Kellogg deneyi: Bir şempanze ve bebek beraber büyürse ne olur?
1931 yılında dokuz ay boyunca sürdürülen bir deneyde; bebek bir şempanze ile 2 yaşındaki bir çocuk beraber büyütüldü. Şempanzeye bir insan gibi davranıldı ancak beklenen ilerleme kaydedilmedi; onun yerine bebek, şempanze gibi davranmaya başladı.
26 Haziran 1931'de karşılaştırmalı psikolog Winthrop Niles Kellogg ve eşi tarafından bugün bile ahlaki boyutu tartışılan bir deney gerçekleştirildi.
Kellogg, öğrenciliğinden beri bir bebeğin ormana bırakıldığında buna nasıl uyum sağlayacağını görmek istiyordu ama bunun etik olmadığının da farkındaydı. Bu yüzden hayalinin tam tersini yaptı; Gua ismindeki şempanzeyi, o sıralarda 2 yaşında olan oğlu Donald ile birlikte büyütmeye başladı.
Sonraki dokuz ay boyunca; bir şempanze ve bir insan, sanki aynı türdenmiş gibi yetiştirildi. Şempanzeye bir insan gibi davranıldı ve küçük çocuk onu bir kardeş olarak kabul etti; aynı şekilde beslendiler, sevildiler ve giydirildiler.
Bir süre şempanze Gua, bebeğe göre daha başarılı bir öğrenme süreci geçirdi.
Ancak süreç yavaş yavaş tersine döndü ve Donald, şempanzeyi taklit etmeye başladı. Bebek, şempanze gibi sesler çıkarmaya ve agresifleşmeye hatta insanları ısırmaya başladı.
Gua'nın insanlığa dair bir şey öğrenememesi ve Donald'ın yavaş yavaş şempanzeye dönüşmesi; deneyin çarpıcı bir bulgusu. Hatta yazarlar, aniden bitirilen bu deneyin sebebinin Donald'daki davranış geriliği olduğunu düşünüyor.
Donald'ın daha sonra hayatına nasıl devam ettiğini bilmiyoruz ancak bazı kaynaklarda henüz 43 yaşındayken intihar ettiği yazıyor.
Bu deney; yetersiz veriler ve objektif olmayan çevre koşulları nedeniyle psikologlar arasında kabul görmedi.
Kaynak: Smithsonian Magazine, History Of Yesterday, The Sun, York Üniversitesi
