMEN DEĞİŞİKLİK

Gazete Habertürk'ten Düzgün Karadaş'ın haberine göre, bugüne kadar MYK’dan memnun olduğunu ifade eden Kılıçdaroğlu’nun, referandum sonuçlarına bağlı olarak bazı kritik koltuklarda değişiklik yapabileceği kaydediliyor. Bu arada CHP’nin referandumda özellikle Ankara, İstanbul, İzmir, Antalya gibi kentlerde ‘Hayır’ oylarında büyük artış yaşanmasında referandumdan önce bütün belediye başkanlarını Ankara’da toplayan Kemal Kılıçdaroğlu’nun, “Kendi il veya ilçesinde yüzde 51 ‘Hayır’ oyu çıkarmayan belediye başkanı yerel seçimlerde adaylık için yanıma gelmesin” uyarısının etkili olduğu belirtildi.

ÜÇ İL DIŞINDA ‘HAYIR’

Ankara, İstanbul ve İzmir, Antalya, Aydın, Hatay, Mersin ve Adana’da CHP’nin elinde bulunan bütün ilçe belediyelerinde, sandıklardan yüzde 50 ile 80 aralığında ‘Hayır’ oyu çıkması dikkat çekti. Yine belediyelerin CHP’de bulunduğu Kırklareli, Muğla, Tekirdağ ve Edirne’de yüzde 70’ler seviyesinde, Yalova, Zonguldak ve Çanakkale’de yüzde 50’nin üzerinde ‘Hayır’ çıktı. Sadece üç ilde Giresun, Burdur ve Sinop’ta belediyeler CHP’de bulunmasına rağmen ‘Evet’ oyları yüzde 50’nin üzerinde çıktı.

MHP: PARTİ ÖLÇÜSÜ DEĞİL

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin, “İnkârı imkânsız bir kazanım” sözleriyle değerlendirdiği referandum sonuçları, MHP’de ayrıntılı bir analize tabi tutulacak. Bahçeli, dün Başkanlık Divanı’nı toplayarak ilk değerlendirmelerini yönetimle paylaşırken, ayrıntılı bir çalışma yapılması talimatını verdi. Parti yönetimi, bir seçim değil referandum yapıldığını, “MHP seçmeninden AK Parti’ye gereken desteğin gitmediği” gibi siyasi yorumların geçerli olmayacağını savundu. Parti yönetimi, “Bu bir seçim değildir. O nedenle daha önceki seçimlerle ve partilerin aldığı oylarla karşılaştırmamak gerekir. Partilerin gücü burada ölçülemez” değerlendirmesi yaptı. MHP Genel Sekreteri İsmet Büyükataman, MHP’nin referanduma önayak olduğunu anımsatarak, şunları dedi:

“Referandumda önemli olan yüzde 50 artı bir de olsa vatandaşın bu değişikliğe onay verip vermemesiydi. Bu durumda MHP’nin önayak olduğu, Meclis’te iradesini ortaya koyduğu sürece vatandaş olumlu yaklaşmış ve iradesini koymuştur. Bu referandumdur ve sosyolojik bir hadisedir, seçimlerden farklıdır. Faklı anlamlar yüklemek ve partinin gücünün ölçüleceği, bunun tartışılacağı bir zemin aramak doğru değildir.”

İşte ülke ülke yurtdışı referandum sonuçları...

‘ART NİYETLİ YORUMLAR’

MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay da, “Evet” blokunda oy kaybının MHP’den kaynaklandığı yolundaki tespitlerin “art niyetli” olduğunu belirterek, “Azdan az, çoktan çok gider” dedi. Akçay, referandumun seçim gibi değerlendirilemeyeceğini belirtirken, “Seçim olduğunda, ‘Evli evine köylü köyüne’ misali herkes partisine gider” dedi. MHP Genel Başkan Yardımcısı Semih Yalçın ise yeni sistemin temellerinin atıldığını belirterek, “Türk seçmeni, halkoylamasında bir siyasi parti tercihinde bulunmamış, bir sistem tercihi ortaya koymuştur. Referandumu siyasi partilerin geçmişte aldıkları oylar açısından değerlendirmek ve buradan siyasi sonuçlar çıkarmaya çalışmak vahim bir hatadır. Deyim yerindeyse tekeden süt sağmaktır” dedi.”