Kıdem tazminatı tavanı ocakta 6 bin 635 TL’ye yükselecek

.png

İş Kanunu’na tabi olarak hizmet akdiyle çalışanlar, aynı işverene ait işyerlerinde çalıştıkları her yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatına hak kazanıyor. Brüt ücreti yüksek olanlar için ise kıdem tazminatında tavan uygulanıyor.

Kıdem tazminatı tavanı, 6 ayda bir ocak ve temmuz aylarında memur maaş katsayısına göre artırılıyor. 2019’un temmuz-aralık dönemi için 6 bin 380 lira kıdem tazminatı tavanı uygulanıyor.

Beşinci dönem toplu sözleşme görüşmelerinde hükümet ile sendikalar arasında uzlaşma sağlanamayınca 2020 ve 2021 yıllarında memur maaşlarına yapılacak zam oranları hakem kurulu tarafından belirlendi. Hakem kurulu memur maaşlarında 2020 yılı ocak ayında yüzde 4, temmuz ayında da yüzde 4 oranında artış yapılmasını kararlaştırdı.

Bu yılın ikinci yarısında ise memur maaşları yüzde 5 oranında artırıldı. 2019’un temmuz-aralık döneminde enflasyon yüzde 5’i aşarsa, aradaki fark ocak ayında memur maaşlarına yansıtılacak. Ancak, bu dönemdeki enflasyon yüzde 5 veya altında kalırsa enflasyon farkı doğmayacağı için ocak ayında memur maaşları sadece yüzde 4 oranında artırılacak. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, temmuz ve ağustos aylarındaki toplam enflasyon yüzde 2.22 olarak gerçekleşti.

Kıdem tazminatı tavanı memur maaş katsayısına göre belirleniyor. Enflasyon farkı olmasa bile kıdem tazminatı tavanı ocak ayında en az 6 bin 635 liraya yükselecek. Gelecek yılın ocak-haziran döneminde işten ayrılanlar, ücretleri ne olursa olsun her bir yıl için en fazla bu tutar üzerinden kıdem tazminatı alabilecekler.

BRÜT ÜCRETİ 6 BİN 400 TL’Yİ AŞANLAR FAYDALANACAK

Kıdem tazminatı tavanındaki artıştan, brüt ücreti halen 6 bin 400 liranın üzerinde olan kişiler faydalanacak. Örneğin, brüt ücreti 6 bin 700 lira olan ve 10 yıl çalışan bir kişi kıdem tazminatını alabilecek şekilde yılsonuna kadar işten ayrıldığında 63 bin 800 lira tazminat alabilir. Aynı kişi ocak ayında işten ayrıldığında ise 66 bin 350 lira tutarında tazminat alacak.

Asgari ücretliler ile brüt ücreti 6 bin 400 liranın altında olanlar, kıdem tazminatı tavanındaki artıştan etkilenmiyor. Bunların brüt ücreti ne kadar ise çalıştıkları yıl sayısı ile çarpılarak tazminatları hesaplanıyor.

KIDEM TAZMİNATI ALMA KOŞULLARI NELERDİR?

Kıdem tazminatı almaya hak kazanabilmek için, aynı işverene bağlı işyerlerinde en az bir yıl çalışmak gerekiyor. Kıdem tazminatı emekli olunduğunda, işveren işten attığında, işçi haklı bir nedenle iş akdini feshettiğinde alınabiliyor. Ayrıca, yaş dışındaki emeklilik koşulları yerine getirildiğinde işçi işten ayrılarak kıdem tazminatı alabiliyor. İstisnai olarak erkek işçiler askere giderken, kadınlar da evlendiklerinde bir yıl içinde işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı almaya hak kazanıyor.

Yaş dışındaki emeklilik koşullarını doldurmak suretiyle, örneğin 8 Eylül 1999 tarihinden önce işe girip 15 yıl sigortalılık 3600 prim gününü tamamlamış olanlar kendi istekleriyle işten ayrılırken kıdem tazminatını alabiliyorlar. Bu durumda olan ve brüt ücreti tavanı aşan kişiler, yılın ocak ve temmuz aylarında ayrıldıklarında daha yüksek kıdem tazminatı alabilirler. Özellikle çalışma süresi uzun olan kişilerin kıdem tazminatı tavanına dikkat etmeleri gerekiyor.

Brüt ücreti tavanın altında bulunan kişiler için ne zaman ayrılacakları fark etmiyor.

Asgari ücretle çalışanlar için en ideal dönem ise her yılın ocak ayı. Asgari ücret son yıllarda sadece ocak aylarında artırıldığı için, bu ayda işten ayrılanlar daha yüksek kıdem tazminatı alırlar. Örneğin 2019’da kıdem tazminatı yüzde 26 oranında artırıldı. Asgari ücret ile çalışan işçi 2018’in aralık ayı yerine 2019’un ocak ayında ayrılmayı tercih ettiğinde yüzde 26 oranında daha fazla kıdem tazminatı aldı.

KIDEM TAZMİNATINA EK ÖDEMELER DE DAHİL EDİLİR

Kıdem tazminatı hesabında, brüt ücrete ilave olarak işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatler de dikkate alınır. Bordroda görünen brüt ücret “çıplak” ücrettir. Ayni veya nakdi olarak ödenen ücret dışındaki para veya para ile ölçülebilen menfaatler eklenerek “giydirilmiş ücret” bulunuyor.

Bir menfaat veya ödemenin giydirilmiş brüt ücrete dahil edilebilmesi için devamlılık arz etmesi gerekiyor. Yemek, servis-yol-ulaşım, barınma-kira yardımları, bayram harçlığı, yakacak-aydınlatma bedeli, giyim yardımı, kıdem ücreti, teşvik primi, ikramiyeler ve primler devamlılık arz etmek kaydıyla ihbar ve kıdem tazminatı hesabında giydirilmiş ücrete dahil edilir.

İşverenin iş yerinde verdiği yemek veya yemek karşılığı nakit para ya da yemek çekinin karşılığı olan tutarın, giydirilmiş ücrette dikkate alınması gerekir. İşçinin işe geliş gidiş saatlerinde verilen servis hizmeti de dahil olmak üzere ulaşım parası şeklindeki ödemeler hesaba katılıyor.

İş yerinde kullanılmak üzere verilenler dışındaki giysi yardımları, işçiye sağlanan özel sağlık sigortası yardımı ya da hayat sigortası primi ödemelerinin de kıdem tazminatına esas ücrete eklenmesi gerekir.

Bir yıl içinde ödenen ayni ve nakdi ödemelerin tamamı toplandıktan sonra 365 güne bölünür. Hesaplanan 1 günlük ayni ve nakdi ödemenin 30 katı, brüt ücrete eklenerek giydirilmiş ücret bulunur.