Merkez, doların hızını kesmek için üç kurşun attı ancak bu kez de AP’ye takıldı

Art arda yedi ay faiz indirdikten sonra geçen ay bekleyen Merkez Bankası bu kez politika faizini 0.5 puan, faiz koridorunun üst bandını ise 0.25 puan artırdı. Faiz koridorunun alt bandı ise yüzde 7.25 seviyesinde kaldı. Önceki gün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde Beştepe Külliyesi’nde toplanan Ekonomi Koordinasyon Kurulu (EKK) toplantısının ardından alınan karar kimi çevrelerce Beştepe’nin onayına işaret ederken yine de alınan kararın yönünün bu kadar basit olamayabileceği ifade edildi. Erdoğan önceki gün Merkez Bankası’nın bağımsızlığına vurgu yaparken yine de kendisinin eliştirilere devam edeceğini kaydetmişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faizlerin yüksekliği konusundaki eleştirilerine devam etmesi Merkez’den faiz artırım beklentilerine ilişkin şüphe yaratırken, faizlerde herhangi bir değişim olmayabileceği ihtimalini de oluşturmuştu.

TRUMP’A GÖNDERME YAPILDI

Faiz artışının yapıldığı Para Politikası Kurulu (PPK) kararında artışa gerekçe olarak küresel belirsizliklerdeki artış ve yüksek oynaklıklara bağlı olarak yaşanan kur hareketlerinin enflasyonu artırabileceği gösterildi. Böylece ABD’nin yeni seçilen başkanı Trump’ın bu ülkede büyümeyi baz alan yeni politikaları dolayısıyla ABD faizlerinin artacağına olan inançla doların değer kazanmasına gönderme yapıldı. Merkez bu nedenle parasal sıkılaştırma yani faiz artırımı yapıldığına karar verdiğini açıkladı.

Merkez en son 29 Ocak 2014’te politika faizinde 5.5 puan, koridorun üst bandında ise 4.25 puanlık artış gerçekleştirmişti. Faiz artırımının hemen ardından Merkez iki karar daha açıkladı. Buna göre yabancı para zorunlu karşılık oranları tüm vade dilimlerinde 0.50 baz puan indirilirken, söz konusu değişiklik ile finansal sisteme yaklaşık 1.5 milyar dolar ilave likidite sağlanmış olacak. Öte yandan 31 Aralık 2016 tarihine kadar vadesi dolacak olan ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler reeskont kredileri için azami 31 Mart 2017 tarihine kadar vade uzatılabilmesine karar verildi.

7 ay art arda faiz indiren Merkez, bir aylık aradan sonra bu kez faizi 0.5 puan yukarı çekti. Beştepe zirvesinin ardından alınan karar zirveden de ‘olur’ alındığı şeklinde yorumlanırken karar metninde küresel belirsizlikteki artışın kuru ve enflasyonu olumsuz etkilediğine dikkat çekildi.

DÖVİZ REZERVİ 5 MİLYAR GERİLEDİ

Merkez Bankası döviz rezervi, 11 Kasım’da 106.3 milyar dolarken 18 Kasım’da 101.3 milyar dolara geriledi.

DOLAR 3.4523 İLE YENİ ZİRVESİNDE

Dolar, Merkez Bankası’nın faizde beklentilerin üzerinde artışa gitmesiyle önce 3.4070’ten 3.3680’e kadar gerilerken ardından Avrupa Parlamentosu’nun (AP) Türkiye ile müzakereleri geçici dondurma çağrısı ardından 3.4523 ile yeni tarihi zirvesine tırmandı. Doların aynı gün içinde 6 kuruş düşüp sonrasında 8.5 kuruş yükselmesi piyasaların başını döndürdü. Avrupa Birliği (AB) yasa yapıcıları, Ankara’nın 15 Temmuz darbe girişimine verdiği “orantısız” tepkiden dolayı AB üyelik müzakeresi görüşmelerini geçici olarak dondurma çağrısı yaparken, AB hükümetlerinin bu çağrıyı çok dikkate alması beklenmiyor.

‘AP ETKİSİ KISA SÜRER, FAİZ ETKİSİNİ GÖSTERİR’

Piri Reis Üniversitesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Taner Berksoy, “Merkez Bankası bu kararla ‘Ben buradayım, kimse merak etmesin’ dedi. ‘Merkez Bankası, siyasetin kontrolüne girdi’ anlayışını da kırmış oldu. AP kararının etkisi uzun süre kalmaz. Etkisini yavaş yavaş kaybeder. Faiz kararının etkisini ise önümüzdeki hafta ortası görürüz” dedi.

Bloomberg HT’nin konuğu olan Berksoy, “AP siyasi bir organ. Ve kararı da siyasi. Ama Türkiye’yle ilgili bir sıkıştırma kararı değil. Geçmişte bunu birkaç kez yaptı. ‘Bundan bir şey çıkmaz’ demeye alıştık. Olağan koşullar olsa, ekonomimiz daha sağlam olsa, tamamen siyasi nedenlerle bu karar alınmış olsa o zaman büyük bir dayak yeme ihtimalimiz olmazdı. Ancak öyle bir zamana rastladı ki, ekonomide bir türbülans, çalkalanma var” dedi. “Hepsinin bir araya gelmesi çalkantıyı biraz daha artırıyor” diyen Berksoy, “AP kararı önemsiz değildir.

İnsanların Türkiye’ye bakışını, siyasetçilerin bakışını etkiler. Açıkçası piyasaları da etkiler. AP kararı, büyük fonları etkiler. Ama etkisi uzun sürmez” şeklinde konuştu. Merkez Bankası’nın faiz artırım kararını olumlu bulduğunu söyleyen Berksoy, “Merkez Bankası, ‘Ben buradayım, kimse merak etmesin’ dedi. ‘Faize dokunmuyoruz, Trump inadına 0.25 düşürdük’ deseydi, daha kötü olurdu. ‘Merkez Bankası döviz satsın, piyasayı sakinleştirsin’ demek de yanlış olur. Çünkü piyasanın doları yukarı itmesinin nedeni döviz yokluğu değil, dış kaynaklı” dedi.

Berksoy, yapılması gerekenleri şöyle özetledi: “Güven kaybı olduğu zaman insanlar ‘Dur bakalım, önümüzü görmüyoruz’ diyorlar. Ve harcamayı kesip erteliyorlar. Bu güveni vermek için de iki şey yapılmalı. Bir: Söyleme dikkat edilmeli. Yani ‘Biz Avrupa’dan çıkıyoruz, Şanghay’a gidiyoruz’ gibi konuları çok düşünerek konuşacaksınız. İki: Birbirine tutarlı, hedefleri olan bir program açıklayacaksınız. Ve buna sahip çıkacaksınız. İnsanları da ikna edeceksiniz. Bu programı da iyi, donanımlı bir insan gücüyle Avrupa’da anlatacaksınız. O zaman belki bir miktar durumu tersine çevirebiliriz beklentileri.”