Oscar adaylarını nasıl yorumlayabiliriz?

88. Oscar Ödülleri’ne “Diriliş” (“The Revenant”) 12, “Mad Max: Fury Road” 10 dalda aday gösterilerek ağırlıklarını hissettirdiler. Birçok isim şoke olurken, “Mustang”in Fransa’nın adayı olarak ‘Yabancı Dilde En İyi Film’de ilk beşe girmesi bizi mutlu etti. Onu göndermeyen Türkiye’nin Oscar kurulu daha önce de bahsettiğim gibi basiretsizliğini ortaya koydu. Adaylara bakınca 28 Şubat’taki Oscar töreninde bizi nasıl bir tablo bekliyor?

Özellikle Weinstein Kardeşler, Aaron Sorkin, Quentin Tarantino, Todd Haynes, Ridley Scott, Steve Carell gibi isimler hayal kırıklığına uğramış gibi… Bunlar arasında en büyük şoku hangisi yaşadı bilinmez. Ama altı adaylık (kadın, yardımcı kadın, uyarlama senaryo, müzik, yapım tasarımı, kostüm) çıkararak hak ettiklerinin bir kısmına ulaşan “Carol”, Akademi’nin lezbiyen aşk hikayesine soğuk davranmasının beklenen geri dönüşleriyle erken yüzleşti. Açıkçası SAG’den (Amerikan Oyuncular Birliği) sonra PGA (Amerikan Yapımcılar Birliği) ve DGA’dan (Amerikan Yönetmenler Birliği) da adaylık gelmemesi bu durumu ‘göstergeleri olan bir şok’ olarak algılamamızı sağladı.

SORKIN, TARANTINO, SCOTT, CARELL

Aaron Sorkin’in Altın Küre zaferine karşın dışarıda kalması, Tarantino’nun ise “The Hateful Eight”le görmezden gelinmesi, senaryo kategorilerinde ‘zorlayıp alabilir mi?’ dedirten iki ismin elenmesine yol açtı. Bu dallarda “Spotlight” ve “Büyük Açık”ın (“The Big Short”) eli rahatladı. Ama rakipleri de var.

Açıkçası Ridley Scott veya “Marslı”nın (“The Martian”) dışarıda kalabileceğini öngörebiliyordum. Çünkü ‘film nasıl olsa girer’ refleksi ve BAFTA’daki benzer tablo (film aday olmadı, yönetmen oldu) kafa karıştırıyordu. Geçen sene ‘En İyi Yönetmen’deki Bennett Miller sürprizi (film adaylığı olmadan) bu yıl Lenny Abrahamson’la yaşanınca Scott bir anda kendini ilk beşin dışında buldu. İşin doğrusu Haynes, O. Russell ve Abrahamson bunu yapacak kapasitedeydi, bu kategorideki adayları belirleyen Akademi üyesi rejisörleri eleştiremeyiz.

Matt Damon’ın ise erkek oyuncuda Steve Carell’ın yerini alması ‘star fetişizmini yakalamışken bırakmayalım’ düşüncesinin sonucuydu. Bunun dışında ‘nasıl yani?’ denecek şoklar azdı. Yarışın geri kalanını etkileyecek, dengeleri değiştirecek bir sürpriz yaşanmadı. Alicia Vikander Eylül’den bu yana yazılarımdaki listelerimde favori gösterdiğim performansla, filmle ve kategoriyle adaylığa ulaştı. Tom Hardy SAG tarafından es geçilmesine karşın başını içeriye soktu. Jennifer Lawrence bileğinin hakkıyla aday oldu.

ANİMASYONDA BİLİRKİŞİ FARKI

En İyi Animasyon’da bir Brezilya animasyonunun içeri girmesi ise ‘bu film de ne?’ sorusunu sordurttu. Artık adaylıkları Akademi’nin o alanda (kategoride) faaliyet gösteren üyelerinin belirlemesi veya buna izin veren özel bir oylama sisteminin getirilmesi, “Boy and the World” (“O Menino e o Mundo”) ve “Embrace of the Serpent” (“El Abrazo de la Serpiente”) gibi yapıtları aday yapabiliyor. Bu da gayet doğal…

Bunlara ek olarak “Diriliş”in beklenenden daha fazla adaylık aldığını (özellikle yapım tasarımı ve görsel efekt kategorilerinde) söyleyebiliriz. Böylece Akademi’nin filme olan sevgisi açığa çıktı. “Spotlight” Eddie Ödülleri’nde görmezden gelinmesine karşın ‘En İyi Kurgu’ adaylığına ulaştı. Aslında Akademi üyeleri, BAFTA’yı, Altın Küre’yi umursamadan, SAG’deki haksızlıkları affettirme kaygısıyla adayları belirlemiş gibi. Ama sözgelimi bütün filmi götüren Elba (“Beasts of No Nation”) tanıtım problemiyle dışarıda kalabildi. Yardımcı dallarda Michael Keaton’ın (“Spotlight”) ve Helen Mirren’ın (“Trumbo”), ‘En İyi Makyaj ve Saç’ta “Kara Düzen”in (“Black Mass”) seçilmemesi yerinde tercihlerdi.

