UNESCO, daha demokratik, şeffaf ve küresel bir bilim için ‘‘Açık Bilim’’ hareketini başlattığını duyurdu
UNESCO, Covid-19 aşılarında fikri mülkiyet tartışmaları sırasında uzun zamandır bilimsel bilgileri paylaşmak için yeni bir küresel bilim paylaşımı platformu üzerinde çalıştığını söyledi.
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu, salı günü yaptığı toplantıda ‘‘Açık Bilim’’ hareketi üzerinde çalıştığını ve hareketin küresel sistemle çalışacak bilim paylaşma platformu oluşturmayı hedeflediğini söyledi.
UNESCO ülkelerinden diplomatlar, hukukçular ve teknik uzmanlar proje kapsamında yeni küresel yönergeler oluşturmaya çalışıyor. Bilimi daha şeffaf, erişilebilir, sorgulanabilir ve demokratik hale getirmeye amaçlayan girişim, küresel bir anlayışı devreye sokmayı amaçlıyor.
Pandemiyle birlikte çok hızlı gelişen bilimsel bilgi ortamı, bilimsel bilgilerdeki dezenformasyonu da beraberinde getirdi. Kırılganlaşan bilimsel bilgiye yönelik, UNESCO uzmanları, bu sürecin bilimsel bilgilerin paylaşılmasına zemin hazırladığını söyledi.
Associated Press haber ajansında belirtilene göre, Çinli bilim adamları Ocak 2020'de Covid-19'un ilk çıktığı dönemde, koronavirüsün genomunu sıralayıp paylaşarak Alman araştırmacıların kullanması için olanak tanıdı. Bu sayede Almanya, dünya çapında paylaşılan bir tarama testi tasarlayabildi.
Paris UNESCO'nun Bilim Politikası Bölümü Başkanı Ana Persic, "Kriz, bilimsel bilgilerin nasıl üretildiğine, paylaşıldığına, iletildiğine ışık tuttu" diyerek bu durumun ‘‘ Bilimsel topluluk için bir paradigma değişikliği’’ olduğunu belirtti.
Persic AP’ye verdiği demeçte aşıların fikri mülkiyetinin kaldırılmasına ilişkin soruya, kriz zamanlarında bu patentlerin kaldırılmasının bir yolu olabileceğini söyledi.
UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoulay, Covid-19 aşılarında patentlerin kaldırılması fikrine ilişkin, bu kararın ‘‘milyonlarca hayatı kurtarabileceğini ve bilimsel iş birliğinin geleceği için bir plan görevi görebileceğini’’ söyledi. COVID-19 sınırlara saygı göstermiyor. ‘‘Her ülkenin halkı aşıya erişene kadar hiçbir ülke güvende olmayacak.’’ ifadesini kullandı.
ABD’li diplomatlar Açık Bilim görüşmelerine gözlemci olarak katıldı. UNESO'nun açıklamaları ABD Başkanı Joe Biden’ın patent korumalarını kaldırmaya ilişkin adımlarından sonra geldi. UNESCO’nun aslında uzun süredir üzerinde çalıştığı Açık Bilim hareketi, Covid-19 aşılarında patentlerin kaldırılmasına ilişkin olumlu tavrını da ortaya koydu.
ABD, Donald Trump döneminde 2019’da UNESCO’dan ayrılmıştı. Ayrılma nedenini Trump, UNESCO’nun İsrail karşıtı tutumu olarak belirtmişti.
AP
