Mart, nisan ve mayıs ayları için devlet hissesi talebi
Koronavirüs salgını sonrasında özellikle taşımacılık sektöründe talebin sert biçimde düşmesiyle uluslar arası piyasalarda petrol ve akaryakıt fiyatları çakıldı. Brent petrol 20 doların altını, ABD'de mayıs kontratlı petrol de eksiyi gördü. Benzin ve motorinin tonu da 600-650 dolarlardan, 150-200 dolara kadar geriledi. Peki, Türkiye'de petrol üretimi bu süreçten nasıl etkilendi. Üretim düştü mü? Türkiye'de günlük 50 bin varili aşkın petrol üretiliyor. Üretim, düşen fiyatlardan şimdilik etkilenmeden aynı hızda ve miktarda sürüyor. Yerli üreticiler, tüm sektörlerin finansman yönünden zorlandığı bu dönemde "devlet hissesi" konusunda devletin kapısını çaldı. Türk Petrol Yasası'na göre arayıcı ya da işletmeci, ürettiği petrolün sekizde birini (yüzde 12.5) "devlet hissesi" olarak ödüyor. Üreticiler, mart-nisan-mayıs dönemine ilişkin "devlet hissesi"nin, yılın son çeyreğinde ödenmesini talep ediyor. Ankara'nın bu konuda yanıtı bekleniyor.
Dünyada, koronavirüs salgını öncesinde 100 milyon varil petrol tüketiliyordu. Tüketimin, salgın sonrasında 25-30 milyon varil düştüğü hesaplanıyor. Zira, üretilen petrolün önemli bir bölümü (3’te 2’si) ulaşım sektöründe tüketiliyor. Kalan bölüm sanayinin diğer kollarında kullanılıyor.
Türkiye, yılda 190 milyon varil düzeyinde petrol tüketiyor. Buna karşılık üretilen petrol 15 milyon varil dolayında bulunuyor. Günlük yerli petrol üretimi 50 bin varilin üzerinde seyrediyor. Bunun, hemen hemen dörtte üçünü Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) üretiyor. Özel sektör de kara sahasında üretim yapıyor.
ÜRETİM DEVAM EDİYOR
Küresel düzeyde petrol ve akaryakıt fiyatlarının düşmesi, yerli üreticiyi nasıl etkiledi? Üretim ne durumda?
Türkiye’de, fiyat oynaklığından etkilenmeden günlük 50 bin varili aşkın yerli petrol üretimi sürüyor. Petrol arayan ya da üreten şirketler, çalışan sayısında da bir değişiklik yapmadı. Günlük üretim de istihdama katkısı da salgın öncesi seyrinde ilerliyor.
DEVLET HİSSESİ
Yerli petrol üreticileri, koronavirüs salgını nedeniyle bu dönemde finansal yönden ortaya çıkan zorluğu aşmak için Ankara’da görüşmeleryapıyor. Üreticilerin, “devlet hissesi” konusunda bir talebi gündeme geldi.
Türk Petrol Yasası’na göre arayıcı ya da işletmeci, ürettiği petrolün sekizde birini (yüzde 12.5) “devlet hissesi” olarak ödüyor. Üreticiler, “salgın dönemi” olarak nitelendirilen mart-nisan-mayıs aylarına ilişkin devlet hissesinin, yılın son çeyreğinde alınmasını talep ediyor. Ankara, bu konuyu görüşüyor. Kaynaklar, diğer sektörlere olduğu gibi petrol sektörüne de vergi ve benzeri konularda bazı istisnalar sağlandığını anımsatarak, bu talebin değerlendirildiğini kaydetti. Gözler, Ankara’dan çıkacak yanıta çevrildi.
