Borsa İstanbul günü yükselişle tamamladı

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi dün yaşanan sert düşüşün ardından bugün güne yükselişle başladı. BIST 100 açılışta yüzde 0.67 yükselerek 3.221 puana çıktı.

Sabah saatlerinde yükseliş hızlandı. BIST 100 yüzde 2.3 değer kazanarak 3.270 puanın üzerini gördü.

Öğlene doğru ise kazanımlarını geri vererek negatife döndü. Ancak endeks günü yüzde 2.44'lük yükselişle 3.277 puandan tamamladı. BIST 100 17.35'te 3.225 puanda seyrederken kapanışa doğru alımların hızlandığı görüldü.

Bankacılık endeksi yüzde 3.02, holding endeksi yüzde 3.21 değer kazandı. Sektör endeksleri arasında en fazla kazandıran yüzde 5.10 ile iletişim, en çok kaybettiren ise yüzde 2,58 ile spor oldu.

BIST 100 dün, haftanın ilk günü yüzde 5.26 düşüşle 3.199,54 puana gerilerken, bankacılık endeksinde kayıp yüzde 9'u aşmıştı. Geçen hafta da yine banka hisselerinin öncülüğünde BIST 100'de yüzde 9'luk kayıp yaşanmıştı.

YUKARI ADIM DEVAM ETTİ

Borsa İstanbul tarafından açılış öncesi KAP'a gönderilen bildirimde geçen çarşambadan bu yana uygulanan BIST 50'de açığa satış işlemlerindeki yukarı adım kuralına bugün de devam edileceği açıklandı.

Dün borsada devre kesiciler devreye girerken akşam saatlerinde acil bir toplantı gerçekleştirildi.

GEÇ SAATLERE KADAR SÜREN ZİRVE

HABERTÜRK'ten Rahim Ak'ın haberine göre bir süredir bankacılık hisselerinde yapılan olağanüstü işlemlerle 1.5 ayda yüzde 59 yükselen borsada günlerce tavan olan kamu bankaları ve bir kaç hissede bu kez sürecin tersine dönmüş olması ve taban satışlarının bugün de sürmesi nedeniyle söz konusu zirve toplandı.

Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşlar Birliği'ndeki zirve ile duruma çare arandı. Edinilen bilgilere göre toplantı gece geç saatlerde ise Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) İstanbul'daki binasına taşındı. Burada aracı kurum ve diğer kurumların yetkilileri Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Murat Zaman ile görüştü.

NEDEN DÜŞÜŞ YAŞANDI?

Borsada son dönemde yaşanan dalgalanmaların arkasında ise çeşitli büyük yatırımcıların olduğu ifade ediliyor.

Verilen bilgilere göre isim olarak borsanın en eski oyuncularının da aralarında bulunduğu yatırımcılar kamu bankaları ve özel bankalar ile bir kaç reel sektör şirketinin hisselerinde Vadeli İşlemler Piyasası'nda (VİOP) işlem yapmaya başladı. Bu piyasada vadeli olarak aldığınız hissenin tüm karşılığını değil hisse senedine göre yüzde 10 ile 15 lira arasındaki tutarı nakit teminat olarak yatırıyorsunuz. Borsada hisse fiyatı düşerse teminat tamamlanıyor hisse fiyatı yükselirse teminat fazlası oluşuyor. Borsada hisse senedi 1 arttığında VİOP'da 10 lira kazanıyorsunuz.

Buna karşın oyuncular ellerindeki para ile Borsa İstanbul'da (spot piyasa) aynı hisseleri satın alıyor. Tabii bununla da yetinilmiyor eşe dosta da hisse aldırılıyor. Böylece spot piyasada hisselerin fiyatı yükseliyor. Hisse fiyatı yükseldikçe diğer yatırımcılar da bu harekete katılıyor.

Hisse fiyatları Borsa İstanbul'da yükseldikçe VİOP'ta bire 10 kazanılıyor ve yatırılan teminat fazla geliyor. Yani teminat fazlası meydana geliyor. Artan bu teminatı olan yatırımcılar bu tutarı yine borsada spot piyasada aynı hisselere yatırıyor. Bu işlem sonucu aracı kurumların bu yatırımcıya verdiği kredi hacmi de artıyor. Daha fazla kredi de yine daha fazla hisse almak ve hisse senedi fiyatının daha fazla yükselmesi anlamına geliyor. Yükseliş böyle birbirini besleyen sistem içinde sürüyor.

Son operasyon ile bir kamu bankasının hissesi bu sistem ile 13 tavan yaptı. Diğer hisselerde de benzer tırmanışlar oldu. Bu durum bankacılık endekisini yüzde 150 ve borsayı da yüzde 59 yukarı taşıdı. Peki son hafta ne oldu?

Oyuncuların en büyük dayanağı bu sistem ile hisselerin piyasada alınıp satılan kısmının büyük kısmını ele geçirmiş olmalarıydı. Yani yükselen hisseler karşısında satıcı artık kalmamıştı. Bu nedenle hisse fiyatı yükseldikçe VİOP'tan elde edilen teminat fazlası ile el atılan hisselerde tavanlar sürdürülüyordu.

AKBANK SATIŞI SİSTEMİ BOZDU

Kurulan sistemi bozan ise Akbank çalışanları sandığının yaptığı yaklaşık 150 milyon lira tutarındaki Akbank hissesi satışı oldu. Bu kurumsal satışı gören yatırımcılar zaten hızlı yükseliş nedeniyle her an geri dönüş beklerken paniğe kapıldı ve satışlar başladı. Daha önce hisse almak için sıraya giren yatırımcılar bu kez aynı hisselerde satış için sıralandı.

Bu durum makinenin bu kez tersine işlemesini sağladı. Yani önceden hisse fiyatı yükselirken oluşan fazla teminat bu kez açığa dönüştü. Aracı kurumlar yatırımcılardan VİOP'ta teminat açığını tamamlamalarını istedi. VİOP'tan kazandığını spot piyasada hisse senedine yatıran yani elinde yeterli nakdi olmayan yatırımcılar da borsada hisselerini satmak zorunda kaldı. Veya aracı kurumlar bu yatırımcıların hisselerini satarak teminat açıklarını tamamlamaya başladılar.

4-Bu durum makinenin bu kez tersine işlemesini sağladı. Yani önceden hisse fiyatı yükselirken oluşan fazla teminat bu kez açığa dönüştü. Aracı kurumlar yatırımcılardan VİOP'ta teminat açığını tamamlamalarını istedi. VİOP'tan kazandığını spot piyasada hisse senedine yatıran yani elinde yeterli nakdi olmayan yatırımcılar da borsada hisselerini satmak zorunda kaldı. Veya aracı kurumlar bu yatırımcıların hisselerini satarak teminat açıklarını tamamlamaya başladılar. Bundan sonraki süreçte de teminatların günü ve zamanına göre ya yatırımcılar nakit bulacak veya hisseleri satılacak.