Antik Roma'da hijyen ikilemi: Doğru bildikleri yanlışlar yüzünden hasta oldular
Antik Roma'nın ihtişamlı dönemlerinde, toplumun genelinde kişisel hijyen konusuna büyük bir önem veriliyordu. Ancak, araştırmalar antik Romalıların sağlıklarını koruma adına uyguladıkları temizlik ritüellerinin, beklenmedik sağlık sorunlarına yol açtığını gösteriyor. İşte, sizin için neden hijyene rağmen hasta olduklarına dair detaylar...
Antik Roma döneminde, kişisel hijyen önemli bir kültürel unsurdu ve toplum genelinde hamamlara gitmek gibi yöntemler yaygın olarak kullanılıyordu. Görünüşte temiz görünen bu yöntemlerin arkasında sağlık sorunları yatıyordu. Peki neden bu kadar dikkat etmelerine rağmen hasta oluyorlardı? İşte, Antik Roma'daki kişisel hijyene dair bilgiler...
ANTİK ROMA’DA KİŞİSEL HİJYEN NASILDI?
Romalıların en ünlü oldukları şeylerden birisi hamamlarıydı. Arkeolojik kanıtların kişisel hijyene fazla önem vermediğini öne sürdüğü neredeyse tüm önceki uygarlıkların aksine, Romalılar inşa ettikleri her şehir ve kasabada insanların gidip kendilerini temizleyebilecekleri kamusal alanlara geniş temizlik alanları bıraktılar.
Fotoğraf: Caracalla Hamamları - Antik Roma Harabeleri, İtalya.
ROMA HAMAMLARI NASILDI?
Hamamların, günümüzde sauna dediğimiz şeye eşdeğer olan buhar banyosu yapılan kısımları, Yunancada 'sıcak' anlamına gelen ''thermae'' olarak biliniyordu. Gerçek banyolar ise, 'yıkanacak yer' anlamına gelen Yunanca ''balneae''lerdi. Neredeyse tüm kasabalarda en az bir hamam bulunuyordu ve zenginlerin mülklerinde özel banyoları vardı.
HAMAMLAR YÜZÜNDEN HASTALANDILAR
Çoğu durumda bu hamamlardaki su, yalnızca günlük olarak değiştiriliyordu ve günümüzdeki gibi filtreleme sistemleri yoktu. Yani bir kişiden çıkan kir, saatlerce suyun içinde kaldığı için banyoların suları gün geçtikçe bakteri ve hastalık dolu kaplara dönüştü.
Hamamlarda, kaplıcaya girdikten sonra kişinin cildini kazımak için kazıma aletleri kullanılması, bakteri ve mikropların daha da yayılmasına neden oluyordu. Sonuç olarak tarihçiler, Romalıların temizlik takıntısının toplumsal ilerlemenin bir işareti olduğu konusunda hemfikir olsalar da, hamamlarda bunu yapmaları hastalıkla sonuçlanıyordu.
İHMALDEN DOLAYI HASTA OLDULAR
Roma, halka açık çöp toplama hizmetlerini organize etmek için çaba gösterse de, yoksul bölgelerin sokakları genellikle çöplerle kaplıydı. Bu çöpler, büyük ölçüde gıda ile evsel atıklardan oluşuyordu ve bu yüzden farelerle haşaratlar da yaygınlaştı. Tüm bu hijyen ihmalleri, Roma’da veba, kızamık ve sıtma gibi hastalıklara neden oldu.
ANTİK ROMA’DA UMUMİ TUVALETLER
Romalılar, kasabalarına sistematik olarak umumi tuvaletler inşa eden ilk medeniyetlerden biriydi. Hatta bunları askeri kalelere ve diğer küçük yerleşim yerlerine bile inşa ettiler. Bu tuvaletler, insanların oturduğu ahşap veya taştan koltukların bulunduğu büyük hendeklerden oluşuyordu.
Fotoğrafta Oxford Üniversitesi'nde çevre arkeoloğu Mark Robinson, yan tarafında kalsiyum fosfat birikmesi olan bir kanalizasyona giden tuvalet giriş şaftını gösteriyor. Kaynak: AP
Çıkan atıkların daha az rahatsız edici bir yere akmasını sağlamak için bir su kaynağı bağlandı ancak evler bu sisteme bağlı değildi. Çoğu insanın tencerelerde topladığı atıklar, genellikle ara sokaklara atılıyordu.
Fotoğrafta deniz tarağı kabuğu bulunuyor. Romalıların, tabaklarında bıraktıkları şeylerin çoğu, foseptiklerde yüzyıllardır biriken kalıntılara dönüştü. Kaynak: AP.
Umumi tuvaletlerde Romalılar, kendilerini temizlemek için tersorium adlı aleti kullanıyordu. Bu, tuvalet fırçasına benziyordu ve aslında bir çubuğun ucuna bağlı deniz süngeriydi. Günümüzün tuvalet kağıdı mantığında olan bu alet, insanlar tarafından defalarca kendilerini temizlemek ve suyla sirke içeren bir kovada yıkamak için kullanıldı. Bu durum, son derece sağlıksızdı.
SU KEMERLERİ HİJYENİ NASIL ETKİLEDİ?
Romalıların, nehirlerden şehirlere su sağlayan su kemerleri vardı. Bu kemerler sayesinde temizlik ve içme suyuna kolay erişimin olması gibi avantajlar sağlıyordu. Su kemerleri olmasaydı, Roma İmparatorluğu'ndaki hijyen, eskisinden çok daha kötü olurdu.
Fotoğrafta Pont du Gard bulunuyor, Romalılar tarafından bugünkü Fransa'nın güneyinde inşa edilmiş olan bir su kemeridir. Kaynak: AP.
HİJYENE ERİŞİM
Zengin kesimin oturduğu saraylara, su kemerlerinden su sağlanıyordu ancak genel halkın evinde musluklu su boruları vardı ve atık su hendeğe taşınıyordu. Akan suyu olmayan daha yoksul kesimler ise merdiven altlarında fıçılara boşaltılan klozetlerde tuvaletlerini yapıp daha sonra şehrin her yerinde bulunan lağım çukurlarına boşaltıyorlardı.
Fotoğrafta, Roma'da bulunan mimar Giacomo Della Porta tarafından yapılan 16. yüzyıldan kalma çeşme. Kaynak: AP
Kaynak: History Defined, Thought Co.
