Metabolizma nedir? Metabolizma hızını etkileyen faktörler nelerdir?
Metabolizma hızı sağlıklı bir bedende olması gereken ve alınan gıdaların sindirilmesine imkan tanıyan önemli bir işleyiş biçimidir. Peki metabolizma nedir? Metabolizma hızı nedir, neden önemlidir? Metabolizma hızını etkileyen faktörler nelerdir?
Genelde kilolu insanlar için metabolizma hızı yavaş olması oldukça büyük bir sorundur. Çünkü metabolizma hızının yavaş olması kilo almaya ortam yaratır. Hızlı metabolizmaya sahip olan kişiler daha sağlıklı ve yağsız bir vücuda hakim olarak zayıf olurlar ve daha enerjik yapıda bir hayat sürerler. Metabolizma hızı kişinin bünyesine göre değişiklik göstermektedir. Genelde metabolizma hızı vücutta alınan temel ihtiyaçların karşılanması sonrasında yapılan enerji miktarı olarak yer almaktadır. Metabolizma; gün içerisinde tüketilen birçok gıdanın yapmış olduğu hareketler sonrasında yakılmasını ya da yağ olarak vücuda dönmesini sağlar. Yani yavaş metabolizma hızına sahip kişilerde yağ oluşumu daha fazla yer almaktadır. Zayıf olan bünyelerde ve metabolizma hızının yüksek olduğu bünyelerde yağ yakımı oluşur alınan gıdaların kalorisinin atılması da bu şekilde sağlanmış olur.
Bazal metabolizma ise dinlenme durumundayken vücudun yaktığı enerji miktarını belirtir. Toplam olarak vücudun yaklaşık % 60’lık kısmına denk gelen bu durum normal şartlar içerisinde vücudun günlük ihtiyaçlarını karşılayabilmesini sağlar. Metabolizma hızı çalışan kişilerde, çocuklarda, erkeklerde, protein ağırlıklı beslenenlerde ve sıcakta daha yüksek olmaktadır.
Metabolizma hızını etkileyen faktörler hangileridir?
Yaş Faktörü: Metabolizma hızı belli faktörler tarafında yavaş ya da hızlı olabilmesi durumunu bazı faktörler etkisiyle değişim yaratmaktadır. Metabolizma hızını etkileyen faktörler arasında olan yaş; her yaş grubunda ayrı bir metabolizma hızı bulunduğunun işaretidir. En hızlı olarak çalışmış olduğu dönem 15 ila 30 yaş arasında olmaktadır. 30 yaşından sonra düşüşe geçen metabolizma hızı bayanlarda menopoz döneminde daha hızlı çalışmaya başlar. Ergenlik döneminde ya da bayanların hamilelik döneminde metabolizma hızı artışa geçer.
Genetik Faktörler: Metabolizmanın hızın da etkili olan bir diğer faktör ise genetik durumlardır. Özellikle genetiksel yapı aileden kişiye geçer. Ailesinde metabolizma sorunu yaşayan kişiler doğuştan itibaren yavaş bir metabolizmaya sahip olurlar.
Diyet Faktörü: Fazla kiloya sahip olan kişilerin sürekli olarak diyet yapması ve kilolarının artarak ya da eksilerek değişiklik göstermesi metabolizma hızını etkileyen faktörler arasında yer almaktadır.
Hastalık Faktörü: Bazı tiroid hastalıkları metabolizma hızını değişime uğratır. Tiroit bezleri hızlı çalıştığı süre içerisinde metabolizma hızlanırken yavaş çalışması ya da eksik olması durumunda metabolizmanın hızı yavaşlamaktadır. Vücudun insülin salgılaması ya da kortizon üretmesi metabolizma hızını yavaşlatan etkiler arasında yer alır.
Sıcaklık Faktörü: Yüksek sıcaklıklarda metabolizma hızlı çalışma içerisine girer. Kış mevsiminde ise daha yavaş bir çalışma şekline sahiptir.
Karbonhidratlı beslenme: Karbonhidrat içeren şeker, makarna, hamurlu gıdalar, tatlı gibi tüketimler metabolizma hızını etkileyen unsurlar arasında yer almaktadır.
Metabolizmanın hızını artırmak için ne yapmak gerekir?
Gün boyunca mutlaka 3 litre su tüketilmesi sağlanmalıdır. Su kaybı vücutta enerji düşüklüğüne yol açar ve metabolizmanın hızını yavaşlatır.
Öğünleri mutlaka düzenli olarak takip etmek şarttır. Gün içerisinde sık yemek yemek ve gün içerisinde en önemli olan kahvaltıyı atlamamak gerekir. Kahvaltı metabolizmanın hızını arttıran en önemli etkenlerden birisidir.
Baharatlı gıdalar tüketmek metabolizma hızını artırır. Özellikle acı pul biber ve karabiber metabolizma hızını % 20 oranında artırarak yağların yakılmasına da faydalı olur.
Gün boyunca hareketli olmak egzersiz yapmak yürümek asansör yerine merdiven kullanmak fiziksel aktivitelerde bulunmak metabolizma hızını artırıcı etkenler arasında yer almaktadır
Dengeli beslenmek vücut sağlığı için oldukça önemli bir uygulamadır. Vücudun dengede tutulması için de metabolizma hızının artması önem taşır. Bu nedenle dengeli beslenmeyi ön plana almak ve metabolizma hızını bu şekilde artırmak mümkündür.
Yemeklerden sonra kısa yürüyüşler yapmak metabolizma hızını artırmaya etkili olabilecek basit egzersizler arasında yer almaktadır.
Gün içerisinde yeşil çay tüketmek metabolizma hızını artırıcı en önemli etkilerden birisidir. Özellikle Japonların Yeşil çayla ince kalmasının sırrı burada yatmaktadır.
Akupunkturda vücuttaki yağ yakılmasına yardımcı olması ve metabolizma hızını artırması için etkili olabilecek bir yöntemdir.
