Rekabet Kurulu, zincir marketlerle ilgili kararının gerekçesini yayınladı

Rekabet Kurulu, konu ile ilgili yeni tip koronavirüs salgını sürecinde, perakende gıda ve temizlik ürünleri ticaretiyle iştigal eden zincir marketler ile bunların tedarikçileri konumunda bulunan üretici ve toptancı seviyesindeki teşebbüslerin fiyatlama davranışlarının incelenmesine yönelik olarak yürütülen soruşturmanın gerekçeli kararını internet sitesinde yayımladı.

28.10.2021 tarih ve 21-53/747-360 sayılı Kurul kararı uyarınca BİM Birleşik Mağazalar AŞ'ye 958 milyon 129 bin 194,39 TL, CarrefourSA Carrefour Sabancı Ticaret Merkezi AŞ'ye 142 milyon 469 bin 772,07 TL, Migros Ticaret AŞ'ye 517 milyon 672 bin 762,75 TL, Şok Marketler Ticaret AŞ’ye 384.369.037,15 TL; Yeni Mağazacılık A.Ş.’ye ( A 101) 646.582.329,39 TL idari para cezası uygulanmasına karar verilmişti. Aynı Kurul kararı uyarınca Savola Gıda ve San. Tic. AŞ'ye 22 milyon 210 bin 998,63 TL ve ayrıca "perakende seviyesinde faaliyet gösteren teşebbüslerin yeniden satış fiyatlarını belirlemek suretiyle" ilgili kanunu ihlal ettiği gerekçesiyle de 11 milyon 105 bin 499,32 TL para cezası takdir edilmişti.

Gerekçeli kararda, Yeni Mağazacılık AŞ (A 101), BİM Birleşik Mağazalar AŞ, CarrefourSA, Migros Ticaret AŞ ve Şok Marketler Ticaret AŞ arasında doğrudan veya ortak tedarikçiler aracılığıyla dolaylı temaslar yoluyla fiyatların ve fiyat geçişlerinin koordinasyonunun sağlandığı, yine doğrudan veya ortak tedarikçiler aracılığıyla geleceğe dönük fiyatlar, fiyat geçiş tarihleri, dönemsel aktiviteler ve kampanyalar gibi rekabete hassas bilgilerin paylaşıldığı, fiyat indirimine giden veya pazar genelinde fiyatların arttığı dönemde henüz fiyat artışı yapmayan teşebbüslerin fiyatlarına tedarikçiler aracılığıyla müdahale edilmek suretiyle söz konusu fiyatların tüketiciler aleyhine yükseltilmesinin sağlandığı tespit edildi.

Ayrıca, adı geçen teşebbüslerin satışa sundukları pek çok ürünün perakende satış fiyatlarının tespiti amacına sahip, topla-dağıt (hub and spoke) özelliği de sergileyen kartel niteliğindeki anlaşma veya uyumlu eylemler yoluyla Rekabet Korunması Hakkındaki Kanunu ihlal ettiklerine karar verildi.

23 TEŞEBBÜS VE 1 DERNEĞE CEZAYA GEREK GÖRÜLMEDİ

Dosyanın 28 Ekim'de Rekabet Kurulunca müzakere edilmesi sonucunda, BİM Birleşik Mağazalar AŞ'ye 958 milyon 129 bin 194,39 lira, CarrefourSA Carrefour Sabancı Ticaret Merkezi AŞ'ye 142 milyon 469 bin 772,07 lira, Migros Ticaret AŞ'ye 517 milyon 672 bin 762,75 lira, Şok Marketler Ticaret AŞ'ye 384 milyon 369 bin 37,15 lira, Yeni Mağazacılık AŞ'ye 646 milyon 582 bin 329,39 lira idari para cezası uygulanmasına karar verilmişti.

Savola Gıda ve San. Tic. AŞ'ye 22 milyon 210 bin 998,63 lira ve ayrıca "perakende seviyesinde faaliyet gösteren teşebbüslerin yeniden satış fiyatlarını belirlemek suretiyle" ilgili kanunu ihlal ettiği gerekçesiyle de 11 milyon 105 bin 499,32 lira para cezası kesilmişti.

