HSYK Kanun Tasarısı kabul edildi

Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) Kanunu Tasarısı TBMM Adalet Komisyonunda kabul edildi.

Komisyon toplantısında görüşmelerine dün başlanan HSYK Kanunu Tasarısı ele alındı.

Görüşmeler sırasında, tasarının ''Hakkında Meslekten Çıkarma Kararı Verilmiş Olanların Durumu'' başlıklı maddesiyle ilgili tartışma yaşandı.

Tasarının geçici üçüncü maddesine göre, meslekten çıkarma kararı verilmiş olanların başvurusu halinde Genel Kurulun başvurunun kabulüne ya da reddine karar verebileceğini belirten MHP Ordu Milletvekili Rıdvan Yalçın, bu düzenlemenin ''Ferhat Sarıkaya ile ilgili gündeme geldiğini'' söyledi. Yalçın, ''Kurul göreve tekrar alsa ayrı dert almasa ayrı dert... Bunun doğuracağı riskleri almaya değer mi? Kurula güven zafiyeti varken bu düzenleme siyasi polemiklere yol açacaktır'' dedi. Yalçın, HSYK'nın bu dosyaya yeniden bakmasıyla ''HSYK'nın geçmişteki kararlarının gayri meşru sayılacağını'' öne sürdü.

CHP Zonguldak Milletvekili Ali İhsan Köktürk, düzenlemenin, ''Anayasa değişikliği kapsamını aştığını, af niteliğinde olduğunu'' savundu.

CHP Afyonkarahisar Milletvekili Halil Ünlütepe ise bu düzenlemenin ''masumane olmadığını ve toplumdan kaçırıldığını'' iddia etti. Ünlütepe, ''Amaç belli Ferhat Sarıkaya. HSYK yargı organı haline getiriliyor. Başvuru merci kurul değil yargı organı olmalıdır'' dedi.

AK Parti Bartın Milletvekili Yılmaz Tunç, düzenlemenin kişiye özel olmadığını söyledi.

AK Parti Denizli Milletvekili Mehmet Salih Erdoğan, ihraç edilenlerin AİHM'e yaptığı başvurular sonucunda Türkiye'nin tazminat ödemeye mahkum edildiğini kaydetti.

Adalet Bakanlığı Kanunlar Genel Müdürü Kenan Özdemir'in verdiği bilgiye göre, 1982 yılından bu yana 96 hakim ve savcı meslekten ihraç edildi.

Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) üyeliği için aday olanların; kendilerini tanıtan, mesleki konularda düşüncelerini açıklayan mektup, elektronik posta ve kısa mesaj göndermeleri, kapalı yer toplantısı yapmalarına olanak sağlayan, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Kanunu Tasarısı, TBMM Adalet Komisyonunda kabul edildi.

Tasarıya göre, HSYK Birinci Dairesi; Adalet Bakanlığı Müsteşarı, Yargıtaydan seçilen 1, adli yargı hakim ve savcıları arasından seçilen 3, idari yargı hakim ve savcıları arasından seçilen 1 ve Cumhurbaşkanınca seçilen 1 asıl üyeden oluşacak.

İkinci Daire ise Yargıtay ve Danıştaydan seçilen 1'er, adli yargı hakim ve savcıları arasından seçilen 2, idari yargı hakim ve savcıları arasından seçilen 1 ve Cumhurbaşkanınca seçilen 2 asıl üyeden meydana gelecek.

Üçüncü Daire, Yargıtay ve Danıştaydan seçilen 1'er, Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulunca seçilen 1, adli yargı hakim ve savcıları arasından seçilen 2, idari yargı hakim ve savcıları arasından seçilen 1 ve Cumhurbaşkanınca seçilen 1 üyeden kurulacak.

Üyelerin hangi dairede görev yapacağına Genel Kurul seçimle karar verecek.

Genel Kurul, her dairenin kendi üyeleri arasından bir üyeyi o dairenin başkanı olarak seçecek. Adalet Bakanlığı Müsteşarı daire başkanı seçilemeyecek.

Birinci Daire, atama ve nakletme, kadro dağıtma, İkinci Daire yükselme ve birinci sınıfa ayırma işlemleri ile disiplin soruşturma ve kovuşturma, Üçüncü Daire ise hakim ve savcı adaylarının mesleğe kabulü, hakim ve savcıların görevlerini ilgili mevzuata uygun yapıp yapmadıklarına ilişkin denetime bakacak.

Teftiş Kurulu, başkan, 2 başkan yardımcısı ve müfettişten oluşacak.

