EYT Resmi Gazete'de yayımlanarak yasalaştı! EYT'liler ne kadar ödeme alacak? İşte son durum

EYT YASASI MECLİS'TEN GEÇTİ!

Emeklilikte yaşa takılanlar ile ilgili yasa teklifi TBMM Genel Kurulu’nda görüşülerek kabul edildi. Teklifin emeklilik ile ilgili hükümleri, TBMM’ye sunulan haliyle yasalaştı. 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı çalışmaya başlayanlar, yaşa bakılmaksızın prim günü ve sigortalılık süresi koşulunu yerine getirerek emekli olabilecekler. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberi...

EYT RESMİ GAZETE'DE YAYINLANDI!

Emeklilikte yaşa takılanlara (EYT) ilişkin Kanun, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

HANGİ EYT’LİLER HEMEN EMEKLİ OLABİLECEK?

TBMM’de kabul edilen kanun ile 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı çalışmaya başlayanların emekliliğinde yaş koşulu kaldırıldı. Söz konusu tarihten önce çalışmaya başlayanlardan, yaş dışındaki koşulları sağlayanlar hemen emekli olabilecekler. EYT’li SSK’lılarda 5000 – 5975 prim günü ve kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresi aranacak. BAĞ-KUR’lu ve Emekli Sandığı’na tabi erkekler 9000, kadınlar 7200 prim gününü tamamlayarak emekliliğe hak kazanacaklar.

MARTTA DİLEKÇE 1 NİSAN’DAN İTİBAREN AYLIK

Kanunun Resmi Gazete’de yayımlandığı günden itibaren, koşulları yerine getirmiş olan EYT’liler emeklilik dilekçesi verebilecekler. Dilekçeyi mart ayının herhangi bir gününde verenlerin emekli aylıkları, 1 Nisan’dan geçerli olmak üzere bağlanacak. Dilekçeyi ayın 1’inde veya 31’inde vermek fark etmeyecek.

DİLEKÇE TARİHİNİ İZLEYEN AY BAŞINDA AYLIK

4A (SSK) statüsünde çalışanlar önce işyerinden ayrılıp sonra emeklilik dilekçesi verecekler. 4C (Emekli Sandığı) kapsamındaki kişiler ise çalıştıkları kurumdan emekliye sevk onayı aldıktan sonra emekli olabilecekler.

Koşulları yerine getirmemiş EYT’lilere ise koşulları tamamladıkları tarihten itibaren emeklilik dilekçesi verdiklerinde, dilekçe tarihini izleyen ay başından itibaren aylıkları bağlanacak.

AYLIKLARIN İLK ÖDEMESİ NE ZAMAN YAPILACAK?

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), normal yıllarda emekli aylığı başvurularını iki hafta içinde sonuçlandırıyor. Aynı anda yüz binlerce EYT’linin emeklilik başvurusunda bulunacak olması nedeniyle bu yıl incelemelerin zaman alması, bu nedenle ilk aylık ödemesinde gecikmeler yaşanması muhtemel görünüyor. Bununla birlikte, ilk aylık ödemesi ne zaman yapılırsa yapılsın 1 Nisan’dan geçerli olmak üzere toplu ödeme yapılacak. Hak kaybı olmayacak.

BAYRAM İKRAMİYESİNDEN YARARLANACAKLAR!

Mart ayında dilekçe veren EYT’liler, nisan ayındaki Ramazan Bayramı dolayısıyla 1.100 lira tutarındaki ikramiyeyi de alacaklar.

BAŞVURULAR E-DEVLET’E

Sosyal Güvenlik Kurumu uzun süredir EYT kanunu için hazırlıklarını sürdürüyor. Yıl başından önce borçlanmalarda olduğu gibi sosyal güvenlik merkezleri önünde yığılmalar yaşanmaması için EYT’lilerin emeklilik dilekçelerini e-Devlet üzerinden yapabilmeleri amacıyla gerekli altyapı hazırlandı. EYT’liler, sosyal güvenlik merkezlerine gitmeden emeklilik başvurularını yapabilecekleri gibi, emeklilik ile ilgili tüm işlemleri de buradan takip edebilecekler.

ON GÜNLÜK SÜRE 30 GÜNE ÇIKARTILDI

Kanuna göre, emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam eden EYT’liler için sosyal güvenlik destek primi işveren payında 5 puan indirim yapılacak. TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen önerge uyarınca, 5 puanlık prim indirimi uygulanabilmesi için emekli olduktan sonra ayni işyerinde işe başlamak için tanınan on günlük süre 30 güne çıkartıldı.

