Çalışanların bile tamamını bilmediği Çin'in gizli çip projesi 'Manathan Projesi'!
Çin, ABD'nin yıllardır engellemeye çalıştığı bir başarıya imza attığı belirtildi. Shenzhen'de eski ASML mühendislerinden oluşan bir ekip, 2025 başında aşırı ultraviyole (EUV) litografi makinesi prototipini tamamladı. Fabrika büyüklüğündeki bu makine, yapay zeka, akıllı telefon ve askeri teknolojilerde kullanılan ileri düzey yarı iletken çipleri üretme potansiyeline sahip. Henüz işlevsel çip üretemese de EUV ışığı başarıyla oluşturuyor. Huawei koordinasyonunda yürütülen gizli hükümet projesi, binlerce mühendisi kapsıyor. Resmi hedef 2028'de çip üretimi olsa da kaynaklar 2030'u daha gerçekçi görüyor. Bu gelişme, Çin'in yarı iletken bağımsızlığına analistlerin öngördüğünden yıllar önce yaklaşmasını sağlarken, optik sistemler gibi teknik engeller sürüyor.
ABONE OL
ABD ile Çin arasındaki teknolojik soğuk savaş, 2018'de başlayan ihracat kısıtlamalarıyla alevlendi. Trump yönetimi, Hollanda'yı baskılayarak ASML'nin Litografi, çiplerdeki devre desenlerini silikon wafer'lara (levhalara) kazıma işlemi olan EUV (Extreme Ultraviolet (Aşırı Ultraviyole) makinelerini Çin'e satmasını engelledi; Biden döneminde ise kısıtlamalar genişleyerek Çin'i en az bir nesil geride bırakmayı hedefledi. Bu yaptırımlar Huawei gibi şirketleri vurdu ve Çin'in yarı iletken bağımlılığını derinleştirdi.
Ancak Reuters'ın ortaya çıkardığı bilgilere göre Çin, bu engellere rağmen gizli bir "Manhattan Projesi"yle yanıt verdi: Shenzhen'de geliştirilen EUV prototipi, Batı'nın tekelindeki teknolojiyi kırmaya yönelik büyük bir adım. Bu başarı, Başkan Xi Jinping'in en öncelikli hedefi olan yarı iletken kendi kendine yeterliliğinin zirve noktası niteliğinde.
Yüksek güvenlikli Shenzhen laboratuvarında Çinli bilim insanları, Washington'ın yıllardır önlemeye çalıştığı bir makineyi geliştirdi: Yapay zeka çiplerinden akıllı telefonlara ve Batı askeri üstünlüğünün temel taşlarına kadar birçok alanda kullanılan son teknoloji yarı iletkenleri üretebilecek bir prototip. 2025 başında tamamlanan ve şu anda test aşamasındaki bu devasa makine, neredeyse bir fabrika katını dolduruyor. Prototip, Hollandalı yarı iletken devi ASML'nin eski mühendisleri tarafından şirketin EUV makinelerinin tersine mühendislik yöntemiyle inşa edildi.