Otoriter tavırlar ergenlerle ilişkiyi zora sokuyor

GAZETE HABERTÜRK

Ergen çocuğunuzun fiziksel ve duygusal değişimleri hakkında bilgi sahibi olup doğru yaklaşımda bulunmak ona yapabileceğiniz en büyük iyilik. aksi iletişim kurmayan, hırçın ve sizden kopuk bir çocuk anlamına geliyor.

Ergenlik dönemi, kişinin duygusal ve sosyal olarak en hızlı geliştiği evrelerden biri olarak kabul ediliyor. Bu dönemdeki büyüme ve gelişim, yetişkin olmayla son buluyor ve yaklaşık olarak 12-22 yaş aralığını kapsıyor. Çocukluktan yetişkinliğe geçişte, vücudun olgunlaşma süreci ergenlik döneminden hemen önceki süreç olarak kabul ediliyor. ‘Püberte’ adı verilen bu süreçte, kız çocukta da erkek çocukta da birincil ve ikincil cinsiyet özellikleri gelişip belirginleşiyor. Anadolu Sağlık Merkezi’nden Uzman Psikolog Selin Karabulut, “Ergenlik ortalama 11 yaş civarında başlıyor. Kızların ergenlik dönemine girdikleri menstrüel döngünün başlamasıyla anlaşılıyor. Ortalama 12-14 yaşları arasında görülen ilk regl kanaması, daha önce veya sonraki yaşlarda da ortaya çıkabiliyor. Erkek çocuklarda ergenliğe geçişin birçok fiziksel belirtisi olmakla birlikte ilk meninin gelmesi bu dönemin başladığına işaret ediyor. Bu, ortalama 13-16 yaşları arasında gerçekleşiyor” diye konuşuyor.

ÇOCUK KİMLİK ARAYIŞINA GİRİYOR

Ergenlik dönemi, kişiliğin şekillendiği bir dönem olarak tanımlanıyor. Doğuştan getirilen özellikler (mizaç), hassasiyetler, zekâ, anne-baba tutumları, sosyal çevre, yaşamsal olaylar, travmalar, bu dönemin nasıl geçeceğini belirleyen temel faktörler arasında bulunuyor. Bu dönemde anne-baba desteğinden ve yakınlığından mahrum olan, travmaya maruz kalan, otoriter ve Uzman reddedici tutumla yetişen çocuklar risk altında bulunuyor. Ergenlik, kişilik gelişimi açısından çok önemli bir dönem olarak değerlendirili yor. Çocuk hızla gelişen bedenindeki fiziksel değişimlere uyum sağlamak ve toplumun değişen bakış açısıyla kendisinden beklentilere cevap verebilmek zorunda kalıyor. Yeni ve tamamlanmış bir kimlik duygusuyla kendisine verilen veya edindiği bazı rollerle başa çıkabilmesi gerektiği için, kendisine en uygun kimliği bulabilmek adına birçok farklı kimlik ve rolü deniyor. Kendini ailesiyle de kıyaslamaya başlıyor. Ailesinin sahip olduğu değerlerden, kültürden ve alışkanlıklardan farklı olduğunu görmesi çatışmalara yol açıyor. Yalnız kalma isteği, odaya kapanma, daha çok dışarıda vakit geçirme isteği, aileyle yapılan programlara katılmayı reddetme, saatlerce telefonda konuşma ve mesajlaşma gibi davranışların nedeninin altında kimlik arayışı olduğuna inanılıyor.

KIZLAR AİLEYLE DAHA ÇOK ÇATIŞIYOR

“Ergenlik dönemini yaşama kız ve erkek çocuklar açısından farklı değil ancak yaşantısal anlamdaki risk faktörleri farklı” diyen Selin Karabulut, ekliyor: “Erkek, bedensel anlamda kadından daha güçlüdür. Bu dönemdeki tepkisel davranışlara baktığımızda erkek çocuklarının daha çok kavga ettiğini, dolayısıyla başlarını daha çok derde soktuklarını görebiliyoruz. Kız çocuklarınınsa anne-babalarıyla daha çok iletişime girip daha çok çatıştığını hatta daha çok kavga ettiğini görüyoruz.”

DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR

“Ergenlik dönemindeki çocuğumla arkadaş olmalıyım.” (hayır, sadece iyi birer anne-baba olmalısınız.) n “Çocuğum ergenlik dönemine girince çok asi olacak.” (hayır, böyle olmayabilir.)

* “Ergenlik dönemine girmiş de olsa o bir çocuk!” (hayır, tam olarak ne bir çocuk ne de bir yetişkin.)

* “Bana hiçbir şey anlatmayacak, onu gizliden takip etmeliyim!” (hayır, size yaşadıklarını anlatıp anlatmaması aranızdaki iletişimin ve ilişkinin kalitesine bağlı.)

* “Çocuğum çok saygısız oldu!” (hayır, kimin kime ne kadar saygılı olduğunu gözden geçirin. Saygısızlık dediğiniz şey onun reaksiyonlarını kontrol edememesi olabilir.)

BU DÖNEMDE BOY NE KADAR UZAR?

kIzlarDa boy uzaması 10-12 yaşlarında başlıyor. Bu süreçte kızların çoğu yılda ortalama 5-10 cm uzuyor ve erkeklerden daha uzun oluyor. Erkeklerdeyse hızlı boy uzaması 10-16 yaş arasında (ortalama 14 yaş civarında) gerçekleşiyor. Erkek çocuklar her yıl 7-12 cm civarında uzuyor. Ergenliğin sonuna doğru boy uzaması yavaşlıyor ve kızlarda 16-18, erkeklerdeyse 18-20 yaşlarında son buluyor.

ERGENLİĞİN BELİRTİLERİ

Erkeklerde;

Testislerin ve penisin büyümesi (11-18 yaş)

Kollarda ve bacaklarda tüylenme

Koltuk altının kıllanması (12-13 yaş)

Bıyıkların uzaması ve belirginleşmesi (14-15 yaş)

Favorilerin görülmeye başlanması n Sesin kalınlaşması (14 yaş)

Kas ve kemik kütlesinin artmasına bağlı olarak gerçekleşen kilo artışı

İlk meninin gelmesi (13-16 yaş)

Kızlarda;

Göğüslerde büyüme (9 yaşında başlar)

Kasıklarda tüylenme (10-13 yaş)

Kol ve bacaklardaki deri altı yağ dokusunun artması ve boy uzamasına bağlı kilo artışı

Koltuk altı tüylenmesi

Menstrüasyonun başlaması (12-14 yaş)

NOT: Bu fiziksel değişimler herkeste aynı zamanda ve aynı şekilde gerçekleşmeyebilir. Genetik yapı, çevresel etkiler, beslenme, iklim ve sosyo kültürel unsurlar değişikliklerin görülme zamanını etkileyebilir.