Emeklilik için beklemek avantajlı mı?
Emeklilikte yaşa takılanlara ilişkin kanunun yürürlüğe girmesinin ardından başlayan emeklilik başvuruları devam ediyor. EYT'liler bir yandan da emekli aylığını artırmanın yollarını arıyorlar. Emekli aylığı düşük olan ve yüksek ücretle çalışmaya devam eden EYT'liler, emekliliği geciktirmenin emekli aylığını artırmak açısından avantajlı olup olmadığını merak ediyorlar. Ahmet Kıvanç, HABERTÜRK okurlarının sorularını yanıtladı
EMEKLİ OLMAYIP YÜKSEK ÜCRETLE ÇALIŞMAYA DEVAM ETSEM EMEKLİ AYLIĞIM ARTAR MI?
1979 doğumluyum. 21.05.1996’da SSK’lı olarak işe başladım. 16.11.2018 ile 21.05.2021 arası BAĞ-KUR’lu çalıştım ancak çıkan aflardan dolayı prim borçlarını ve günlerini sildirdim. Gün toplamı ihtiyacım olmadığı için. Ekte SGK hizmet dökümüm ve robotta hesaplanmış maaş bilgisi var. Ocak sonu itibari ile 8233 günüm bulunuyor. Robottan hesaplattığıma göre emekli maaşım 8.380TL çıkıyor. Halen aylık 30.000 TL brüt ücretle çalışıyorum. EYT yasası kapsamında hemen emekli mi olayım, yoksa bir süre daha beklemeli miyim? Çalışmaya devam edersem emekli aylığım ne kadar artar? Geçtiğimiz aylarda 80 TL gibi aylık fark oluyordu. (Zafer A.)
EYT kanunu çıktıktan sonra bu yönde çok sayıda soru geliyor. Emekli aylığı bağlatmadan çalışmaya devam etmenin avantajlı olup olmadığı kişinin özel durumuna göre değişir.
Bu konuda herkesin kendi durumunu anlayabilmesi için genel hatlarıyla bilgi vermek istiyorum. Çalışmaya devam edenlerin emekli aylığındaki artışı kabaca hesaplamak mümkün. Kabaca diyorum, çünkü 2000 öncesi ve sonrası çalışma süresine bağlı olarak kişiden kişiye bir miktar farklılık gösterebilir.
Çalışılan her 360 güne karşılık emekli aylığı, prime esas kazancın yüzde 2’si oranında artar. Sizin brüt ücretiniz 30.000 TL olduğuna göre bir yıl bu ücretle çalıştığınızda emekli aylığı 600 TL, 2 yıl çalıştığınızda 1.200 TL artar. İki yıl çalışmaya devam ettiğinizi ve bunun karşılığında emekli aylığınızın 1200 TL arttığını varsayalım. Emekliliği iki yıl geciktirdiğiniz için ise ayda 8.380 TL’den 24 ay boyunca toplam 201.120 TL emekli aylığını almaktan vazgeçmiş olacaksınız. Vazgeçtiğiniz bu emekli aylığını, 1.200 TL’lik artış ile 168 ayda, yani 14 yılda telafi edebilirsiniz.
Emekli aylığı bağlanırken asgari ücret ile bunun 7.5 katı arasındaki brüt ücretler dikkate alınıyor. Brüt kazancınız 30.000 TL değil de 75.060 TL olsaydı, bu durumda çalıştığınız bir yıla karşılık emekli aylığınız 1.501.20 TL, iki yıla karşılık da 3.002.40 TL artacaktı.
Bu durumda, emekli aylığını 3.002.40 TL artırmak için iki yıl boyunca almaktan vazgeçtiğiniz 201.120 TL emekli aylığını 67 ayda telafi edebilirsiniz. Altı buçuk yıldan sonra kâra geçersiniz.
Bu yöntemle herkes kendisi açısından hesaplama yaparak emekli olmadan çalışmaya devam etmenin avantajlı olup olmadığını anlayabilir. Genel olarak, çalışmaya devam etmek avantajlı olmuyor. Ancak, emekli aylığı çok daha düşük ve çalışırken aldığı ücret asgari ücretin 7.5 katına yakın düzeyde ise emekli aylığı bağlatmadan çalışmaya devam etmek avantajlı olabilir.
EYT’LİLERDE 1261 GÜN KOŞULU ARANACAK MI?
EYT henüz gündemde yokken 4B’den 4A’ya geçiş yaptım. Normal şartlarda 4A’da 1261 gün tamamlanınca emekli oluyordum. Şimdi EYT çıktı. Şu an itibariyle hem yaş şartını hem de prim ödeme gün şartını taşıyorum. Emekli olabilmek için 1261 günün tamamlanmasını beklemeli miyim, yoksa hemen EYT’den emekli olabilir miyim? (Mustafa B.)
