Türkiye'nin yeni helikopteri T-129

TAI tarafından T-129 adıyla Türkiye’de üretilecek helikopterin yazılım ve diğer sistemleri yerli şirketler tarafından geliştirilecek. Toplam 2.7 milyar dolarlık projede 51 adet helikopter alımı yapılacak.

A-129, İtalyan ordusu için 1980’lerde Yugoslavya’dan olası bir Sovyet saldırısına karşı geliştirilmeye başlanmıştı. Helikopter, hafif yapısıyla ekonomik işletim maliyetleriyle silahlı destek, tanksavar, keşif, eskort gibi görevlerde kullanılabilecekti.

Mangusta adı verilen A-129 ilk uçuşunu 1983’te yaptı. Teslimatlar 1980’lerin sonunda başladı. Helikopterin 2002’de daha güçlü Amerikan RAH-66 Comanchi’nin de kullandığı T800 motorlarına sahip A-129CBT modeli geliştirildi. Helikopterin üzerindeki pervane (pal) sayısı ise beşe çıkartılarak performans ve sessizlik artırıldı. Türkiye’deki son ihaleye de bu model girdi.

GÜÇLÜ MOTOR TALEBİ

Önümüzdeki günlerde İtalyanlarla görüşmelere başlayacak Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM), helikopterin taşıma gücünü artıracak, T800 motorunun en güçlü modelini istiyor. T129’un maksimum kalkış ağırlığı bu motorla 5.5 tona çıkartılacak. Ek güç sayesinde yakıt ve silah kapasitesi artırılacak. TAI’de yapılacak mühendislik çalışmalarıyla, helikopter Türkiye şartlarına uyumlu yeni bir model haline getirilecek.

Ayrıca helikopterin kokpitinde de tüm verilerin ve hedefin ekranlardan takip edileceği "glass cockpit" konseptine geçilecek. Burunda ise Aselsan tarafından geliştirilen kızılötesi görüş ve hedefleme sistemi yer alacak. İlk ihalenin iptaline neden olan düşman-dost ayrımı yapacak yazılım Aselsan liderliğindeki Türk şirketleri tarafından hazırlanacak. Hedef TAI’de imal edilecek ilk T-129’u 2013’te uçurabilmek.

2013’TE UÇACAK

Bu projenin TAI’de helikopter altyapısının hem imalat hem de mühendislik açısından ciddi gelişim sağlaması bekleniyor. Agusta Westland şirketi T-129’un üçüncü ülkelere satış konusunda da TAI’ye yetki veriyor.

MOTOSİKLET FABRİKASIYDI HELİKOPTERDE DÜNYA DEVİ OLDU

Agusta şirketi helikopter konusundaki çalışmalarına 1950’lerde iki İtalyan, Amerikan Bell şirketinin iki mühendisi ve bir tercümanla başladı. Görüşmeler motosiklet fabrikasının motor bölümünde yapılıyordu. Bugün Agusta şirketi dünyanın en büyük helikopter imalatçıları arasında. İngiliz Westland ile 2000’de evlenen şirkette halen 8 bin 800 kişi çalışıyor.

Ürünler arasında sivil pazarda A109, A119, AB412 ve AB139 askeri modeller arasında da aralarında Amerikan başkanlık helikopteri EH-101 (US101 adıyla imal edilecek), A129 ve NH90 bulunuyor.

UÇAK GİBİ HELİKOPTER

Bell’le proje ortaklığını sürdüren şirket halen tiltrotor olarak adlandırılan helikopter gibi havalanıp uçak gibi pallerini havada yatay hale getirip uçabilen sivil BA609 projesini geliştiriyor.

Türkiye’nin Agusta ile ilişkileri oldukça eski. Kıbrıs Barış Harekatı sonrasındaki Amerikan ambargosunda Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu helikopterlerin önemli kısmı Bell lisansı ile üretim yapan Agusta’dan karşılandı. Halen Türk Silahlı Kuvvetleri’nin envanterinde Agusta imalatı AB412, AB206, AB204 gibi 200’e yakın helikopter bulunuyor.

T-129 TEKNİK ÖZELLİKLER

4 Mürettebat: 1 pilot, 1 silahçı

4 Gövde uzunluğu: 12.62 metre

4 Yükseklik: 3.35 metre

4 Boş ağırlık: 2.530 kg

4 Maksimum ağırlık: 5.500 kg

4 Maksimum hız: 278 km/saat

4 Servis irtifası: 4.725 metre

4 Menzil: 1.000 km

4 Silahlar: 20 mm makineli top, Hellfire, 2.75 ve 3.19 inchlik roketler.

Hürriyet / Uğur Cebeci