SGK PRİMİNE 5 PUAN İNDİRİM

Buna göre, emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmak isteyen EYT’lilerin, işten ayrıldıkları tarihten itibaren 30 gün içinde yeniden çalışmaya başlaması halinde sosyal güvenlik destek primi işveren payında 5 puan indirim uygulanacak. Beş puanlık prim indirimi, işçi işten ayrılıncaya kadar devam edecek. Başka işyerinde çalışan emekli EYT’liler için prim indirimi yapılmayacak.

KIDEM TAZMİNATI TAVANINA DİKKAT!

Özelgede, işçinin çalıştığı süre ve kıdem tazminatına esas ücreti dikkate alınarak hesaplanan ve ödenen kıdem tazminatlarının istisna kapsamına girdiği, hesaplanan bu tutarları aşan ilave ödemelerin ise gelir vergisine tabi olduğu kaydedildi.

Kıdem tazminatı tavanı, en yüksek devlet memuruna bir yıl için ödenen emekli ikramiyesine göre belirleniyor. Örneğin, 2023 yılının ilk yarısı için kıdem tazminatı tavanı 19 bin 982.83 TL olarak uygulanıyor. Kıdem tazminatı, işçinin son brüt ücreti üzerinden belirleniyor ancak bir yıl için ödenecek kıdem tazminatı tutarı, söz konusu tavanı aşamıyor. Buna göre, 10 yıllık çalışması bulunan bir işçinin kıdem tazminatı 199 bin 828.30 TL ve altında ise gelir vergisi kesilmiyor. Bu tutarı aşan kıdem tazminatı ve çeşitli adlar altındaki tazminatlar ise ücret olarak değerlendirilip, işçinin o ay tabi olduğu gelir vergisi dilimi üzerinden vergilendiriliyor.

İŞ SÖZLEŞMESİ SONA ERMELİ

Özelgede, İş Kanunu’na göre kıdem tazminatı ödenecek haller hatırlatıldı. İş akdinin işverence haklı sebepler dışında bir sebeple, işçi tarafından haklı bir sebeple, muvazzaf askerlik dolayısıyla, emekli aylığı bağlatmak amacıyla, yaş dışında kalan emeklilik koşullarının sağlanmasıyla, kadın işçilerin evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde işten ayrılmasıyla veya işçinin ölümü nedeniyle sona ermesi halinde kıdem tazminatı ödenmesi gerektiği belirtildi.

Kıdem tazminatının hangi şartlar altında ödeneceğinin İş Kanunu’nda açıkça vurgulandığı kaydedilen özelgede, çalışanlara kıdem tazminatı ödenebilmesi için iş sözleşmesinin feshedilmesi/sona ermesi gerektiği ifade edildi. Dolayısıyla iş sözleşmesi feshedilmeden veya sona ermeden çeşitli sebeplerle kıdem tazminatı adı altında yapılan ödemelerin kıdem tazminatı olarak değerlendirilemeyeceği belirtildi. Bu nedenle, iş sözleşmesi feshedilmeden kıdem tazminatına mahsuben avans olarak yapılan ödemelerin ücret olarak kabul edilmesi ve gelir vergisi kesilmesi gerektiği kaydedildi.

İŞTEN ÇIKIŞ GİRİŞ YAPARAK TAZMİNAT ÖDENEBİLİR

İşverenlerin, depremden etkilenen işçileri için yapacakları 50 bin liraya kadar yardımdan vergi ve prim kesintisi yapılmamasına ilişkin önümüzdeki günlerde bir yasal düzenleme yapılacak. Bu, işverenlerin karşılıksız yapacakları yardımla ilgili bir düzenleme olacak.

Ancak, depremzede işçilerin daha fazla paraya ihtiyacı olacağı için, birikmiş kıdem tazminatını işçisini kaybetmeden ödemek isteyen işverenler farklı bir yol deneyebilir. İşverenin, kıdem tazminatı karşılığını avans olarak ödemek yerine işçisini işten çıkartıp tazminatını ödedikten sonra tekrar işe alması halinde vergi ödeme yükümlülüğü doğmaz.

“EMEKLİ OLABİLİR” YAZISI ZORUNLU MU?

İşveren, halen bir işte çalışmakta olan kişilerin emeklilik gerekçesi ile iş akdini feshederken kıdem tazminatını ödemek zorunda. İşveren, işçinin gerçekten emekliliğe hak kazanıp kazanmadığını anlamak için daha önce Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan “Emekli olabilir” yazısı getirilmesini istiyordu. SGK, emeklilik başvurularındaki yoğunluğu dikkate alarak yazı vermeyeceğini açıkladı. Bunun yerine, e-Devlet’ten “SGK Tescil ve Hizmet Dökümü”, “Sosyal Güvenlik Kayıt Belgesi” ve “Çalışma Hayatım” hizmetlerinden sorgulama yapılarak emekliliğe hak kazanma koşullarının yerine getirilip getirilmeyeceğinin işçi ve işverence tespit edilmesini istedi. Sorgulama ekranında “4A tesciline göre emeklilik bilgileri” bölümünde prim gün sayısı ve sigortalılık süresi satırlarının karşısında “kalan prim gün 0 gün” ve “Kalan süre 0 gün” yazması gerekiyor.

