Tasarım bebek mümkün mü?
Çin'de dünyaya gelen Lulu ve Nana isimli ikiz kız bebeklerin genetiğinin tasarlanmış olduğu iddia edildi. Çinli bilim insanı He Jiankui'nin iddiasına göre; tüp bebek tedavisi yöntemiyle dünyaya gelen bebeklerin DNA'ları yeni bir yöntemle geliştirildi. DNA'daki değişiklik, AIDS'e neden olan HIV'e karşı bağışıklık kazandırmak amacıyla yapıldı. Peki, genetiği değiştirerek daha sağlıklı bebeklere sahip olmak mümkün mü? sorusuna İTÜ Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Eda Tahir Turan, yanıt verdi
Birkaç hafta önce Çin'de dünyaya gelen Lulu ve Nana isimli ikiz kız bebeklerin genetiğinin tasarlanmış olduğu iddia edildi.Çinli bilim insanı He Jiankui'nin iddiasına göre; tüp bebek tedavisi yöntemiyle dünyaya gelen bebeklerin DNA'ları yeni bir yöntemle değiştirildi. DNA'daki değişikliğin, AIDS'e neden olan HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü)'e karşı bağışıklık kazandırmak amacıyla yapıldığı iddia edildi.
Deney sırasında embriyoda HIV'in hücreye girmesine izin veren bir protein oluşturan gen devre dışı bırakıldı. Deneyin sonuçları henüz bilimsel bir dergide yayımlanmadığı gibi bağımsız kaynaklar tarafından da doğrulanmadı. Doğrulanması halinde genetik bilimin de yeni bir dönem başlatabileceği iddia edildi. Çinli bilim insanıHe Jiankui, genetik tasarımıyla kalıtsal hastalıkların önlenebileceği görüşünde...
HASTALIKSIZ BEBEKLERE SAHİP OLMAK MÜMKÜN MÜ?
Bazı bilim insanları ise insan deneylerinin çok riskli olduğu görüşünü savunuyor. DNA'da yapılacak değişikliklerin gelecek nesillere aktarılabileceği ve diğer genlere zarar verebileceği endişesiyle uygulama dünyanın pek çok ülkesinde yasak. Ancak Çin'de genetik tasarım araştırmaları için bir sınırlama bulunmuyor.
Peki, hastalıksız bebeklere sahip olmak mümkün mü? İstenilen fiziki özelliklerde ve zekada bebeğe sahip olmak imkansız mı? sorularına Habertürk TV'ye konuk olan İTÜ Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Eda Tahir Turan, yanıt verdi.
Prof. Dr. Turan, "Mümkün değil. Çin'de gerçekleştiği iddia ediliyor. Bunun iki açıdan değerlendirilmesi gerekiyor. İlk olarak bunun bilimsel olarak sorgulanması sonra da etik açıdan düşünülmesi gerekiyor. İkisi de farklı boyutlarda zor sorular. Şu an ortada olan şey; bilimsel bir yöntemle gösterilmiş bir durum değil. Normalde bilim insanları deney yaptığı zaman, bunları etkin faktörü yüksek bilimsel dergilerde yayımlıyor. Hakemler tarafından tartışılıyor, sonra biz görüyoruz. Medya üzerinden başlatılmış bir olay üzerine konuştuğumuzu hatırlamamız lazım" diye konuştu.
PEKİ, TASARIM BEBEKLER GERÇEKTEN MÜMKÜN MÜ?
Prof. Dr. Turan, "Gerek dış görünüşümüzü, gerek hastalıklarımızı belirleyen çok unsur var. Sadece genlerimizdeki diziler değil, o dizilerin birbirleriyle etkileşimleri, çevresel unsurlar da önemli. Bilim şu an bu aşamada değil. Etik boyuta hiç girmeden bilimsel olarak biz 10 bin tane kötü hastalık olduğunu biliyoruz. Bunların sadece 4 bin tanesinin nasıl kötü bir hastalığa sebep olduğunu biliyoruz. Daha tam çözemediğimiz hastalıklar var. Bunları bilmiyoruz. Etik açıdan baktığımızda da çok tartışmalı bir konu" açıklamasında bulundu.
