Memurlar hangi ek işleri yapabilir?

.png

Devlet Memurları Kanunu uyarınca, memurlar tacir veya esnaf sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil olamazlar.

Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz. Genel kural bu olmakla birlikte, özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasakların dışında tutuluyor. Özel kanunlara yapılan bu atıf dolayısıyla memurların hangi tür işler yapabilecekleri, uygulamada tereddütlere yol açıyor.

Devlet Personel Başkanlığı (DPB), tereddütleri gidermek için, talepte bulunan kamu kurumlarına ve görevlilerine görüş veriyor. DPB’nın görüşleri doğrultusunda memurların çalışabilecekleri ve çalışamayacakları işleri araştırdık.

DEVLET MEMURU ŞİRKETE ORTAK OLABİLİR Mİ?

En çok yöneltilen sorulardan biri, devlet memurunun anonim veya limited şirket ortağı olup olamayacağı hakkında oluyor. Anonim şirketin esas sözleşmesinde veya limited şirketin sözleşmesinde şirketi idare ve temsil edecek kişiler arasında sayılmamak ve bu şirketlerin yönetimi ile denetiminde görev almamak kaydıyla 657 sayılı Kanuna tabi devlet memurunun anonim veya limited şirket ortağı olmasında yasal açıdan bir sakınca bulunmuyor.

MEMURLAR BORSADA HİSSE ALIP SATABİLİR Mİ?

Memurların borsada hisse senedi alım satımı da zaman zaman tereddüt konusu olabiliyor. Devlet memurlarının genel olarak anonim şirketlerde ve halka açık anonim şirketlerde hisse senedi sahibi olmalarına ilişkin herhangi bir yasak yok. Devlet memurları, herhangi bir görev almamaları kaydıyla genel olarak anonim şirketler ile halka açık anonim şirketlerde pay sahibi olabiliyorlar.

ÖĞRETMEN ÜCRETLİ DERS VEREBİLİR Mİ?

Fizyoterapist, sosyal çalışmacı, sosyolog, psikolog, öğretmen gibi memurların mesai saatleri dışında ücretli ders verip veremeyeceği de çok soruluyor. DPB’ndan verilen görüşte, Özel Öğretim Kurumları Kanunu’na dikkat çekiliyor. Buna göre, ihtiyaç halinde, resmi okullarda görevli öğretmenler, çalıştıkları kurumların izni ile sadece okullarda, aylık karşılığı okutmakla yükümlü bulunduğu haftalık ders saatinin yarısı kadar ücretli ders verebilir. Uzman öğretici, usta öğretici ve öğretmenlik yapma nitelik ve şartlarını taşıyan diğer memurlar da ilgili birimlerin izniyle haftada on saati geçmemek üzere ve mesai saatleri dışında özel eğitim kurumlarında ücretli ders verebilir.

BİR ŞİRKETİN İŞLERİNE VEKÂLET EDEBİLİR Mİ?

Devlet memurunun, çocuğuna ait şirketin işlerini vekâleten yürütmesi yasaya uygun mu? Bu konuda tereddütte kalan müfettişlere verilen görüş yazısında, bir memurun noter aracılığıyla şirketin işleri için vekil tayin edilmesinin, ticari vekil gibi değerlendirilmesi sonucunu doğurduğu, bunun da ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyette bulunma yasağını ihlal anlamına geldiği kaydedildi.

MEMUR AMWAY ÜRÜNLERİNİ PAZARLAYABİLİR Mİ?

Dünyaca ünlü Amway firmasının ürünlerini pazarlamak amacıyla sözleşme yapılmasının kanuna uygun olup olmadığı sorusuna verilen yanıtta, bunun serbest girişimcilik faaliyeti olduğuna ve ürün satışından kâr elde edildiğine dikkat çekildi. Memurun Amway ürünlerini pazarlamasının yasak olduğu vurgulanan görüş yazısında, memurun bakmakla yükümlü olduğu çocuğunun bu ürünleri pazarlaması durumunda da aile yardımı ödeneği verilemeyeceği kaydedildi.