SSK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığı gibi birden fazla statüde çalışmış olanlar 30 Nisan 2008 öncesi çalışmaya başlamışlar ise son 7 yıl (2520 gün) en çok hangi statüde çalışmışlar ise o statünün kurallarına göre emekli olurlar. 1 Mayıs 2008 tarihinden sonra çalışmaya başlamış olup birden fazla statüde çalışmış olanlar ise tüm çalışma yaşamları boyunca en fazla hangi statüde çalıştılar ise o statüden emekli olurlar.
Sizin durumunuza gelince, 4A’dan (SSK) 2825 gün, 4B’den (BAĞ-KUR) 5868 gün priminiz olduğu görülüyor. SSK’dan emekli olabilmeniz için son 1261 günün SSK statüsünde olması gerekir. BAĞ-KUR’dan emekli olabilmeniz için ise 9000 güne tamamlamalısınız.
18 YAŞINDAN ÖNCE ÇALIŞMAYA BAŞLAYAN EYT’Lİ NASIL EMEKLİ OLACAK?
Defalarca yazılmıştır ve şu anda önümde 24.10.2022 tarihli yazınız açık fakat bugün SGK müdürlüğüne gittiğimizde eşime 18 yaş altında iken yapılan sigortanın geçersiz olduğu ve bu nedenle emekli olamayacağı bilgisi verildi. Eşim 10.08.1982 doğum tarihli, ilk sigorta giriş tarihi 01.07.1999 ve 40 günlük sigortası ( STAJ SİGORTASI DEĞİL) var. 2003 Mart ayından bu yana da kesintisiz çalışıyor. (Ali A.)
Sizin de hatırlattığınız gibi 24 Ekim 2022 tarihindeki yazımda 18 yaşından küçük iken sigorta girişi yapılan EYT’lilerin bu konuda merak ettiği tüm konulara açıklık getirmeye çalıştım. Sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 tarihinden önce başlayanlarda yaş koşulunun kaldırılmasıyla SSK’lı EYT’lilerin emekliliğinde iki koşul kaldı. Bunlardan birincisi 5000 ile 5975 gün arasında değişen prim günü, ikincisi de kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl olan sigortalılık süresi.
Sigortalılık süresi, normalde ilk sigorta girişi ile başlar. 18 yaşından önce çalışmaya başlayanların sigortalılık süresi ise 18 yaşını doldurdukları tarihte başlar.
Eşiniz 1 Temmuz 1999 tarihinde işe girmekle birlikte sigortalılık süresi 18 yaşını doldurduğu 19 Ağustos 2000 tarihinden başlatılır. Buna göre, yirmi yıllık sigortalılık süresini tamamlamış bulunuyor. 1999’daki 40 günlük çalışmasına ilişkin SGK’ya prim bildirimi yapılmış ise ve en az 5975 prim günü bulunuyorsa 4A’dan (SSK) emeklilik koşullarını yerine getirmiştir.
BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı’ndan emekli olabilmesi için ise en az 7200 prim gününü tamamlaması gerekir.
SONRADAN MEMUR OLANLARDA 2002 ÖNCESİ 3 YIL ŞARTI VAR MI?
Emekli sandığı çalışanları için 2002 öncesi eksiksiz 3 yıl çalışma şartı hala var mı? Özel sektörde 1995 – 1996 yıllarında çalıştım. 22 Aralık 1998’den beri kamuda öğretmenlik yapıyorum. Bu durumda EYTli miyim? 2000 yılında bir yıl ücretsiz doğum izni kullandım. Doğum borçlanması yapmalı mıyım? (Çiğdem G.)
8 Eylül 1999 öncesi SSK, BAĞ-KUR veya Emekli Sandığı’na tabi olarak çalışmaya başlamış olan herkes EYT’li kabul edilir. Sizin gibi önce SSK’lı olarak başlayıp sonradan memur olan herkes EYT kapsamında emeklilik hakkına sahiptir.
Daha önce, 23 Mayıs 2002 tarihi itibarıyla kadınlarda 20 yıl (7200 gün), erkeklerde 25 yıl (9000 gün) olan hizmet süresini doldurmaya kalan süreye göre kademeli emeklilik yaşı belirleniyordu. 3 Mart’ta yürürlüğe giren EYT kanunu ile yaş şartı kaldırıldığı için 23 Mayıs 2002 tarihinin gerek memurlar, gerekse BAĞ-KUR’lular açısından bir önemi kalmadı.
Buna göre, siz elbette EYT’lisiniz. 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı çalışmaya başlayan Emekli Sandığı’na tabi kadınlar için aranan 7200 günü doldurduğunuz tarihten itibaren emekliliğe hak kazanırsınız. Prim günü eksiğiniz yoksa doğum borçlanması yapmanız gerekmez.
