500 büyük dev şirket karını yüzde 40 artırdı, yatırım ise yerinde saydı

İstanbul Sanayi Odası’nın hazırladığı ‘’Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2017 Araştırması’na göre, TÜPRAŞ üretimden satışlarda 51.1 milyar lirayla Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşu oldu. Ford 22.7 milyar lirayla ikinci, Toyota ise 17.8 milyar lira ile üçüncü oldu. Bu yıl İSO 500 araştırmasına devlerin kârı damga vurdu. İhracattaki artışın yanı sıra döviz kurundaki yükseliş ve Kredi Garanti Fonu (KGF) uygulamaları ile ekonomi yüzde 7.4 büyürken devlerin satışları ise yüzde 32.6 tırmandı. 2017 yılında üretimden satışlar reel olarak yüzde 19 büyüdü. Gerçekleşen büyüme oranı İSO 500’de son 13 yılın en yüksek büyümesi olarak dikkat çekti. 2017’de kur ve faizdeki artışa rağmen devler kârlarını da yüzde 40.7 artırarak rekor kırdı.

NE KUR NE FAİZ ENGEL

Öyle ki konulan her bir biralık sermayenin kaç lira getirisi olduğunu anlatan özkaynak kârlılığı yüzde 22.9’a kadar ulaştı. Kârın artışında baş rolü ihracat ve yurtiçinde talep canlılığı ile faaliyet kârının yüzde 34.8 tırmanması oynadı. Devler 18.2 milyar liralık artışla 70.6 milyar lira faaliyet kârı elde etti. Ancak 500 Büyük’ün faaliyet dışı kârı da yüzde 33.9 artışla 18,8 milyar liraya ulaştı. Faaliyet dışı kârın büyümesinde hem ihracatçı şirketlerin döviz gelirleri hem de şirketlerin döviz kuru politikasını iyi yönetmesi sonucu kur artışından 6 milyar lira ek gelir sağlamasının etkili oldu. şirketler 77.9 milyar lira kambiyo kârı 71.9 milyar lira ise kambiyo zararı elde etti. Faaliyet dışı diğer gelirler ise başta faiz olmak üzere iştirak satışı gibi kalemlerden oluşuyor.

TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK ŞİRKETİ YİNE TÜPRAŞ

ÖZKAYNAK VE DURAN VARLIK ORANI GERİLİYOR

İSO 500 rakamlarından en çok dikkat çeken iki rakamdan ilki 2009’dan itibaren düşüşe geçen özkaynak payının yüzde 37.1 ile dip yapması oldu. Şirket sahiplerinin son yıllarda düzenli kâr artışına rağmen kârı sermayeye eklemek yerine kâr payını alıp şirketi ise borç kullanarak yürütme eğiliminde olduğu görüldü. Nitekim 2009’da yüzde 50.9 olan toplam kaynaklar içindeki payı o yıldan sonra düzenli olarak düşerek 13,8 puan azaldı. 500 dev şirket son 1 yılda sadece 3 milyar lirayı şirketlere özkaynak olarak koydu. Tabii ki borç oranı da yüzde 49,1’den yüzde 62,9’a zıpladı.

Döviz kurlarındaki yükselişe, uluslararası finansman maliyetlerindeki artışa ve TL faiz oranlarındaki sıçramaya rağmen borçlanma eğilimi özellikle Kredi Garanti Fonu (KGF) ile tırmandı.

KAZANCIN YARISI FİNANSMAN GİDERİNE

Finansman giderleri ise yüzde 21,3 oranında artarak 29 milyar TL’den 35,2 milyar TL’ye yükseldi. Finansman giderlerinin net satışlara oranı yüzde 5,2’den yüzde 4,8’e gerilese bile sanayicinin esas faaliyetinden kazandığının yarısını finansman gideri olarak ödemeye devam ettiği gerçeği değişmedi. 2016 yılında 52 milyarlık faaliyet kârının, 29 milyar liralık kısmını, yani yüzde 55,4’ünü finansman giderine ayırmak zorunda kalan sanayiciler, 2017 yılında da 70 milyar TL’lik faaliyet kârının yüzde 49,8’ini, yani 35 milyar TL’sini finansman giderine ayırmak zorunda kaldı.

