Sinek ve böcekler neden ışığın etrafında toplanır?
Uçan böcek veya sinek türleri genellikle sokak lambalarında ya da evinizde bulunan abajurların etrafında dolanır dururlar. Sinek ve böceklerin ışığa neden bu kadar çekildiği konusunda farklı görüşler bulunuyor.
İLK TEORİ FOTORESEPTÖR!
Genellikle böceklerde fotoreseptör denen kızıl ötesi hücreler bulunur. Bu hücreler böceklerin morötesi ışın dalgaları gibi farklı ışık boylarını algılamalarını sağlar. Yine bu hücre sayesinde yön belirleme, yiyecek bulmak ve tehlikelerden korunmak için ışık dalgalarını kullanırlar.
YOLLARINI KAYBEDİYORLAR
Sinekler ve böcekler insanlardan farklı olarak ışık dalgalarını algılarlar ve böylece geceleri yollarını kaybetmezler. Sokak lambaları ve evlerde bulunan abajurlar ise böceklerin ışık dalgalarını kullanmasına engel olur yani dikkatleri dağılır ve karanlıkta yön bulamamaya başlarlar.
IŞIK DİKKATLERİNİ DAĞITIYOR
Bir başka teori ise böcekler ve sineklerin güneş ve ay ışıklarını kullanamadıkları için yönlerini belirleyemedikleri görüşüdür. Doğal ışıklar ile yönlerini çizen sinek ve böcekler, yapay ışıklardan dolayı dalga boyunun gelme yönü ve büyüklüğünden kaynaklı olarak yönlerini kaybediyorlar.
Bu düşünceye göre böcek ve sinekler doğal ışık kaynakları ile sabit bir açı çizerler, ancak yapay ışıklar her yöne ışık saçtığı için sabit açı tutturamazlar ve yön duyularını yitirirler. Böylece uçarken yapay ışık kaynağının etrafında dönmeye başlarlar.
Sinekleri ve böcekleri olumsuz etkileyen bu durumu azaltmak için sarı tonlarda ışık tercih edebilirsiniz. Mavi ışık, böcek ve sineklerin sabit çizgisini daha çok şaşırtır ancak sarı ışığın etkisi daha azdır.
SARI IŞIK İNSAN SAĞLIĞI İÇİN ÖNEMLİ
Sarı ışık aynı zamanda insan sağlığı için de daha iyi bir seçenektir. Hem bilinenin aksine daha tasarrufludur hem de böcekleri ve sinekleri daha çok akkor ışıkların çektiği araştırmalar ile kanıtlanmıştır.
FOTOTAKSİ
Fototaksi’de bu sorunun cevaplarından birisi olabilir. ‘Photo’ Yunanca ‘ışık’, ‘Tax ve Taxo’ ise ‘düzenleme’ anlamına gelir. Fototaksi pozitif veya negatif olarak ikiye ayrılır. Sinek ve böcekler fototaksiye pozitif cevap verirler. Işık kaynağı gördüklerinde direk olarak ona yönelirler. Ancak hamam böceği gibi böcek türleri negatif fototaksiye sahiptir ışık görünce kaçma eğilimi gösterir.
Doğada bulunan canlıların birçoğu pozitif fototaksi gösterir bitkilerin fotosentez yapmaları için ışık gerekir ve pozitiftirler.
KIYAFETLERİNİZİ ÇİÇEK SANABİLİRLER
Böcekler bu nedenle bazen kıyafetlerinize konabilir. Çünkü, böceklerin ana besin maddesi olarak görülen çiçekler, ultraviyole ışıkları yansıtırlar ve bu ışıklar onların çekilmesine neden olur. Giysilerde bulunan bazı renkler de bu ışınları yansıtır ve giysilerinizde bulunan desenleri çiçekmiş gibi algılamalarına neden olur.
Kaynak:TÜBİTAK, IFL Science