Kurul, Çağrı Gıda Temizlik Maddeleri İnşaat Sanayi ve Ticaret AŞ, Metro Grosmarket Bakırköy Alışveriş Hizmetleri Tic. Ltd. Şti. , Yeni Çağdaş İhtiyaç ve Gıda Maddeleri İnş. Tic. Ltd. Şti, Yunus Market İşletmeleri Ticaret AŞ, Gratis İç ve Dış Tic. AŞ, Watson Güzellik ve Bakım Ürünleri Tic. AŞ, Karizma Beşler Et Gıda Sanayi ve Tic. AŞ, Türk Henkel Kimya San. ve Tic. AŞ, Banvit Bandırma Vitaminli Yem San. AŞ, Söke Değirmencilik San. ve Tic. AŞ, Katmer Un İrmik San. ve Tic. AŞ, Evpaş Evyap Paz. ve Tic. AŞ, Colgate-Palmolive Temizlik Ürün. San. ve Tic. AŞ, Beypi Beypazarı Tar. Ür. Paz. San. Tic. AŞ, Küçükbay Yağ ve Deterjan Sanayi AŞ, Johnson and Johnson Sıhhi Malzeme San. ve Tic. Ltd. Şti, Unilever Sanayi ve Ticaret Türk AŞ, Nivea Beiersdorf Kozmetik San. ve Tic. AŞ, Dentavit Sağlık Ürünleri Tic. Ltd. Şti, Eczacıbaşı Tüketim Ürün. San. ve Tic. AŞ, Dalan Kimya End. AŞ, Nestle Türkiye Gıda Sanayi AŞ ve Procter&Gamble Tüketim Malları San. AŞ, Gıda Perakendecileri Derneğine ise idari para cezası uygulanmasına yer olmadığı yönünde karar aldı.

Ayrıca, Rekabet Kurumu'nun You Tube kanalında, topla-dağıt (hub and spoke) kartelinin nasıl oluştuğuyla ilgili bir de video yayınladı.

Videoya göre, bir tüketici bir temizlik ürününü Market 1’den almak istemesine karşın fiyatını görüp vazgeçiyor. Ardından Market 2’ye ve Market 3’e girerek fiyatların diğer marketlerle aynı olduğunu görüyor. O sırada Market 1 yetkilisi üretici firma ile mesajlaşıyor. Üretici firma tarafından Market 1 yetkilisine gönderilen mesajlarda, “İsteğiniz üzerine diğer rakip marketlerle görüştüm. Piyasa organize edildi. Firmamızın gıda ürünlerinde yarın yeni raf fiyatlarına geçilecek. Fiyatlar aynı olsun ki hepimiz kazanalım” ifadeleri kullanılıyor.

Ertesi gün bir başka tüketici ise Market 1’e girerek gıda ürününe almak istemesine karşın aynı şekilde fiyatından dolayı vazgeçiyor. Tüketici Market 2’ye girdiğinde de aynı durumla karşılaşıyor. Ardından Market 3’e giren tüketici aynı gıda ürününün diğer iki marketten daha ucuz olduğunu görünce satın alıyor. Hemen ardından Market 1 yetkilisi üreticiyi telefonla arayarak, “Rakibimiz gıda ürününde fiyat düşürmüş. Bu duruma müdahale et fiyatı yükseltsin. Yoksa ben de fiyatı indiririm. Zararımı sana yazarım” diyerek, üreticiden, “Hemen ilgileniyorum” cevabını alıyor. Ardından üretici, Market 3 yetkilisini arayarak, “Abi, senin yaptığın bu indirim bizi sıkıntıya soktu. Fiyatı diğer marketlerle dengelemezsen hepimiz zarar göreceğiz” diyerek, Market 3 yetkilisinden, “Tamamdır. Ben indirimi sonlandırıp fiyatı eski haline getiriyorum” yanıtını alıyor.