Avustralya'da radyoaktif madde endişesi büyüyor: Samanlıkta iğne aramak gibi
Avustralya'daki bir madenden taşınırken kaybolan ve ciddi sağlık sorunlarına yol açma potansiyeline sahip radyoaktif kapsülü arama çalışmaları sürüyor. Firmadan konuya ilişkin özür açıklaması gelirken, yetkililer kapsülü hala arıyor ve süreci 'samanlıkta iğne aramak gibi' olarak tanımlıyor.
Avustralyalı yetkililer geçtiğimiz hafta cilt yanıklarına yol açma potansiyeline sahip küçük bir radyoaktif kapsülün Batı Avustralya'daki bir madenden taşınırken kaybolduğu açıklamıştı.
Tehlikeli madde uzmanları, Pilbara'daki bir maden sahası ile Perth'teki bir depo arasındaki 1400 km'lik yolda taşındığı sırada kamyondan düştüğüne inanılan 8 mm'ye 6 mm'lik kapsülü aradıklarını ifade etmişti.
Avustralya Radyasyondan Korunma ve Nükleer Güvenlik Ajansı (ARPANSA) yaptığı açıklamada, Batı Avustralya hükümetine kapsülün yerinin bir an önce tespit etmesi için çağrıda bulundu.
FİRMA ÖZÜR DİLEDİ
Madencilik şirketi Rio Tinto Pazartesi günü bir özür yayınlayarak, madencilik ekipmanlarında kullanılan yüksek derecede radyoaktif bir madde olan Sezyum-137 içeren kapsülün bulunması için eyalet hükümetinin çabalarını desteklediğini açıkladı.
Rio Tinto, Batı Avustralya'nın kuzeyindeki Gudai-Darri maden sahasına giren ve çıkan tüm yolları kontrol ettiğini söyledi.
Yetkililer hem gama hem de beta ışınları yayan kapsülün, Büyük Kuzey Otoyolu'nun 1400 kilometrelik bir bölümünde ilerleyen bir kamyonun arkasından düştüğüne inanıyor.
Yetkililer kapsülün küçük boyutu ve söz konusu devasa mesafeler nedeniyle onu bulma şansının zayıf olduğu konusunda uyarıyor. Yetkililer sürecin samanlıkta iğne aramak gibi olduğunu ve işlerinin zor olduğunu da itiraf ediyor. Ayrıca kapsülün arama bölgesinden çoktan taşınmış olabileceğinden ve önümüzdeki 300 yıl boyunca kapsülle karşılaşan herkes için radyoaktif bir risk yaratabileceğinden de korkuluyor.
Tehlikeli madde uzmanları, Büyük Kuzey Otoyolu'nun 1400 km'lik kısmı boyunca cilt yanıklarına, radyasyon hastalığına ve kansere neden olabileceği uyarısında bulundukları kapsülü aramaya devam ediyor.
NE OLMUŞTU?
Cuma günü acil bir basın toplantısı düzenleyen Batı Avustralya sağlık yetkilisi Andy Robertson, 6 mm'ye 8 mm olan kapsülün 'makul' miktarda radyasyon yaydığını söylemişti.
Robertson açıklamasında "Endişemiz, birinin onun ne olduğunu bilmeden alması. Bunun ilginç bir şey olduğunu düşünüp saklayabilirler, odalarında tutabilirler, arabalarında saklayabilirler ya da birine verebilirler. Açıkçası, toplumu bu kaynakla karşılaşmaları halinde çok dikkatli olmaları gerektiği konusunda uyarmamızın önemli olduğunu düşünüyoruz" demişti.
Buna benzer madde görenlerin dokunmadan yetkili birimlere haber vermesi gerektiğini belirten Robertson "Böyle bir kaynağa maruz kalmanın uzun vadeli risklerinden biri kanserdir. Bu açıkça uzun vadeli bir risktir. Hem beta ışınları hem de gama ışınları yayar. Dolayısıyla temas ederseniz ya da yakınınızda bulundurursanız, belirli bir süre içinde cilt yanıkları da dahil olmak üzere cilt hasarına maruz kalabilirsiniz. Eğer yeterince uzun süre yakınınızda tutarsanız, akut radyasyon hastalığı olarak bilinen duruma neden olabilir. İnsanların ona yakın olmamalarını ya da ona tutunmamalarını tavsiye ediyoruz" diye eklemişti.
NE KADAR TEHLİKELİ?
Uzmanlar Sezyum-137'nin bu maddeyle temas eden insanlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği konusunda uyardı ve cilt yanıkları, radyasyon hastalığı, özellikle bilmeden uzun süre maruz kalanlar için potansiyel olarak ölümcül kanser riskleri taşıdığını ifade etti.
Radyasyondan korunma tavsiyeleri veren Radiation Services WA şirketi, kapsülün bir metre yakınında bir saat boyunca durmanın yaklaşık 1,6 milisievert (mSv), yani yaklaşık 17 standart göğüs röntgeni kadar radyasyon yayacağını söylüyor. Şirketten yapılan açıklamada, kapsülü kaldırmanın parmaklarda ve çevre dokularda 'ciddi hasara' yol açacağı belirtildi.
Güney Avustralya Üniversitesi'nde doçent olan Ivan Kempson, en kötü senaryonun meraklı bir çocuğun kapsülü alıp cebine koyması olacağını söyledi. Kempson, "Bu nadir görülen bir durumdur ancak gerçekleşebilir ve daha önce de gerçekleşmiştir" dedi. "Geçmişte benzer şeyler bulan ve radyasyon zehirlenmesi yaşayan bazı insanlar oldu ancak bunlar şu anda kayıp olan kapsülden çok daha güçlüydü. Hepimiz çevremizdeki şeylerden ve yediğimiz gıdalardan dolayı sürekli olarak radyasyona maruz kalıyoruz ancak şu anda öncelikli endişe, kapsülü bulacak kişinin sağlığı üzerindeki potansiyel etkidir" diye konuştu.
* Haberin görseli Associated Press'ten servis edilmiştir.