Kurul müfettişleri görevlerini yerine getirirken Teftiş Kurulu Başkanına, Teftiş Kurulu Başkanı ise HSYK'ya karşı sorumlu olacak.

Teftiş Kurulu, hakim ve savcılar hakkında inceleme ve soruşturma yapacak.

Teftiş Kurulu Başkanı ve yardımcıları, birinci sınıf hakim ve savcılar arasından Genel Kurul tarafından atanacak.

Kurul müfettişleri denetimlerde yargı yetkisi ve yargısal takdire giren konulara karışamayacak, tavsiye ve telkinde bulunamayacak.

ÜYELERİN SEÇİMİ

HSYK üyeliği seçimleri 4 yılda bir olmak üzere, üyelerin görev süresinin dolmasından önceki 65 gün içinde yapılacak.

Yargıtay, Danıştay ve Türkiye Adalet Akademisi genel kurullarından seçilecek Kurul üyeliği için her üye, birinci sınıf adli ve idari yargı hakim ve savcıları arasından seçilecek Kurul üyeliği için her hakim ve savcı; kendi aralarından seçilecek asıl ve yedek üyelerin toplam sayısı kadar aday için oy kullanabilecek. Daha fazla sayıda aday için oy verilmesi durumunda oy pusulası geçersiz sayılacak. En fazla oy alan adaylar sırasıyla asıl ve yedek üye seçilmiş olacak. Bu seçimler her dönem için bir defada ve gizli oyla, serbest, eşit, tek dereceli, açık sayım ve döküm esaslarına göre yapılacak. Oyların eşitliği halinde adaylar arasında kura çekilecek.

SEÇİMLER

Seçimler, YSK'nın yönetim ve denetiminde yapılacak. Adli yargı hakim ve savcılarının HSYK'ya üye seçmesi için her ilde, il seçim kurulunun yönetim ve denetimi altında yapılacak seçimlerde, o ilde ve o ilin ilçelerinde görev yapan hakim ve savcılar oy kullanacak.

YSK tarafından belirlenecek seçim takvimi, bu kurumun internet sitesinde ilan edilecek.

Adaylar sadece YSK tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde öz geçmişlerini bu iş için tahsis edilmiş bir internet sitesinde yayımlayabilecek.

Adaylar, kendilerini tanıtan ve mesleki konularda düşüncelerini açıklayan mektup, elektronik posta ve kısa mesaj gönderebilecek, kapalı yer toplantısı yapabilecek.

ÜYELİĞİN SONA ERMESİ

HSYK üyeliklerinin, ölüm, emeklilik, istifa gibi nedenlerle boşalması halinde, Cumhurbaşkanı tarafından seçilen üyelikler için, boşalmayı takip eden 60 gün içinde kalan süreyi tamamlamak üzere yeni üyelerin seçimi yapılacak. Diğer üyeliklerin boşalması halinde, asıl üyenin yedeği tarafından kalan süre tamamlanacak.

Genel Kurulun toplantı yeter sayısını oluşturamayacak şekilde üyeliklerde boşalma olması halinde, boşalan asıl ve yedek üyelikler için 60 gün içinde yeniden seçim yapılacak. Bu seçim sonucunda asıl ve yedek üyeliğe seçilenler, yerine seçildikleri üyelerin kalan sürelerini tamamlayacak.

Başkan dışındaki Kurul üyeleri ile yedek üyelerin, Hakimler ve Savcılar Kanunu'na göre hakimlik ve savcılık mesleğinden çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı kesin hüküm giymesi, çekilmesi, 65 yaşını doldurması hallerinde kendiliğinden; Kurul üyesi olabilme şartlarından herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması veya Kurul üyeliği sırasında bu şartlardan herhangi birini kaybetmesi halinde Genel Kurulun üye tam sayısının üçte iki çoğunluğunun bu durumu tespit eden kararıyla HSYK üyeliği sona erecek.

Ayrıca, Kurulun seçimle gelen üyelerinin, görevlerini yerine getiremeyeceklerinin sağlık kurulu raporuyla kesin olarak anlaşılması veya görevlerine izinsiz, mazeretsiz ve kesintisiz olarak 15 gün ya da 1 yılda toplam 30 gün süre ile devam etmemeleri halinde, Genel Kurul üye tam sayısının üçte iki çoğunluğunun kararıyla Kurul üyeliği sona erecek.

HSYK üyeliğine yüksek mahkeme üyeliğinden seçilenlerden Kurul üyeliği sona erenler, herhangi bir işleme gerek olmaksızın ve boş kadro şartı aranmaksızın, geldikleri yüksek mahkeme üyeliği görevine geri dönecek ve boşalan ilk üye kadrosu kendilerine tahsis olunacak.

