2022'nin en önemli bilim ve sağlık adımları!
2022 yılını geride bıraktığımız ilk günde bilim ve astronomi dünyasında yaşanan gelişmeler, dünya tarihinde çığır açacak nitelikte oldu. Jame Webb Teleskobu'ndan, lösemiye çare olması umulan kanser tedavisine kadar yapılan çalışmalar insanlığın bilim ve teknolojide ne kadar ilerlediğini 2022'de bir kez daha gösterdi. İşte, 2022'nin en önemli bilimsel gelişmeleri...
Kimisine göre uzun kimisine göre kısa bir yıl gibi gelen 2022'yi saatler önce geride bıraktık. 2023 ile birlikte yeni bir yıla adım atılırken, geçtiğimiz sene bilim adına yapılan tarihi nitelikte çalışmalar birçok yeni gelişmeye sebep oldu. Bunlar arasında en önemli ve en çok konuşulanları sizler için derledik.
NÜKLEER FÜZYON ENERJİSİNDE ABD BAŞARISI
Nükleer füzyon enerjisinde ABD'de tarihi başarı elde etti. Bir füzyon deneyinde ilk kez işlem için gereken enerjiden daha fazlası üretildi.
Nükleer füzyon, sınırsız bir temiz enerji kaynağı potansiyeli taşıyor ancak doğru işlenmezse oldukça tehlikeli olabiliyor.
Deney, California'daki Lawrence Livermore Ulusal Laboratuarı'ında bulunan Ulusal Ateşleme Tesisi'nde gerçekleştirildi.
Bu işlem, iki hafif atom çekirdeğinin birleşmeye zorlanması ve daha ağır bir çekirdek oluşturmasından meydana geliyor.
İNGİLTERE'DE LÖSEMİ TEDAVİSİ
İngiltere'de lösemi hastası olan 13 yaşında bir kız çocuğuna "nükleobaz düzenleme" adında devrimsel nitelikte bir tedavi uygulandı ve kanseri tamamen yendi.
Nükleobaz düzenleme, DNA bazlarına müdahale edilmesini sağlayan bir biyomühendislik yöntemi. Bu yöntem altı yıl önce keşfedildi.
Nükleobaz düzenleme, bilim insanlarının genetik kodun belirli bir bölümüne odaklanıp bir bazın moleküler yapısını değiştirerek onu başka bir baza dönüştürmesi ve böylelikle yeni genetik talimatların kodlanması demek oluyor.
Doktorlardan ve bilim insanlarından oluşan ekip bu yöntemi, Alyssa'nın kanserli T hücrelerini yakalayıp öldürebilen yeni bir T hücresi türü tasarlamak için kullandı ve başarılı oldu.
İNSAN KANINDA MİKROPLASTİK TESPİT EDİLDİ
Hollandalı bilim insanları ilk kez insan kanında küçük plastik parçacıklar saptadı. Amsterdam Özgür Üniversitesi, uzmanları tarafından yapılan testler sonucunda, çalışmaya katılan 22 kişiden 17'sinin kaında mikroplastik bulundu.
Plastik parçacıklarının ne kadar zararlı olduğu hala tam olarak bilinmiyor ancak araştırmacılardan Prof. Dr. Marja Lamoree, mikroplastiklerin varlığının başlı başına endişe kaynağı olduğunu belirtti.
ALZHEİMER TEDAVİSİ
Özellikle belli bir yaştan sonra ortaya çıkan unutkanlık hastalığı Alzheimer için Eisai ve Boigen şirketleri tarafından geliştirilen ilacın deney sonuçları, eğer erken teşhis edilir ve uygulanırsa, hastalığın ilerlemesini yavaşlattığını gösterdi.
Deneyin detaylı sonuçları henüz yayımlanmadı ancak paylaşılan kısıtlı veriler bile Alzheimer hastalığına umut oldu.
İlacın adı Lecanemab, hastalığa yakalanan kişilerin beyninde biriken toksik beta- amiloid proteinlerini ortadan kaldırmayı başarıyor.
Bilim insanları uygulanan bu ilacın "tarihi bir gelişme" olduğunu belirtti.
İNGİLTERE'DE DERİ HÜCRESİ 30 YAŞ GENÇLEŞTİRİLDİ
İngiltere'de araştırmacılar, 53 yaşındaki bir kadının deri hücrelerini 23 yaşındaki bir kadınınkiyle eşdeğer olacak şekilde gençleştirdi.
Cambridge'de bilim insanları bu gelişmeyi diğer dokulara da yapabileceklerini söylüyor.
Araştırma diyabet, kalp hastalığı ve nörolojik bozukluklar gibi yaşa bağlı hastalıklar için tedaviler geliştirmeyi amaçlıyor.
ORGAN NAKLİNDE KULLANILACAK BÖBREKLERİN KAN GRUBU DEĞİŞTİRİLDİ
İngiltere'de bilim insanları, organ nakli için kullanılacak böbreklerin kan grublarını değiştirdi.
Bu başarının nakil için organ tedarik edilirken kullanılabilecek bir buluş olabileceğini belirttiler. Genellikle hastalara uygun donör bulunmakta zorluk çekiliyor.
Kan grupları farklı olan kişilerde birbirine böbrek nakli olmuyor ancak böbreğin kan grubunun 0 tipine dönüştürülmesiyle böbreğin herhangi bir hastaya nakli mümkün oluyor.
YARADILIŞ SÜTUNLARI
NASA (Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi) tarafından kullanılan ve en güçlü teleskob olan James Webb, evrenin daha önce hiç görülmemiş en net görüntülerini ilk kez paylaştı.
James Webb Teleskobu, Aralık 2021'de uzaya gönderildi ve 25 Ocak 2022'de uzayda gözlem yapacağı noktaya ulaşmayı başardı.
Teleskop şu ana kadar milyonlarca galaksi keşfetti. Jüpiter ve Neptün'ün inanılmaz görüntülerini fotoğrafladı. Evrenin bugüne kadar çekilmiş en derin ve detaylı fotoğrafını bizlerle paylaştı.
Bunlardan en etkileyici olanı ise Yaratılış Sütunları seçildi.
NASA DART MİSYONU
NASA bir asteroide çarparak yörüngesini değiştirmeyi hedeflediği Dart Misyonu'nu başarıyla tamamladı.
Misyon, büyük ölçekli bir asteroidin Dünya'ya çarpmasını engellemenin zorluklarını tespit etmeyi içeriyordu.
Kasım 2021'de fırlatılan uzay aracı, Dünya'dan 11 milyon kilometre uzaklıktaki Dimorphos adlı asteroide tam isabetle çarptı.
DÜNYANIN EN BÜYÜK BİTKİSİ
Yeryüzünün bilinen en büyük bitkisi Avustralya kıyılarında keşfedildi. Araştırmacılar 20 bin futbol sahası büyüklüğündeki deniz çayırının yaşının yaklaşık 4500 olduğunu tahmin ediyor.
Genetik bilimciler aslında farklı amaçlarla inceledikleri Batı Avustralya'daki bu büyük sualtı çayırının tek bir bitki olduğunu belirtti.
Bitkinin en az 4 bin 500 yıl önce, tek bir tohumdam yayıldığına inanılıyor. University of Western Australia'dan araştırmacılar, deniz çayırının yaklaşık 200 kilometkarelik bir alanı kapladığını söylüyor.
Kaynak:BBC
