AYM’den gazetecilerle ilgili iki kritik karar

Anayasa Mahkemesi (AYM), basın çalışanlarını ilgilendiren iki önemli karar aldı. AYM, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun gazetecilerin yıpranma hakkını düzenleyen hükmünü, yıpranma hakkından yararlanmada basın kartı sahibi olma şartı dolayısıyla iptal etti. AYM’nin bu konudaki iptal kararı, yeni düzenleme yapılabilmesi için 9 ay sonra yürürlüğe girecek.

AYM, ayrıca 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalışanlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun’un gazetecilerin ödenmeyen ücretlerinin günlük yüzde 5 fazlasıyla ödenmesine ilişkin hükmünü de iptal etti. AYM daha önce aynı kanunun, ödenmeyen “fazla mesai” paralarının yüzde 5 fazlasıyla ödenmesine ilişkin hükmünü iptal etmişti.

Gazetecilere yıpranma hakkına ilişkin hükmün iptali başvurusu İstanbul 22. İş Mahkemesi’nden geldi. 5510 sayılı Kanun’un söz konusu maddesi, basın mesleğinde çalışanların hizmet süresine her 360 güne karşılık 90 gün eklenmesini öngörüyor. Kanun, bu haktan yararlanılmasını Basın Kartı Yönetmeliği’ne göre basın kartı sahibi olma koşuluna bağlıyor.

İstanbul 22. İş Mahkemesi, bu hükmün, aynı işi yapmalarına karşın, basın kartı sahibi olan ve olmayan gazeteciler arasında ayrıma yol açtığı gerekçesiyle iptalini istedi. AYM, mahkemenin talebini haklı buldu.

AYM’nin gerekçeli kararında, yıpranma hakkından kimlerin yararlanabileceğinin Basın Kartı Yönetmeliği’ne bırakılmasının, kanunla sağlanan hakkın kullanımının yürütme organına bırakılması anlamına geldiği vurgulandı. Bu durumun, sosyal güvenlik hakkının sınırlanmasına yol açtığı kaydedilen kararda, basın kartının niteliği ile ne şekilde verileceği konusunda ve bu kartın verileceği kişilerde aranacak şartları içeren temel ilkelerin bu hakka keyfi bir şekilde müdahale edilmesini önleyecek şekilde kanunla açık bir şekilde ortaya konulması gerektiği ifade edildi.

AYM bu gerekçelerle 7’ye karşı 8 üyenin oyuyla maddeyi iptal etti. İptal kararı, yeni bir yasal düzenleme yapılıncaya kadar boşluk doğmaması için 9 ay sonra yürürlüğe girecek.

YÜZDE 5 FAZLAYA İKİNCİ İPTAL

AYM, basın çalışanlarının 5953 sayılı Kanun’daki en önemli haklarından birini oluşturan, süresinde ödenmeyen ücretlerin günlük yüzde 5 fazlasıyla ödenmesine ilişkin maddeyi de iptal etti. AYM daha önce bu konuda bir iptal kararı daha vermişti. AYM önceki kararında, günlük yüzde 5 fazlasıyla ödeme yaptırımına ilişkin hükmü, fazla mesai alacakları yönünden iptal etmişti.