Adli ve idari yargı hakim ve savcılığından seçilenlerden sürenin tamamlanmasından önce Kurul üyeliği sona erenler, Genel Kurul; sürenin tamamlanması nedeniyle Kurul üyeliği sona erenler kendilerinden sonra oluşacak Genel Kurul tarafından müktesepleri dikkate alınarak, tercih ettikleri 3 ayrı ilden birinde uygun görülecek bir göreve atanacak.

Diğer kamu görevlerinden seçilenlerden Kurul üyeliği sona erenler başvuruları üzerine, yetkili kurumları tarafından önceki görevlerine veya kazanılmış hak aylık derecelerindeki başka bir göreve atanacak. Atama işlemleri, Kurul üyeliğinin sona erdiği tarihten itibaren 30 gün içinde yapılacak. Atama işlemi yapılıncaya kadar ilgililer izinli sayılacak ve Kurul üyeliği özlük haklarından yararlanmaya devam edecek.

Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) Kanunu Tasarısı'na göre, HSYK'nın meslekten çıkarma kararlarına karşı yargıya başvurulabilecek.

HSYK'nın meslekten çıkardığı hakim ve savcılara mesleğe dönüş yolu açılıyor.

TBMM Adalet Komisyonunda kabul edilen tasarıya göre, Genel Kurul her yılın ocak ayının 10. iş günü kendiliğinden toplanacak, yıllık olağan toplantı günlerini tespit edecek. Başkan gereken hallerde Genel Kurulu olağanüstü toplantıya çağırabilecek. Üye tam sayısının salt çoğunluğunun talebi üzerine Genel Kurul olağanüstü toplanabilecek.

Genel Kurul en az 15 üyeyle toplanacak, üye tam sayısının salt çoğunluğuyla karar alacak.

Daireler de Genel Kurulun usulüne göre toplanacak. 7 üyeden oluşan daireler, en az 5 üyeyle toplanacak ve üye tam sayısının salt çoğunluğuyla karar verecek.

Hakim ve savcılara, savunmaları alınmadıkça haklarındaki şikayet ve ihbar üzerine verilen kararlar tebliğ edilmeyecek. Genel Kurulun ilk defa aldığı kararlara karşı, Başkan veya ilgililer tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içinde yeniden inceleme talebinde bulunabilecek. Yeniden inceleme talebi üzerine verilen kararlar kesin nitelik taşıyacak. Daire kararına karşı HSYK Başkanı ya da ilgililerce 10 gün içinde yeniden inceleme talebinde bulunulabilecek. Bunun üzerine verilen karara karşı yine 10 gün içinde Genel Kurula itiraz edilebilecek. Genel Kurul kararı kesin olacak. Disipline ilişkin kararlara karşı şikayetçilerin de yeniden inceleme ve itiraz hakları olacak.

Genel Kurulun veya dairelerin meslekten çıkarma kararlarına karşı yargı mercilerine başvurulabilecek; diğer kararlar yargı denetimi dışında olacak. Meslekten çıkarma kararlarına karşı açılan iptal davaları, ilk derece mahkemesi olarak Danıştayda görülecek. Danıştay, bu davaları acele olarak ele alacak.

ÜYELERİN KOVUŞTURULMASI VE SORUŞTURULMASI

Kurulun seçimle gelen üyeleri, görev süresince, Yargıtay Daire Başkanı için ilgili mevzuatında öngörülen tüm mali ve sosyal haklardan yararlanacak.

Kurul yedek üyeliğine seçilenler, asıl görevlerini yapmaya devam edecek.

Kurulun seçimle gelen üyelerinin disiplin suçu oluşturan eylemleri nedeniyle haklarında yürütülecek disiplin soruşturması ve kovuşturması, Genel Kurul tarafından yapılacak. Kurulun seçimle gelen üyeleri hakkında yapılan ihbar ve şikayetlerle ilgili olarak, Başkan tarafından bir daire başkanına ön inceleme yaptırılabilecek. Daire başkanı, incelemesini yaptıktan sonra durumu bir raporla Başkana bildirecek. Başkan, ihbar veya şikayeti doğrudan ya da inceleme yaptırdıktan sonra Genel Kurula sunacak. Yapılan görüşme sonucunda; soruşturma açılmasına yer olmadığına ya da soruşturma açılmasına karar verilecek. Soruşturma açılmasına karar verilmesi halinde üyeler arasından, gizli oyla, 3 kişilik bir soruşturma kurulu seçilecek. Soruşturma kurulu, yaptığı soruşturmayı, elde ettiği bilgi ve delilleri gösteren ve bunlara göre disiplin cezası verilmesine yer olup olmadığı hakkındaki kanaatini belirten bir rapor hazırlayacak ve Genel Kurula sunacak. Soruşturma sonucu ilgiliye yazılı olarak bildirilecek. İlgili, Genel Kurula bizzat veya vekili aracılığıyla sözlü ya da yazılı savunmasını vermeye davet edilecek.