TORONTO-TELLURIDE FAKTÖRÜ AÇIĞA ÇIKTI

Bana göre kazanan Toronto ve Telluride film festivallerinin yanı sıra Fox, Open Road Films ve A24 oldu.. 2006-2015 arası ‘10’da sekiz’ galibiyet çıkaran Toronto, bu sene de ‘En İyi Film’e dört aday soktu (“Spotlight”, “Gizli Dünya”, “Brooklyn”, “Marslı”). 2011-2015 arası yüzde yüz tutturan Telluride ise bunlardan ilk ikisine ortak oldu. Yani Telluride-Toronto birlikteliği yine çok can yakacak gibi. TWC’nin “Carol”ı inatla Eylül’de düzenlenen Toronto’ya sokmamasının geri dönüşü negatif oldu. Üstelik sadece Telluride’de açılan “Steve Jobs” ve “Diren!” (“Suffragette”) de hayal kırıklığı yaşadı.

Bu aşamadan sonra meslek birliği ödülleri belirleyici olacak. Özellikle 23 Ocak’ta sahiplerini bulacak PGA Ödülleri çok kritik. Oscar zaferinin 2006-2015 arasında 10’da dokuz kez Toronto-Telluride-Venedik girişlerinden yani Ağustos sonu-Eylül başından çıktığını düşünürsek “Spotlight” şanslı. Ama AFI’dan, Kasım’da yarışa dahil olan “Büyük Açık” (“The Big Short”), ne adaylık varsa hepsinde karşımıza çıktı (SAG, DGA, PGA, BAFTA, Eddie vs.), “Diriliş” (“The Revenant”) ise Aralık vizyonu sonrası Altın Küre zaferine ulaştı.

SON DÖNEMEÇTE HER ŞEY OLABİLİR

Bana kalırsa önümüzdeki 1.5 ayda sürprizli gelişmelerle yüzleşebiliriz. Yönetmen ve erkek oyuncuda hiçbir değişiklik olmaz. Ama filmde, Cumartesi günü zaferi “Spotlight” kazanırsa öne çıkar, “Diriliş” kazanırsa büyük avantaj elde eder. Zira “Diriliş”, sonrasında DGA ve BAFTA Ödülleri’nde ipi göğüslemek için en büyük favori. “Spotlight” ise 30 Ocak’ta verilecek SAG’i kazanacak gibi. Bu hafta sonu kritik bir dönemeç dönülecek, “Büyük Açık” beklenmedik bir zafer elde ederse her şey karman çorman olur.

2007’de “Küçük Gün Işığım” (“Little Miss Sunshine”), SAG, PGA zaferleriyle, DGA galibiyetli “Köstebek”i (“The Departed”) yenememişti. Ama yönetmene de aday olmamıştı. 2006’da “Çarpışma” (“Crash”) ipi göğüslerken SAG (hatta onu kazanmıştı), PGA, DGA adaylığı almasına karşın BAFTA’da ‘En İyi Yönetmen’e, Altın Küre’de ‘En İyi Film’ ve ‘En İyi Yönetmen’e girememişti. Ona destek veren ‘Toronto prömiyeri’ faktörü ve ‘BAFTA’daki dağılım günümüzde “Spotlight” için de geçerli.

En iyi kadın oyuncuda Brie Larson önemli bir yol kat etti. SAG ve BAFTA’da farklı isimlere giden ödüller (BAFTA’da Ronan?) ise onlarda yarışmayacak Jennifer Lawrence’a yarar. Ama o iki ödülü birden Larson kazanırsa ağırlığını hissettirir. Stallone, Altın Küre’yle yakaladığı ivmeye karşın (en son Eleştirmenlerin Seçimi Ödülü’nü de aldı.) Rylance zaferleriyle köşeye sıkışabilir. SAG ve BAFTA’ya aday olmadı. Yardımcı kadında ise SAG’de ibre Vikander’ı gösterdiği anda buradaki ödül de garantilenir gibi. “Mad Max: Fury Road” ise teknik dallarda favori, geceden minimum dört ödülle döner.

KEREM AKÇA’NIN 88. OSCAR ÖDÜLLERİ İÇİN TAHMİNLERİ

En İyi Film:

1-Spotlight (Open Road Films)

2-Diriliş (The Revenant) (Fox)

3-Büyük Açık (The Big Short) (Paramount)

4-Mad Max: Fury Road (Warner)

5-Gizli Dünya (Room) (A24)

6-Casuslar Köprüsü (Bridge of Spies) (DreamWorks)

7-Marslı (The Martian) (Fox)

8-Brooklyn (Fox Searchlight)

En İyi Yönetmen:

1-Alejandro González Iñárritu (Diriliş)