Mehmet Nuri Ersoy: Midyat hepsinden çok daha eski

Çeşitli temaslarda bulunmak üzere Mardin'e giden Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Mardin Valisi Mahmut Demirtaş ve AK Parti Mardin Milletvekili Şeyhmus Dinçel ile Midyat ilçesine geçti. Midyat Belediyesini ziyaret ederek, Belediye Başkanı Veysi Şahin'den bilgi alan Ersoy, daha sonra Mor Gabriel Manastırı'nda incelemelerde bulundu, Metropolit Samuel Aktaş ile görüştü.

Mehmet Nuri Ersoy, Dünya Mirası Geçici Listesi'ne 30 Nisan 2021'de eklenen ve daimi listeye kabul edilmesi için çalışmaların sürdüğü Mor Sobo Kilisesi, Meryem Ana Kilisesi (Yoldath Aloho), Deyrulzafaran Manastırı, Mor Gabriel Manastırı, Mor Abai Manastırı, Mor Loozor Manastırı, Mor Yakup Manastırı, Mor Quryaqos Kilisesi ve Mor Azozo Kilisesi ile ilgili hazırlanan tanıtım sunumunu izledi. Ardından Midyat Kuyumcular Çarşısı'nda esnafı ziyaret eden Ersoy, vatandaşlarla görüştü.

Mehmet Nuri Ersoy daha sonra Telkari Müzesi yapılması planlanan tarihi binayı, Devlet Konuk Evi’ni, Estel Han’ı, Kültür Evi’ni ve Binbaşı Abdurrahman Efendi Konağı’nı ziyaret etti. Estel Bölgesinde restore edilen tarihi yapılar ve sokak sağlıklaştırma çalışmalarıyla ilgili de inceleme yapan Ersoy, daha sonra Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Mardin Müzesi ve Midyat Belediyesi iş birliğiyle Ulu Cami Mahallesi'nde başlatılan Matiate Yeraltı Şehri Altunkaynak Kazı Alanı'na geçti.

Mehmet Nuri Ersoy, yaptığı incelemenin ardından, ibadethane, silo, su kuyuları bulunan ve dehlizlerle geçişlerin olduğu "Matiate" olarak adlandırılan, milattan sonra 2. ve 3. yüzyıla ait çok sayıda eser ortaya çıkarılan yer altı şehri ile ilgili Belediye Başkanı Şahin, Mardin Müze Müdürü ve Kazı Başkanı Gani Tarkan ile diğer yetkililerden bilgi aldı. Burada gazetecilere açıklama yapan Ersoy, Midyat'ın sahip olduğu tarihi dokusuyla çok eski tarihlere varan Mezopotamya'nın kuzeyinde çok önemli ve değerli bir yerleşim merkezi olduğunu söyledi. Mehmet Nuri Ersoy, ilçenin turizm açısından da çok çok kıymetli olduğuna işaret ederek, "Biliyorsunuz dünyada birçok tarihi şehir var. Bu şehirler milyonlarca ziyaretçi alıyor. Midyat, hepsinden çok daha eski. Bilim adamları 50 bin yıl öncesine varan yaşam izleri bulabiliyorlar. Şu anda içinde bulunduğumuz yerde M.Ö 9'uncu yüzyıla kadar varan tespitler var ancak dediğim gibi buradan çok daha genç olan tarihi şehirler milyonlarca ziyaretçi almasına rağmen Midyat şu anda istediği, hak ettiği noktada değil" diye konuştu.

Bu amaçla bölgeyi ziyaret ettiklerini, Midyat'ın dünya turizm pastasından hak ettiği değeri alması için bir eylem planı çerçevesinde neler yapılması gerektiğini yerel yönetimlerle değerlendirdiklerini ifade eden Mehmet Nuri Ersoy, hızlı bir şekilde bunu sonuçlandırmak istediklerini belirtti. Mehmet Nuri Ersoy, bu bağlamda belediyelerle 'turizm master planı' oluşturacaklarını, bu planı beklemeden de yaptıkları tespitlerle ilerleyerek bölgedeki restorasyon ve renovasyon çalışmalarına başladıklarını dile getirerek, "Onları hızlandırarak devam edeceğiz. Yine belediyemizin desteğiyle yapmış olduğumuz sokak sağlıklaştırma çalışmaları vardı. Yani buranın sadece üstü değil fark ettiğiniz gibi altı da çok çok değerli. Buradaki ikinci etap sokak sağlıklaştırma çalışmaları ve Dünya Mirası Geçici Listesi'ne girmiş olan birçok da kilisemiz ve manastırımız var. Onlarla ilgili restorasyon ve renovasyon destek çalışmalarımıza da devam edeceğiz" ifadelerini kullandı.