Ceza yönünden soruşturma veya kovuşturma başlatılmış olması, ayrıca disiplin soruşturması yapılmasına ve disiplin cezası verilmesine engel olmayacak. Disiplin soruşturmasını gerektiren eylemlerin işlenmesinden itibaren 3 yıl geçmişse disiplin soruşturması açılamayacak. Disiplin cezasını gerektiren eylemin işlendiği tarihten itibaren 5 yıl geçmişse disiplin cezası verilemeyecek. Disiplin cezasını gerektiren eylemin, aynı zamanda bir suç teşkil etmesi ve suça daha uzun bir zaman aşımı süresi öngörülmüş olması halinde bu süreler uygulanacak.

Kurulun seçimle gelen üyelerinin, Kurul üyesi olmadan önceki eylemlerinden dolayı disiplin kovuşturma ve soruşturmaları Kurul tarafından bulunduğu aşamadan itibaren karara bağlanacak.

Kurulun seçimle gelen üyeleri hizmetin aksamasına yol açan veya Kurul üyeliğinin vakar ve şerefi ile bağdaşmayan hal ve hareketlerinin sabit görülmesi halinde, eylemin niteliğine ve ağırlığına göre uyarılacak veya Kurul üyeliğinden çekilmeye davet edilecek. Disiplin cezasına ilişkin Genel Kurul kararlarına karşı yeniden inceleme başvurusu yapılabilecek. Genel Kurulun yeniden inceleme sonucunda verdiği kararlar kesin olacak. Kurul üyeliğinden çekilmeye davete ilişkin kesinleşen kararın tebliğinden itibaren bir ay içinde görevden çekilmeyen ilgilinin kurul üyeliği sona erecek.

Kurulun seçimle gelen üyelerinin görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında işledikleri suçlarla kişisel suçları hakkındaki soruşturma ve kovuşturma izni işlemleri Genel Kurul tarafından, kovuşturma açılması kararı ve kovuşturma mercilerinin belirlenmesi ise gösterilen yetkili merciler tarafından tasarıda öngörülen hükümler uyarınca yapılacak.

Seçilmiş HSYK üyesi; hakkında kovuşturma yapılmasına ilişkin iznin kesinleşmesi halinde görevle ilgili suçlarda Yüce Divan sıfatıyla Anayasa Mahkemesinde, kişisel suçlarda Yargıtay Ceza Genel Kurulunda yargılanacak.

Ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçüstü hallerinde soruşturma, genel hükümlere göre yürütülecek.

Kurulun seçimle gelen üyelerinin kurul üyesi olmadan önceki suç teşkil eden eylemlerinden dolayı soruşturma yapılması ve kovuşturma izni verilmesi işlemleri, bulunduğu aşamadan itibaren Genel Kurul tarafından yürütülecek.

MESLEKTEN ÇIKARILANLARA DÖNÜŞ YOLU

HSYK, kendi özel bütçesine sahip olacak. Bütçe tahsis edilene kadar Kurulun giderleri Bakanlık bütçesinden karşılanacak.

Kurulun kendi sekretaryası olacak. Hizmet birimleri faaliyete geçinceye kadar sekretarya hizmetlerini Bakanlık yerine getirecek.

HSYK tarafından daha önce haklarında meslekten çıkarma cezası verilen hakim ve savcıların, bu cezanın kaldırılması için idari dava açmadan önce tasarının yasalaştığı tarihten itibaren 60 gün içinde Kurula başvurması gerekecek. Genel Kurul bu başvuruları kabul ya da reddedebilecek. Başvurunun kabulü halinde önceki karar kaldırılacak. Hakimlik ve savcılık mesleğine kabulde aranan niteliklerin kaybedilmemiş olması şartıyla ilgilinin bu mesleklere tekrar atanmasına karar verilecek.

Başvurunun reddedilmesi durumunda Danıştaya dava açılabilecek. Danıştay bu davaları acele olarak görecek. Mesleğe dönüş kararlarına karşı ise dava açılamayacak.

Kurula 591 kadro tahsis edilecek.

AA