MEMUR TAKSİ PLAKASI KİRALAYABİLİR Mİ?

Devlet memurunun üzerine kayıtlı ticari taksi plakasını başkasına devretme yerine başka bir şahsa verip ticari işletme kurmadan kira geliri alıp alamayacağı da soruldu. Ticari taksi işletmeciliğinin “basit usulde vergilendirildiği” vurgulanan yazıda, bunun memurlar açısından ticari ve diğer kazanç getirici faaliyet kapsamında değerlendirildiği, memurun ticari taksi plakasından, kira ve benzeri ad altında gelir elde etmesinin mümkün bulunmadığı belirtildi.

MÜZİK ALBÜMÜ ÇIKARTABİLİR Mİ?

Müzik öğretmeni olarak görev yapan memurun Türk Sanat Müziği albümü yapma, bu eserlerle ilgili kliplerde oynama, televizyon ve radyo programlarına konuk olma, aynı ya da başka il ve ilçelerde yapılacak etkinliklere katılabilmesi hususlarında görüş soruldu. Verilen yanıtta, kanunda belirtilen davranış biçimine uyulması, mesai saatleri dışında icra edilmesi, telif hakları haricinde herhangi bir ticari kazanç sağlanmaması, herhangi bir işveren ile sözleşme yapılmaması, sosyal güvenlik kuruluşlarından biriyle ilişkilendirilmemesi kaydıyla bunun mümkün olduğu belirtildi.

Buna karşılık, bir resim öğretmeninin müzelere ve müzelerle anlaşmalı şirketlere ücret karşılığında silikon heykel yapıp satmasının yasaya uygun olmadığı kaydedildi.

Memurun sinema ve televizyon projelerinde yer almasının da 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda yer alan mali haklar haricinde herhangi bir ticari kazanç sağlanmaması şartına bağlı olduğu kaydedildi. 5846 sayılı Kanun’da mali haklar, bir eseri işleme; çoğaltma; yayma; temsil; işaret, ses veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletim hakkı olarak sıralanıyor.

KAMU AVUKATI AİLESİNE ÜCRETSİZ AVUKATLIK YAPABİLİR Mİ?

Avukatlık ruhsatına sahip memurların ebeveyni, eşi, çocukları, kardeşleri ile onların eşi ve çocuklarının, adli ve idari iş, işlem ve davalarında ücretsiz olarak avukatlıklarını üstlenip üstlenemeyeceği soruldu. Bu konuda esas engel Avukatlık Kanunu’ndan kaynaklanıyor. Avukatlık Kanunu’nda, aylık karşılığında çalışan memurların avukatlık yapamayacağı ifade ediliyor. Bu nedenle kamu avukatları, kendi aileleri için bile ücretsiz avukatlık yapamıyor.

DİYETİSYEN MESAİ SAATLERİ DIŞINDA ÇALIŞABİLİR Mİ?

Üniversite personeli olan diyetisyenin mesai saatleri haricinde mesleğini serbest olarak icra edip edemeyeceği sorusuna verilen yanıtta, 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun’da sadece tabipler, diş tabipleri ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanların mesleklerini icra şekillerinin düzenlendiği belirtildi. Kamu kurum ve kuruluşlarında diyetisyen unvanlı kadrolarda görev yapanların mesleklerini serbest olarak icra edebileceklerine dair özel bir kanuni düzenleme bulunmadığı ifade edildi.

MEMUR AYLIKSIZ İZİNDE ÖZEL ŞİRKETTE ÇALIŞABİLİR Mİ?

Kamuda mühendis olarak görev yapan bir kişi aylıksız izin kullanarak bu süre içerisinde özel bir şirkette sigortalı olarak çalışmak istediğini belirterek görüş istedi. Verilen yanıtta, aylıksız izin verilenlerin aylıksız izin süresince ödev, sorumluluk, haklarının ve devlet memuru sıfatının gerektirdiği yükümlülüklerinin devam ettiği, dolayısıyla aylıksız izin süresinde memurun başka bir işte çalışmasının kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektirdiği kaydedildi.