Manyetik alanların bal üretimini ve arıların yaşamını olumsuz etkilediği belirlendi

EMRE ILIKAN/NEVZAT UMUT UZEL - Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Ziraat Fakültesi Arıcılık Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Doktor Öğretim Üyesi Cengiz Erkan ile doktora öğrencisi Serbay Sandalcıoğlu, arılarla ilgili çalışmalarında, yüksek gerilim hattı ve baz istasyonlarına yakın konumdaki kovanlarda bal veriminin düştüğünü, koloni kayıplarının yaşandığını tespit etti.

Erkan ve Sandalcıoğlu, Van YYÜ yerleşkesindeki 400 metrekare araziye bırakılan 50 kovanda, bir yıl önce arıların elektrik ve manyetik alanlardan etkilenip etkilenmediğine yönelik araştırma başlattı.

Çalışmanın sonuçlarıyla ilgili AA muhabirine bilgi veren Erkan, manyetik alanların bal arılarının yaşamlarına etkisini saha çalışmasıyla değerlendirmeye çalıştıklarını söyledi.

Daha önce yapılan çalışmaların laboratuvar ağırlıklı olduğunu belirten Erkan, "Yetiştiricilik koşullarında manyetik alanların, bal üretimine ve arıların davranışlarına etkisini test etmeye çalıştık. 6 aşamalık bir çalışma yürüttük. Manyetik alanın etkisini 4 farklı grup üzerinde ölçmeye çalıştık. Manyetik ektiye en fazla maruz bıraktığımız grubun, koloni yaşantısının önemli oranda etkilendiğini, bal veriminin azaldığını, bazı kovanlarda bal dahi alınamadığını tespit ettik." diye konuştu.

- "Dünyada sebebi açıklanamayan ciddi koloni kayıpları var"

Arılarının yön bulmasına ilişkin de çalışma yürüttüklerini ifade eden Erkan, manyetik alanın kovandan ayrılan ve kovana dönen arılar üzerindeki etkisini gözlemlediklerini aktardı.

Yüksek manyetik etkiye maruz bırakılan gruptaki arıların kovanlara dönüşlerinin önemli oranda azaldığını tespit ettiklerine dikkati çeken Erkan, şunları kaydetti:

"Yaklaşık 50 arılı kovan üzerinde çalışma yürüttük. Her gruptan 15 arı işaretledik. Manyetik alanı yüksek olan gruplarda geriye dönüşlerin yüzde 70-80 azaldığını belirledik. Diğer gruplarda bu rakam daha düşük. Manyetik alanın bal arılarının yaşantısını, davranış özelliklerini ve bal verimini ciddi anlamda etkilediği net olarak ortaya çıkmıştır. Dünyada sebebi açıklanamayan ciddi koloni kayıpları var. Çalışmamızla koloni kayıplarında manyetik alanın etkisinin olup olmadığını ortaya koyacağız."

Yüksek gerilim hatlarından baz istasyonlarına kadar her taraftan manyetik alan yayılımının söz konusu olduğunu vurgulayan Erkan, "Biz de yetiştiricilere manyetik alandan uzak durmanın ne kadar etkili olduğunu, alınabilecek önlemleri sunmayı hedefliyoruz. Manyetiğin arıların hafızasına olan etkisini de araştıracağız." diye konuştu.

- "Manyetik alan ölçümleri yaptık"

Doktora öğrencisi Sandalcıoğlu da manyetik alanlarının arılar üzerindeki etkisini yaklaşık bir yıldır araştırdıklarını ifade etti.

Çalışmayı doğal ortamda sürdürdüklerini anlatan Sandalcıoğlu, "Alanda manyetik alan ölçümleri yaptık. Programımızı oluşturduk. Devam eden çalışmamız koloni kaybının önüne geçmek için bir fikir ortaya koyacak. Kovanları terk eden arı sayısı fazla, bal verimi düşük." dedi.