Orucu bozan ve bozmayan haller nelerdir? Oruç hangi durumlarda bozulur?
Ramazan ayı, 1 Mart Cumartesi günü ilk orucun tutulmasıyla başlıyor. Oruç vazifesini yerine getirirken birçok hususa dikkat etmek gerekmektedir. Ramazan ayında oruç tutmak farz ibadetler arasında yer almaktadır. Bu kapsamda Ramazan ayı boyunca oruç tutmayı düşünenler, orucu bozan hal ve durumları araştırmaya başladı. Peki, "Orucu bozan ve bozmayan şeyler nelerdir? Oruç hangi durumlarda bozulur?" İşte Diyanet ile orucu bozan ve bozmayan haller...
KAN ALMAK ORUCU BOZAR MI?
Ramazan ayı içerisinde oruçlu iken kan vermenin orucu bozmadığı ifade edilirken kişiler kan almanın orucu bozup bozmadığını da merak etmektedir. Merak edilen vücuda kan almak orucu bozar mı sorusunun cevabı ise evettir. Vücuda kan almak diyanet tarafından da besin alma olarak değerlendirildiği için orucu bozan durumlar olarak kabul edilir.
KAN VERMEK ORUCU BOZAR MI?
Ramazan ayında oruç tutanların en çok merak ettiği konuların başında kan vermenin orucu bozup bozmadığı gelmektedir. İbn Kudâme, el-Muğnî, IV, 50-52’de kan vermenin orucu bozmadığı açık bir şekilde belirtilmiştir. Ancak buna rağmen kişiler ramazan ayı içinde oruçlu oldukları dönemde kan vermekten kaçınmaktadır. Ancak uzmanlar özellikle sağlık kapsamında kan verilmesi gerektiğinde oruçlu olmanın buna engel bir durum olmadığını belirtmektedir. Bunun yanı sıra kan bağışı yapmak isteyenler ise oruçlu oldukları süre içerisinde bundan uzak durmayı tercih edebilir. Bu durumda da oruç bozulmayacaktır ancak vücuttan alınan kan miktarı yüksek olduğu için kişiler de enerji ve güç kaybı meydana gelebilir. Bu yüzden kan verdikten sonra kişilerin şekerli yiyecek ve içecek tüketmeleri gerekir. Bu da oruç tutmaya engel bir süreç olarak karşımıza çıkar.
UNUTARAK YEMEK YEMEK ORUCU BOZAR MI?
Unutarak yemek içmek orucu bozmaz. Hz. Peygamber (s.a.s.), “Bir kimse oruçlu olduğunu unutarak yer, içerse orucunu tamamlasın, bozmasın. Çünkü onu, Allah yedirmiş, içirmiştir.” (Buhârî, Savm, 26) buyurmuştur.
Unutarak yiyip içen kimse, oruçlu olduğunu hatırlarsa hemen ağzındakileri çıkarıp ağzını yıkamalı ve orucuna devam etmelidir. Oruçlu olduğu hatırlandıktan sonra mideye bir şey inerse, oruç bozulur (Merğînânî, el-Hidâye, II, 253-254).
ORUÇLUYKEN SAKIZ ÇİĞNEMEK ORUCU BOZAR MI?
Ağız ve burundan alınıp mideye ulaşan her şey orucu bozar. Bu itibarla, ağız kokusunu önlemek veya diş ağrısını gidermek maksadı ile ağza sıkılan sprey ve benzeri maddeler yutulur da mideye ulaşırsa orucu bozar, yutulmazsa bozmaz.
Günümüzde üretilen sakızlarda, ağızda çözülen katkı maddeleri bulunduğundan, ne kadar dikkat edilirse edilsin bunların yutulmasından kaçınmak mümkün değildir. Bu sebeple bu tür sakız çiğnemek orucu bozar (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, III, 395, 396).
Öte yandan, hangi sakızın orucu bozmayan türden olduğu bilinemeyeceğinden oruçlu iken sakız çiğnemekten sakınılmalıdır.
Ramazan orucunu bozup, yalnız kaza gerektiren şeyler:
1- Boğaza kar ve yağmur kaçması,
2- Astım spreyi kullanmak,
3- Zorla bozdurulmak,
4- Buruna sıvı ilaç koymak,
5- Burnuna kolonya çekmek, [Koklamak bozmaz.]
6- Mukimken oruca başlayıp, sefere çıkınca yiyip içmek,
7- Ud ağacının, amberle tütsülenip dumanının çekilmesi,
8- Başkasının içtiği sigara dumanını isteyerek çekmek,
9- Kulağın içine ilaç damlatmak, kulağı ilaçlı suyla yıkamak,
10- Derideki açık yaraya konan sıvı veya katı ilacın sindirim yoluna girmesi,
11- Vücuda ilaç şırınga etmek,
12- İsteyerek, zorlayarak ağız dolusu kusmak,
13- Dişi kanayanın ağzındaki kanı yutması veya tükürükle eşit miktarda karışık kanı yutması,
14- İmsak vaktinin bittiğini bilmeden yiyip içmek,
15- Güneş battı zannederek orucunu bozmak,
16- Dişlerin arasında kalan nohut kadar şeyi yutmak,
17- Buruna çekilen suyun ağızdan çıkması,
18- Abdest alırken boğaza su kaçması, [Hanbelî’de bozmaz.]
19- Kâğıt, taş, pamuk, ot, pişmemiş pirinç gibi ilaç ve gıda olmayan şeyi yutmak,
20- Makattan veya kadınların önden fitil kullanması,
21- Oruçlu olduğunu unutup yediğinde, orucu bozuldu sanarak, bilerek yemeye devam etmek,
22- İmsak vaktinden sonra niyet edenin, gün içinde orucunu kasten bozması,
23- Denize girince veya guslederken makattan su girmesi, [Hanbelî’de bozmaz.]
24- Dil altına konan ilacı emmek,
25- Makata konan pamuğun veya başka şeyin hepsinin içeri girmesi,
26- Vücuda giren ultrason veya endoskopi cihazında ilaç, merhem olması,
27- Lavman yaptırmak, [Mâlikî’de bozmaz.]
28- Özel olarak su buharı teneffüs etmek,
29- Burundan genze giden kanı yutmak,
30- Bayılanı ayıltmak için veya uyuyanın ağzına su akıtmak,
31- Açlığa veya susuzluğa gerçekten dayanamayarak yiyip içmek. [Kefaret gerekip gerekmeyeceğini bilmeyen, ihtiyaten küçük bir kağıt parçasını veya çiğ pirinç tanesini susuz yutarak orucunu bozmalı. Sonra yiyip içebilir.]
32- Basur memesinin, taharetlendikten sonra, ıslak olarak içeriye girmesi,
33- Mastürbasyon yapmak,
34- Yaş parmağı, ön veya arka tarafa sokmak, [Hanbeli’de bozmaz.]
35- Seferde iken kasten orucunu bozana kefaret gerekmez, sadece kaza gerekir. Çünkü seferde oruç tutmak farz değildir.
36- Kasten orucunu bozan, sonradan oruç tutmamayı mubah kılacak bir hâl başına gelse, mesela kadının hayzı başlasa yahut oruç tutamayacak kadar hastalansa yalnız kaza gerekir. Fakat orucunu bozup sefere çıksa, kefaret gerekir; çünkü sefere çıkmak semavi bir özür değildir.
37- Oruçlunun ağzına giren gözyaşı veya ter, çok olur da, tuzluluğunu ağzının her yerinde duyar ve yutarsa orucu bozulur. Yutmayıp tükürürse bozulmaz.
