Hüsnü talil nedir? Söz sanatı hüsni talil ne demek ve örnekleri neler?
Bir duygu, düşünce, fikir ya da idealin yazı yoluyla aktarılması anlamına gelen edebiyatta ister düz yazı ister şiir olsun edebiyatçı, kaleme aldığı eserin ilgi çekiciliğini arttırmak için çeşitli yollara başvurur. Esere estetik bir özellik katmak, aktarılmak istenen ifadeyi pekiştirmek ya da anlatının monotonluğunu engellemek için başvurulan bu yollara Türk edebiyatında söz sanatı adı verilmektedir. Hem Divan edebiyatı hem de Halk edebiyatında kullanılan söz sanatlarından bir tanesi olan Hüsnü Talil nedir? Ayrıntılar içeriğimizin devamında…
Türk edebiyatında kullanılan söz sanatları; mecaza dayalı söz sanatları, anlama dayalı söz sanatları, düşünceye dayalı söz sanatları ve söze dayalı söz sanatları olmak üzere 4 ana gruba ayrılmaktadır. Peki, anlama dayalı söz sanatlarından bir tanesi olan hüsnü talil örnekleri nelerdir? İşte, Hüsnü Talil hakkındaki tüm detaylar…
Hüsnü Talil Nedir?
Birbiriyle ilişki içinde olan sözcüklerin gerçek anlamları kullanılarak yapılan bir söz sanatı olması sebebiyle, anlama dayalı söz sanatları içinde yer alan hüsnü talil; bir olay ya da olgunun gerçek sebebini bir kenara bırakarak o olayı, hayali ve güzel bir nedene bağlama sanatıdır. Kelime anlamı olarak da güzel bir nedene bağlama manasına gelen hüsnü talil sanatında, şair ya olayın gerçek nedenini bilmemekte ya da o nedeni görmezden gelmektedir.
Özellikle Divan edebiyatında sıklıkla kullanılan bir söz sanatı olan hüsnü talil sanatında olayların asıl nedeni doğa ve doğanın unsurları iken; yazar, hayali bir neden olarak sevgiliyi kullanmaktadır. Hüsnü talil sanatındaki en önemli hususlardan bir tanesi ise bu güzel nedene bağlama sanatının incelikle yapılması gerekliliğidir. Aksi halde, metnin estetik değeri büyük bir sekteye uğrar.
Hüsnü talil ile tecahülüarif sanatını birbirinden ayıran en önemli husus ise sebebin bilinmezliği noktasıdır. Tecahülüarif sanatında gerçekleşen olay ya da olgunun sebebi sadece bilinmezken; Hüsnü talil sanatında ise bu bilinmezlik yerini güzel bir nedene bırakmaktadır. Eğer bir metin incelenirken bu fark üzerinden hareket edilirse, o eserde bu iki söz sanatından hangisinin kullanıldığı kolaylıkla anlaşılabilecektir.
Hüsnü Talil Örnekleri
Yukarıdaki ara başlığımızda tüm detaylarıyla tanıttığımız Hüsnü talil sanatına dair örnekleri yazımızın devamında bulabilirsiniz:
Örnek 1:
Sen gittin; çeşmemizin suyu kurudu,
Sen gittin boz-dumanlar çöktü dağlarımıza.
Sen gittin; etrafı örümcekler bürüdü,
Sen gittin; erken gazel düştü bağlarımıza,
Uzarsa bu ayrılık, neler olur bir düşün.
Sen gittin; bu şehrin eski tadı kalmadı,
Sen gittin; öldürücü kılıcını çekti yaz.
Sen gittin; çığrıştık avaz avaz
Uzarsa bu ayrılık, neler olur bir düşün.
Örnek 2:
İşim gücüm budur benim,
Gökyüzünü boyarım her sabah.
Hepiniz uykudayken.
Uyanır bakarsınız ki mavi.
Deniz yırtılır kimi zaman,
Bilmezsiniz kim diker;
Ben dikerim.
Örnek 3:
Bu sabah hava berrak;
Bu sabah her şey billurdan gibi.
Gök masmavi bu sabah,
Güzel şeyler düşünelim diye.
Yemyeşil oluvermiş ağaçlar,
Bulutlara hayretinden.