Dünyanın sayılı turizm merkezinden biri olması için dünyanın sayılı yer altı şehirlerinden biri olan Matiate'ye de yoğun bir ilgi gösterdiklerine işaret eden Mehmet Nuri Ersoy, bu kapsamda çalışmaların sürdüğünü belirtti. Ersoy, sözlerini şöyle sürdürdü: Burada biliyorsunuz 2020'de Belediye Başkanımızın talebiyle Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü çalışma başlattı. 2020-2021 çalışmalarından sonra 2022'de de devam ettirme ve bütçesini artırarak daha yoğun bir şekilde çalışma kararı aldık. Şu anda 13,5 dönümlük bir arazi üzerinde 3 bin 500 metrekareden fazla bir yer altı şehri noktasında iki bölümde çalışmalar yoğun bir şekilde devam ediyor. İnşallah daha da genişleyerek devam edecek. Büyüklüğünü anlatmak gerekirse bilim adamlarının tespitlerine göre muhtemelen 50 bin kişinin yıllarca kapalı yaşayabilecekleri yer altı şehri inşa edilmiş. Korunma ve uzun süreli yaşayabilmek için yapılmış. Mardin ve Midyat'a baktığınız zaman burası inançların, dillerin ve kültürlerin birleştiği çok güzel bir yer. Geçmiş zamanda da istilalara çok maruz kalmış, bulunmuş olduğu çok değerli noktadan dolayı. Burada yaşayan insanlar da bu topraklarda yapılaşmalarla kendilerini koruma altına almayı başarabilmişler. Matiate Yer Altı Şehri dünyadaki örnek noktalardan biri.

Mehmet Nuri Ersoy, gelecek sene yaz sezonundan önce ilk çalışmaları tamamlayıp, ziyaretçileri karşılama merkezlerini yapıp, yoğun ziyaretçi alacak şekilde hazırlıkları tamamlayarak bu alanı turizme kazandırmayı amaçladıklarını bildirdi.

Çalışmaların etap etap devam edeceğini anlatan Mehmet Nuri Ersoy, şunları kaydetti: Nasıl Kapadokya'daki yer altı şehrimiz çok ünlendiyse buranın çok daha ünlü yer altı şehri olarak dünya ve arkeoloji literatürüne geçeceğini düşünüyoruz. Ülkemizin turizm yüzlerinden biri olacağını düşünüyoruz. Bu noktada belediyemizle birlikte hazırlayacağımız turizm master planında yer altı şehrimiz değil hem Dünya Mirası Geçici Listesi'ne girmiş kilise ve manastırlarımız hem de diğer tescilli yapılarımızı da sokak sağlıklaştırmalarıyla ön plana çıkararak bu master planı dahilinde turizme katılmasını amaçlıyoruz. Şu anda da çok yoğun ziyaretçi alıyoruz. Uzun süredir bütün oteller dolu. Yeni otel yatırımlarına da ihtiyaç var. Çok şükür Türkiye genelinde turizm bu sene iyi başladı, gelişerek de devam ediyor. Bizim istediğimiz turizmi 81 ile yaymak. Çok fazla potansiyelleri var. Belediyelerimizle iş birliği yaparak bu potansiyelin gün yüzüne çıkmasını ve Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı ile tüm dünyaya doğru ve hızlı bir şekilde tanıtımını sağlıyoruz. İnşallah Midyat'ın da en önemli turist alan noktalarımızdan biri olacağını düşünüyorum.

Mehmet Nuri Ersoy daha sonra Mehmet Ak-Edibe Ak Kur'an Kursu'nun açılış programına katıldı.