Kalan gün ve sürenin sıfır yazması, emeklilik için gerekli prim günü ve sigortalılık süresi koşullarının yerine getirildiği anlamına geliyor.

EYT TASLAĞI ŞARTLARI

EYT düzenlemesi 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanları kapsıyor,

Yaş şartı bulunmayan EYT düzenlemesinden ilk ayda 2 milyon 250 bin kişi yararlanacak,

SSK, BAĞ-KUR, emekli sandığı ayrımı olmaksızın prim günü ve sigortalılık süresini tamamlayanlar istedikleri zaman emekli olabilecek.

8 EYLÜL 1999 ÖNCESİ SİGORTALILARIN EMEKLİLİK ŞARTLARI

4A SSK emeklilik şartlarına göre 25 yıl sigortatlılık süresini ve 5000-5975 prim gün sayısını tamamlayan erkekler; 20 yıl sigortatlılık süresini ve 5000-5975 prim gün sayısını tamamlayan kadınlar emekliliğe hak kazanıyordu.

4B-4C Bağ-Kur ve Emekli Sandığı emeklilik şartları şu şekildeydi;

Erkeklerde, 25 yıl sigortalılık süresi ve 9000 prim gün sayısı

Kadınlarda, 20 yıl sigortalılık süresi ve 7200 prim gün sayısı

SSK'LILAR İÇİN PRİM GÜN SAYISI İLE EYT HESAPLAMA TABLOSU

KADINLAR (SSK)

İşe Başlama Tarihi - Sigortalılık Süresi - Prim Günü

01.04.1981 ve öncesi - 20 - 5000

01.04.1981-08.09.1981 - 20 - 5000

09.09.1981-23.05.1984 - 20 - 5000

24.05.1984-23.05.1985 - 20 - 5000

24.05.1985-23.05.1986 - 20 - 5075

24.05.1986-23.05.1987 - 20 - 5150

24.05.1987-23.05.1988 - 20 - 5225

24.05.1988-23.05.1989 - 20 - 5300

24.05.1989-23.05.1990 - 20 - 5375

24.05.1990-23.05.1991 - 20 - 5450

24.05.1991-23.05.1992 - 20 - 5525

24.05.1992-23.05.1993 - 20 - 5600

24.05.1993-23.05.1994 - 20 - 5675

24.05.1994-23.05.1995 - 20 - 5750

24.05.1995-23.05.1996 - 20 - 5825

24.05.1996-23.05.1997 - 20 - 5900

24.05.1997-23.05.1998 - 20 - 5975

24.05.1998-23.05.1999 - 20 - 5975

24.05.1999-08.09.1999 - 20 - 5975

ERKEKLER (SSK)

İşe Başlama Tarihi - Sigortalılık Süresi - Prim Günü

09.09.1976 ve öncesi - 25 - 5000

09.09.1976-23.05.1979 - 25 - 5000

24.05.1979-23.11.1980 - 25 - 5000

24.11.1980-23.05.1982 - 25 - 5075

24.05.1982-23.11.1983 - 25 - 5150

24.11.1983-23.05.1985 - 25 - 5225

24.05.1985-23.11.1986 - 25 - 5300

24.11.1986-23.05.1988 - 25 - 5375

24.05.1988-23.11.1989 - 25 - 5450

24.11.1989-23.05.1991 - 25 - 5525

24.05.1991-23.11.1992 - 25 - 5600

24.11.1992-23.05.1994 - 25 - 5675

24.05.1994-23.11.1995 - 25 - 5750

24.11.1995-23.05.1997 - 25 - 5825

24.05.1997-23.11.1998 - 25 - 5900

24.11.1998-09.09.1999 - 25 - 5975

1999 DÜZENLEMESİ ÖNCESİ KISMİ EMEKLİ OLUNABİLİYORDU

1999 yılındaki düzenleme öncesi 3600 prim günü ve 15 yıl sigortalılık süresiyle kadınlar 50 yaş ve üstü, erkekler 55 yaş ve üzerinde kısmi emekli olabiliyordu.

3600 PRİM GÜNÜ OLANLAR EYT'DEN YARARLANABİLECEK Mİ?

30 Ocak günü MEclis'e gelen EYT düzenlemesi ile 3600 prim günü kapsam dışında kaldı. Yürürlükte olan mevzuaata göre kısmi emeklilik için kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş şartı aranıyor.

EYT şartları 1999 yılı öncesine dönerse 3600 prim gününü dolduran vatandaşlar da 50 ila 55 yaş şartını sağladıklarında emekli olma hakkı kazanacak.