Ücrete dahil fazla mesaide saat sınırı
Bazı işletmelerde fazla mesailer işçinin ücretine dahil ediliyor. İşçiye, "Fazla mesai ücrete dahildir" şeklinde sözleşme imzalatılıyor. Sözleşmede bu hükmün bulunması işçiye hiç fazla mesai ücreti ödenmeyeceği anlamına gelmiyor. Belli sınırları aşan fazla çalışmaların karşılığı ücretin ödenmesi gerekiyor. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, güncel kararlar ışığında Yargıtay'ın fazla mesai kriterlerini yazdı...
ABONE OL
İş Kanunu’nda haftalık çalışma süresi 45 saat olarak belirlenmiştir. Haftalık 45 saatin üzerindeki çalışmalar ”fazla çalışma” olarak kabul ediliyor. Bazı işyerlerinde ise toplu iş sözleşmesiyle veya bireysel iş sözleşmesiyle haftalık çalışma süresi kanundaki sürenin altında, örneğin haftada 40 saat belirlenebiliyor. Bu durumda ise haftada 40 saat ile 45 saat arasındaki çalışmalar “fazla sürelerle çalışma” olarak kabul edilir.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde 50 fazlasıyla ödenir. Her bir saatlik “fazla sürelerle çalışma” ücreti ise normal ücretin yüzde 25 fazlasıyla ödenir.
Haftalık çalışma süresinin 40 saat olarak belirlendiği bir işyerinde 50 saat çalışan işçiye ilk 5 saatlik süre için yüzde 25 zamlı, sonraki 5 saatlik süre için ise yüzde 50 zamlı ücret uygulanır.
İŞÇİ İSTERSE ÜCRET YERİNE İZİN MÜMKÜN
Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçinin yazılı talep etmesi halinde zamlı ücret yerine izin kullanması mümkündür. Her fazla çalışma karşılığı 1 saat 30 dakika, her fazla sürelerle çalışma karşılığında da 1 saat 15 dakika izin kullanır.
İşçi bu şekilde hak ettiği izinleri 6 ay içinde işverene yazılı bildirmek şartıyla iş günleri içinde aralıksız kullanabilir. Fazla çalışma karşılığı hak edilen izinler genel tatil ve işçinin yıllık izin süresine denk getirilemez.
YARGITAY’IN “FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETE DAHİLDİR” KRİTERİ
Bazı işletmelerde işçiye “Fazla çalışma ücrete dahildir” şeklinde sözleşme imzalatılabiliyor. Yargıtay, sözleşme özgürlüğü kuralı gereği bu tür sözleşmeleri geçerli kabul ediyor. Ancak, iş davalarına bakan Yargıtay 9. Hukuk Dairesi (Esas No: 2023 / 18524, Karar no: 2023 / 19973) fazla çalışma ücretinin ücrete dahil olarak kararlaştırılmış olmasına “sınırlı olarak” değer veriyor.
Yargıtay, iki temel sınırlama uyguluyor. “Fazla çalışma süresi bir yılda 270 saatten fazla olamaz” ve “Kararlaştırılan aylık temel ücret asgari ücretin üzerinde olmalıdır” diyor. Asgari ücretle veya asgari ücrete çok yakın ücretle çalıştırılan işçinin sözleşmesine konulan “Fazla çalışma ücrete dahildir” hükmünü geçerli saymıyor.