Sarı humma hastalığı nedir? Sarı humma hastalığı belirtileri nelerdir?
Sarı humma hastalığı nedir? sorusu vatandaşlar tarafından merak ediliyor. Dünyayı saran corona virüsün ardından Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Güney Sudan'ın güneyinde sarı humma salgınının başladığını duyurdu. Peki Sarı humma nasıl bulaşır, belirtileri nelerdir? İşte sarı humma hastalığına dair bilgiler...
Sarı humma hastalığı nedir? sorusu vatandaşlar tarafından merakla araştırılmaya başlandı. Enfekte sivrisineklerin ısırması sonucu bulaşan sarı humma virüsü, yüksek ateş, sarılık, karın ağrısı, kusma ve kanamaya yol açıyor. İşte sarı humma hastalığı hakkındamerak edilenler...
SARI HUMMA HASTALIĞI NEDİR?
Sarıhumma virüsü ile enfekte sivrisineklerin ısırması sonucu bulaşan, akut, viral kanamalı bir hastalıktır.
Bulaşma Yolu
Sarıhumma virüsü Aedes veya Haemagogus türü sivrisinekler aracılığıyla bulaşır. Bu sivrisinekler özellikle gündüzleri ısırmaktadır. Bulaşma 2500 metreye kadar olan yerleşim birimlerinde gözlenebilir. Sarıhumma insanları ve maymunları enfekte etmektedir.
Vahşi yaşamın hüküm sürdüğü yerler ve ormanlık bölgelerde, maymunlar enfeksiyonun başlıca deposudur ve enfeksiyonun maymundan maymuna bulaşması sinekler aracılığıyla olur. Sivrisinekler, ormanlık alana giren insanları hem de maymunları enfekte eder ve böylece lokal salgınlara neden olurlar.
Kentsel bölgelerdeki bulaşmada maymunların rolü yoktur, enfeksiyon sinekler vasıtasıyla insanlar arasında yayılır. Yoğun kitlelerin yaşadığı yerlerde enfeksiyonun oluşması, büyük sarıhumma salgınlarına sebebiyet verebilir.
Belirtiler
Sarıhumma virüsü ile enfekte olan kişilerin birçoğu hiçbir belirti vermeyebilir veya hafif belirtiler gösterebilir. Belirti oluşanlar için kuluçka süresi 3-6 gündür. Hastalığın ilk belirtileri ani ateş, titreme, şiddetli baş ağrısı, sırt ağrısı, genel vücut ağrıları, bulantı, kusma, yorgunluk ve halsizliktir. Hastaların çoğu ilk dönemden sonra iyileşme göstermektedir. Bu hastaların yaklaşık %15’inde daha şiddetli bir faza geçiş olur. Bu ikinci dönemde yeniden ateş yükselmesi, sarılık, karın ağrısı, kusma ve kanama belirtileri görülür. Sonunda şok ve çoklu organ yetmezliği gelişir. Bu hastaların yarısı ilk belirtilerin başlamasından 10-14 gün sonra kaybedilirler.
Tanı ve Tedavi
Tanı, viral enfeksiyona karşı kişinin bağışıklık sisteminin oluşturduğu antikorları tespit eden kan testlerine dayanmaktadır.
Spesifik tedavisi yoktur. Semptomlara yönelik destekleyici tedavi yapılmaktadır. Mümkün olduğu kadar hastalar destek tedavisi ve yakın izlem için hastaneye yatırılmalıdır.
Yolcular için Risk
Sarıhumma Afrika ve Orta ve Güney Amerika'nın tropikal bölgelerinde endemiktir. Afrika ve Latin Amerika'da 44 endemik ülkede 900 milyondan fazla nüfus risk altındadır. Afrika’da 31 ülkede tahminen 500 milyon kadar insan risk altındadır.
Sarıhummanın yaygın olarak görüldüğü yerlere seyahat eden kişiler risk altındadırlar. Özellikle sivrisineğe maruziyetin fazla olduğu kırsal alanlar ve ormanlık bölgelere uzun süreli seyahatlerde risk çok daha fazladır. Sarıhummanın bulaşma riskinin olduğu bölgeler veya ülkelere giden her yolcunun aşı olması tavsiye edilmektedir. Bu durum, bu ülkelerde hastalığın resmi olarak rapor edilmediği hallerde de geçerlidir.
Korunma
Yolcular Sarıhumma aşısı yaptırarak ve sivrisineklere karşı önlem alarak korunmalıdır.
Sarıhumma aşısı hastalığın görüldüğü bölgelere seyahat edeceklere önerilir. Aşı yapıldıktan sonra UST’ye uygun olarak ‘Uluslararası aşı ve profilaksi sertifikası’ düzenlenir. Bazı ülkeler ülkeye giriş için sarı humma aşısının yapıldığını gösteren bu sertifikayı zorunlu tutmaktadırlar. Uluslararası aşılama sertifikası, aşılandıktan 10 gün sonra geçerlilik kazanır (Ayrıntılı bilgi için Sarıhumma Aşısı bölümüne bakınız).
Enfeksiyona maruz kalma riski, sinek ısırmalarına karşı tedbir alınarak (koruyucu elbiseler, cibinlik, sivrisinek kovucu preparatlar ile) azaltılabilir. Sarıhumma virüsünü taşıyan sineklerin daha çok gündüzleri ısırdığı unutulmamalıdır. Sivrisinek ısırıklarından korunmak için:
Seyahat Dönüşü Öneriler
