Asgari ücretlinin vergi dilimi bir ay erken yükseldi
Asgari ücretle çalışanların kazançları ağustos ayında yüzde 20'lik gelir vergisi dilimine girdi. Geçen yıla göre bir ay daha erken vergi dilimi yükselen asgari ücretlilerin aylık net ücreti 40 TL ile 152 TL arasında değişen tutarlarda azalacak. Vergi dilimindeki artıştan en olumsuz etkilenen çok çocuklu çalışanlar olacak. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, gelir vergisi diliminde yaşanan artışın asgari ücretlileri nasıl etkilediğini yazdı
İşçi, memur gibi ücret geliri elde edenlerin 2021 yılı kazançlarının 24 bin liraya kadar olan kısmı yüzde 15, 24 bin lira ile 53 bin liraya kadar olan kısmı yüzde 20, 53 bin lira ile 190 bin lira arasındaki kısmı yüzde 27, 190 bin lira ile 650 bin lira arasındaki kısmı yüzde 35, 650 bin lirayı aşan kısmı ise yüzde 40 oranında vergilendiriliyor. Yüzde 15 vergi oranının uygulandığı ilk gelir vergisi dilimindeki artış uzun süredir enflasyon oranının altında tutuluyor. Bu durum düşük ücretlilerin daha fazla vergi ödemesine neden oluyor.
2002 yılında yüzde 15 vergi oranının uygulandığı ilk dilim brüt asgari ücretin 15 katı, 2003 yılında ise 16 katı düzeyindeydi. 2021 yılında ilk vergi dilimi asgari ücretin 6.7 katı düzeyine geriledi.
Birinci gelir vergisi dilimine tabi kazançlar 2003 yılındaki gibi brüt asgari ücretin 16 katı olsaydı 2021 yılında 57 bin 240 TL’ye kadar olan kazançlar yüzde 15’lik gelir vergisine tabi olacaktı. Ücretlerde gelir vergisi, yüzde 15 oranındaki sigorta primi ve işsizlik sigortası primi düşüldükten sonra kalan kazanç üzerinden ödeniyor. Buna göre, ilk vergi dilimi asgari ücretin 16 katı düzeyinde olsaydı bu yıl aylık brüt ücreti 5 bin 485 ve altında olanlar yıl boyunca yüzde 15’ten fazla vergi ödemeyeceklerdi. Yüzde 20 gelir vergisi dilimine hiç girmeyeceklerdi.
Birinci gelir vergisi dilimindeki ücret tutarı artışının düşük tutulması nedeniyle asgari ücretliler 2013 yılından beri gelir vergisi diliminden etkileniyorlar. İlk yıllarda sadece aralık ayında yüzde 20’lik gelir vergisi dilimine giren asgari ücretliler, giderek her yıl daha erken yüzde 20’lik dilime girmeye başladılar. Geçen yıl eylül ayında başlayan asgari ücretliler için yüzde 20’lik gelir vergisi uygulaması, bu yıl ağustos ayında gündeme geldi. Sonuç olarak 2013 yılına kadar yıl boyu yüzde 15 gelir vergisi diliminde yer alan asgari ücretliler, bu yıl temmuz ayına kadar yüzde 15 gelir vergisi ödediler. Ağustos ayında ücretlerinin bir kısmı yüzde 15, bir kısmı da yüzde 20 oranında vergilendirilecek. Eylül ayından itibaren yılsonuna kadar ise yüzde 20 oranında vergiye tabi olacaklar.
NET ASGARİ ÜCRETE BEKÂR İŞÇİNİN AGİ’Sİ DAHİL
Ücret kazançlarında önce yüzde 14 oranındaki sosyal güvenlik primi işçi payı ve yüzde 1 oranındaki işsizlik sigortası primi işçi payı düşülüyor. Prim düşüldükten sonra kalan tutar gelir vergisi matrahını oluşturuyor. Bu yıl aylık asgari ücret 3 bin 577.50 TL iken net asgari ücret ise 2 bin 825.90 TL düzeyinde yer alıyor. Net asgari ücretin 268.31 TL’lik kısmı bekâr işçi için hesaplanan asgari geçim indiriminden (AGİ) oluşuyor.
ÜÇ ÇOCUKLU ASGARİ ÜCRETLİYE SIFIR VERGİ TEMMUZA KADAR GEÇERLİ
Birinci vergi diliminin düşük tutulmasından olumsuz etkilenmeye başlayan asgari ücretlileri vergi artışından korumak için geçmişte iki düzenleme yapıldı. Bunlardan birincisi, eşi çalışmayan ve üç çocuğu bulunanlar ile eşi çalışsa bile 4 ve daha fazla çocuğu bulunan asgari ücretlilerden vergi alınmaması şeklinde oldu.
İkinci düzenleme ise 2016 yılında hayata geçirildi. Vergi dilimindeki artıştan dolayı ele geçen net ücretin yılın ilerleyen aylarında ocak ayındaki net ücretin altına düşmesi önlendi.
Aşağıda daha detaylı anlatacağımız gibi üç çocuğa kadar vergi alınmaması kuralı bu yıl temmuz ayına kadar uygulandı. Ağustos ayından itibaren üç çocuklu asgari ücretliler de vergi ödeyecekler.
Asgari ücretle çalışan bekâr işçi 2021’in tüm aylarında net 2 bin 825.90 TL ücret aldı. 2016 yılındaki söz konusu düzenleme yapılmasaydı asgari ücretli bekâr işçinin eline geçen net ücret ağustosta 2 bin 809 liraya, eylül ayından itibaren de 2 bin 674 liraya düşecekti.
Bu uygulamadan, evli ve çocuklu asgari ücretlilerde yararlanıyorlar. Gelir vergisi dilimindeki artış nedeniyle evli ve çocuklu asgari ücretlilerin ellerine geçen net ücretin bu yıl 2 bin 825.90 TL’nin altına düşmesi önleniyor. Bu düzenleme vergi dilimindeki artıştan olumsuz etkilenenleri kısmen koruyabiliyor.
ÜÇ ÇOCUKLU ASGARİ ÜCRETLİ 624 TL VERGİ ÖDEYECEK
Eşi çalışmayan, çocuk sayısı 3 ve daha fazla olan bir asgari ücretli ocak ayından bu yana asgari geçim indirimi ile birlikte net 3 bin 413.92 TL ücret alıyordu. Aynı işçinin eline geçen net ücret bu ay 2 bin 997.16 TL’ye, eylül ayından itibaren de 2 bin 861.68 TL’ye düşecek. Bu ay sonunda ağustos ayı ücretini 16.36 TL, eylül ayı ücretini ise 152.04 TL daha az alacak. Eşi çalışmayan, üç ve daha fazla çocuklu bir asgari ücretli ile eşi çalışan, 4 çocuklu asgari ücretli bu yıl 624.52 TL vergi ödeyecek.
Evli ve çocuklu asgari ücretlilerin gelir vergisi dilimindeki artıştan dolayı yıllık kaybı 177 TL ile 624.52 TL arasında değişecek.