ALTINCILAR MADENCİLER SIRA ATLADI

Bu yıl ISO 500’e 46 tane yeni firma girdi. Bu 46 firmadan 25’i geçen yılki İSO İkinci 500’den gelenler. 21 firma ise İkinci 500’de de olmayıp direkt ISO 500’e girenlerden oluştu. Listede yeni giren veya yükselenlerin genellikle kur ve emtia fiyatlarındaki artışlara bağlı olarak yükseldikleri görüldü. Özellikle 240’ıncı sıradan 68’inciliğe çıkan Gram Altın Pazarlama şirketi en büyük zıplamayı yapan şirket oldu. Diğer madenci, demir çelikçi ve haddeciler de listede sıralamalarda üstlere tırmandı.

BORÇ % 18 ÖZKAYNAK % 1.1 ARTTI

10’UN 5’İ OTOMOBİL, 4’Ü KOÇ’TAN

500 Büyük’te 2017’de ilk 10 arasına giren şirketlerin 4’ünü Koç Grubu şirketleri oluşturdu. İhracattaki artış ile satışları artan otomotiv şirketleri de ilk 10 içinde 5 adet ile temsil edildi.

DURAN VARLIK SADECE 18 MİLYAR LİRA ARTABİLDİ

İkinci dikkat çeken rakam ise aktif içinde duran varlıkların payının 1 yılda yüzde 45.1’den yüzde 41,5’e düşmesi oldu. Duran varlıklar işletmelerde fabrikalar, makine teçhizat, arsa ve araziler yani yatırım anlamına geliyor. Duran varlık oranın azalması yatırım yapılmadığı anlamına geliyor. Nitekim İSO 500’de 2016’da 277 milyar lira olan duran varlık tutarının 2017’de sadece 18 milyar lira arttığı görülüyor.

YABANCI PAYI AZALDI

Yatırımlardaki azalma belki de kendisini yabancı sermeyeli şirket sayısının azlığında da gösterdi. Önceki yıllarda Türkiye’ye sürekli yatırım yapan yabancı sermayenin bu eğilimi durunca 2017 yılında İSO 500’de yabancı sermaye paylı kuruluşların sayısı 8 adet azaldı ve 115’e indi. Yabancı sermayeli şirketlerin sayısındaki azalmaya karşın, bu firmaların toplam ihracattaki payı yüzde 48.4’ünü oluşturdu.

ÜLKENİN ZOR GÜNLERDEKİ DOSTU SANAYİ

İSO Başkanı Bahçıvan araştırmanın açıklandığı toplantıda “Bugün sizlerle paylaştığımız tablo, biz sanayicilerin ülkemize olan inancının bir göstergesidir” dedi.

Bahçıvan, yeniden üretim ekonomisine dönüş bağlamında, imalat sanayi sektörünün GSYH içindeki payını artırma uygulamalarının ilk sonuçlarının 2017 yılında alınmaya başlandığına dikkati çekerek şunları kaydetti:

“Bugün gelinmiş olan yüzde 17,5’lik oran, son 16 yılın en yüksek seviyesi olması itibarıyla gelecek adına da umut verici. Sanayimiz aldığı azıcık nefesle, aldığı küçük bir destekle Türkiye’nin bu hassas yıllarında birçok konuda üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmeyi başardı. İşte biz sanayiciler; bunun için ‘Üretimi, sanayiyi hiçbir sektörle karşılaştırmamalıyız’ diyoruz. Türkiye gibi 80 milyonluk bir nüfusu, idealleri, heyecanı bir ülkenin sıkıntılı ve zor günlerdeki dostunun sanayi olduğunu unutmamalıyız.”

CİNER GRUBU 4 ŞİRKETLE LİSTEDE YERİNİ ALDI

Türkiye’nin önemli Ülkenin zor günlerdeki dostu sanayi sanayi guruplarından Ciner Grubu şirketleri listede 4 şirket ile temsil edildi. Eti Soda Üretim listede 154’üncü sıradan 112’inciliğe tırmandı. Park Termik Elektrik listeye 275’inci sıradan girdi. Silopi Elektrik ise listeye bu yıl ilk kez 340’ıncı sıradan dahil oldu. Park Cam Sanayi ise 355’inci sırada yerini buldu.

İSO 500 50’İNCİ YILINA GİRDİ

Bu yıl 50’inci yılına girdiği için araştırmanın yayımlandığı ilk baskı tekrar basına dağıtıldı. İlk araştırmada Arçelik ve Tofaş da ilk sıralarda görünüyor.