Şehit madencilerin ailelerine destek kapsamı genişliyor

Amasra’da meydana gelen maden kazasında 41 madenci yaşamını yitirdi, yaralı madencilerin tedavisi devam ediyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, daha önce yaptığı açıklamada, hayatını kaybeden madencilerin yakınlarına Enerji, İçişleri, Çalışma ve Aile Bakanlıkları ile sendikanın toplam 1 milyon 550 bin lira ile 1 milyon 700 bin lira tutarındaki ödemelere başladıklarını söyledi. Madencilerin yakınlarından kamuda işe girme hakkı olanlarla ilgili süreçlerin ise devam ettiğini belirtti.

Vergi Usul Kanunu ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına ilişkin kanun teklifinin TBMM Plan Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmeleri sırasında madenci ailelerinin acılarını hafifletecek önemli bir önerge kabul edildi. Buna göre, kömür ve linyit madenlerinin yer altı işlerinde meydana gelen iş kazası sonucunda ölen madencilerin ailelerine, hiçbir koşul aranmaksızın ölüm aylığı bağlanacak. SSK’lı (4a) çalışanlara ölüm aylığı bağlanabilmesi için normalde en az 5 yıl sigortalı olması ve 900 gün primi bulunması gerekiyor. Prim gününün fiili çalışma ile elde edilmiş olması gerektiğinden borçlanma ile kazanılan günler dahil edilmiyor. Ayrıca, Sosyal Güvenlik Kurumu’na genel sağlık sigortası primi dahil kendi sigortalılığı nedeniyle prim borcu bulunmaması şartı aranıyor. Örneğin, daha önce BAĞ-KUR’lu çalışmasından dolayı prim borcu bulunanların yakınlarına ölüm aylığı bağlanabilmesi için önce bu borcun kapatılması gerekiyor.

Madencilerin Sosyal Güvenlik Kurumu’na olan her türlü prim borçları silinecek. Dolayısıyla prim borcu olan madencilerin ailelerine de ölüm aylığı bağlanacak.

Ölen madencilerin hak sahibi eş ve çocuklarından artan hisse bulunması halinde anne ve babalarına ölüm aylığı bağlanacak. Normalde çocuklarından anne babaya ölüm aylığı bağlanabilmesi için her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve SGK’dan gelir veya aylık bağlanmamış olması gerekiyor. Plan Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen önerge uyarınca, madencilerin anne babalarına ölüm geliri ve aylığı bağlanmasında bu kurallar uygulanmayacak. Madencilerin anne babasının 65 yaşın üstünde olması halinde ise artan hisseye bakılmaksızın yüzde 25 oranında aylık bağlanacak.

BUGÜNE KADAR ÖLEN TÜM MADENCİ AİLELERİ YARARLANACAK

Buna benzer düzenleme daha önce ilk kez 13 Mayıs 2014’teki Soma ve 28 Ekim 2014’teki Ermenek maden kazalarında yaşamını yitiren madencilerin aileleri ile sınırlı olarak çıkartılmıştı. 2015 yılında kapsam biraz daha genişletildi ve 10 Haziran 2003 – 13 Mayıs 2014 tarihleri arasındaki kazalarda ölen madencilerin aileleri de kapsama alındı.

Komisyonda kabul edilen düzenleme ile süre sınırı kaldırıldı. Bugüne kadar yer altı kömür madeni kazalarında yaşamını yitiren madencilerden hayatta olan hak sahiplerinin tamamı kapsama alındı. Dolayısıyla 2003 öncesinde ve 2014 sonrasında ölen madencilerin eş veya çocukları ile ana ve babası, getirilen bu haklardan yararlanacak.

GERİYE DÖNÜK ÖDEME OLMAYACAK

Daha önce yaşamını yitirmiş madencilerin hak sahiplerinin yasa değişikliğinden yararlanarak ölüm aylığı bağlatabilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumu’na yazılı talepte bulunmaları gerekiyor. Talepte bulunanlara, yasanın yürürlüğe girdiği tarihi takip eden aybaşından geçerli olmak üzere gelir ve aylık bağlanacak. Geçmişe dönük ödeme yapılmayacak.

İŞ KAZASI NEDENİYLE ÖLÜM GELİRİ

Maden kazasında ölen tüm madencilerin hak sahiplerine, ölüm geliri de bağlanacak. Aynı anda hem ölüm aylığı, hem ölüm geliri bağlananlar, yüksek olanın tamamını, düşük olanın ise yarısını alacaklar. Örneğin, madencinin eşi için 5000 TL ölüm aylığı, 4.500 TL ölüm geliri hesaplanmışsa ölüm aylığının tamamı olan 5000 TL + ölüm gelirinin yarısı olan 2.250 TL bağlanacak.

İSTİHDAM HAKKINDAN DA YARARLANACAKLAR

Yer altı kömür madenlerinde bugüne kadar yaşanan kazalarda hayatını kaybedenlerin yakınlarına bir kişilik istihdam hakkı tanınacak. Ölen kişinin yakınlarından biri kamuda sürekli işçi olarak istihdam edilecek. İstihdam hakkından sırasıyla ölen madencinin eş ve çocuklarından birisi, eşi ve çocuğu yoksa kardeşlerinden biri yararlanacak.