Kurda hız rekoru
Türkiye'nin 2001 yılında başlayan serbest dalgalı kur rejimiyle olan hikâyesinde tarihi bir gün yaşandı. 1 TL'den 2 TL'ye gelmesi 9 yıl, 4 TL'den 7 TL'ye gelişi 3 yıl süren dolar kuru son bir haftada 11, 12 ve 13 seviyelerini hızla aştı. İşte kurun 20 yıllık yolculuğu
Dolar her gün yeni bir rekor kırarken kritik seviyeleri de birer birer aşıyor. Güne 11.30'lardan başlayan Dolar/TL bugün önce 12 ardından 13 liranın üzerine tırmandı ve 13.50'yi test etti. Türkiye finansal olarak tarihi günlerinden birini yaşadı, TL'deki değer kaybı aylık yüzde 38'i, yıllık yüzde 80'i buldu. Kur hız rekoru kırdı. Serbest dalgalı kur rejiminde ilk kez böyle bir gün yaşandı. İşte kurun tarihi yolculuğu...
2001 yılına kadar çeşitli kontrollü kur rejimleri uygulayan Türkiye'de, iktisadi tanıma uygun ilk devalüasyon 1946 yılında yapılırken, 2001 yılına kadar hükümetler pek çok kez devalüasyon kararı almıştı.
2000 yılında yaşanan likidite krizi sonrasında Türkiye, 2001 Şubat ayına kadar kur artışlarının sabitlendiği ve enflasyonu düşürmeye yönelik bir stabilizasyon programı uygulandı. Programın başarısız olması, 19 Şubat'ta gerçekleşen Milli Güvenlik Kurulu toplantısında dönemin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Başbakan Ecevit arasında patlak veren kriz sonrası 21 Şubat 2001 tarihinde serbest dalgalı kur rejimine geçildi.
Serbest kur rejimine geçen Türkiye'de dolar kuru iki günde 680 in TL'den 1 milyon 200 bin TL'ye kadar çıkmış ve TL yüzde 60'a yakın varan bir devalüasyona maruz kalmıştı.
Serbest kur rejiminde 20 yılı deviren Türkiye'de kur seviyeleri gündemdeki yerini koruyor. TL'den 6 sıfır atılması sonrası 1 TL seviyelerinden işlem gören dolar/TL, 23 Kasım 2021'de 13.47 TL'ye kadar çıktı.
Kurun yolculuğuna bakıldığında 2018 yılına kadar olan artışın kademeli olarak gerçekleştiği ancak sonrasında küresel finansal koşullardaki köklü değişiklikler, Fed politikası, Türkiye'deki siyasi olaylar ve pandeminin ikinci yılında TCMB'nin para politikasına yönelik tartışmalar sonrasında sürecin gittikçe hızlandığı görülüyor.
1 TL'den 2 TL'ye 9 yılda gelen Türkiye, Brunson krizinin yaşandığı ve doların 4 TL'den 7 TL'ye geldiği 2018 yazından bu yana en sert kur hareketlerini yaşıyor.
TCMB'de yaşanan Ağbal - Kavcıoğlu değişikliği ve 3 PPK üyesinin görevden alınmasının ardından yükseliş trendi artan kur 2 ayda 8.06'dan 9 TL'yi aşmıştı. TCMB'nin çekirdek enflasyon ve cari açık odaklı para politikası benimseyeceğine yönelik mesajları ve faiz indirimine başlanmasıyla 1 ayda 9 TL'den 10 TL'ye geçiş 1 ay sürdü.
TCMB'nin 5 gün önce tekrar faiz indirmesi, reel faizin eksiye gelmesi ve Aralık ayında bir faiz indirimine yönelik kapı aralanmasıyla kurdaki yükseliş devam etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve MHP Lideri Bahçeli'nin faizlerin düşürülmesine yönelik açıklamaları sonrası 23 Kasım günü dolar/TL bir günde 11.30'den 13.47'ye kadar geldi.
