Gün içinde tükettiğiniz kafein içerikli yiyecekler ve içeceklerin bağımlısı olduğunuzu nasıl anlarsınız?
Bir gün bile kahve içmeden duramıyorsanız ve kafein eksikliği sizi fiziksel ya da zihinsel olarak zorluyorsa, bu durum bağımlılık seviyesine ulaştığınızı gösterebilir. İşte kafein bağımlılığının en yaygın işaretleri...
Sabahları uyanmakta zorlanıyor, gün içinde yorgunlukla baş etmek için sık sık kahveye sarılıyorsanız, kafein bağımlılığına yakalanmış olabilirsiniz. İşte fark edilmesi kolay ama göz ardı edilen belirtiler.
KAFEİN NEDİR?
Kahve, çay, kola, enerji içecekleri ve kakaolu tatlıların ortak bir noktası vardır: Hepsi yüksek oranda kafein içerir. Keyif verici bir madde olan kafein, uyarıcı etkileriyle bilinir. Günlük kafein tüketimi 300 mg'a kadar normal kabul edilirken, 700 mg’nin üzerindeki miktarlar bağımlılık riski oluşturur. Özellikle sigara içen bireylerde kahve ve çay bağımlılığı da sık görülür. Çünkü nikotin ile birlikte tüketildiğinde kafeinin bağımlılık yapma potansiyeli daha da artar.
VÜCUT KAFEİNİ NİKOTİN GİBİ ALGILAR
Kahve ya da çayın sigara ile birlikte tüketilmesi, bu maddelerin tek başına tüketilmesine kıyasla daha hızlı ve güçlü bir bağımlılığa yol açabilir. Sigarayı bıraktıktan sonra kafein tüketimini artıran kişilerde, vücut kafeini nikotin gibi algılar ve yoksunluk belirtileri daha da şiddetlenebilir. Bu durum genellikle alışkanlıklarla ve sosyal çevreyle ilişkilidir. Özellikle kahve-sigara ikilisini belirli ortamlarla özdeşleştiren kişiler, benzer ortamlara girdiklerinde tekrar tüketme eğiliminde olabilirler.
KAFEİN BAĞIMLILIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Kafein bağımlılığı, alışılan doz alınmadığında yoksunluk belirtileriyle kendini gösterir. En sık görülen belirtiler şunlardır:
- Baş ağrısı
- Yorgunluk ve halsizlik
- Uykusuzluk ya da aşırı uyku hali
- Sersemlik ve sık esneme
- Konsantrasyon ve motivasyon eksikliği
- İş performansında düşüş
- Huzursuzluk, tedirginlik, mutsuzluk
- Depresyon belirtileri (isteksizlik, üzüntü, içe kapanma)
- Sinirlilik
- Düşünme ve hafıza sorunları
KAFEİNİN ZARARLARI
Aşırı kafein tüketiminin neden olabileceği sağlık sorunları şunlardır:
- Uykusuzluk
- Kalsiyum kaybı
- Düzensiz ve hızlı kalp atışları
- Yüksek kan şekeri ve kolesterol
- Mide asidinde artışa bağlı ülser riski
- Kaygı bozuklukları
- Depresyon
KAFEİN HANGİ YİYECEK VE İÇECEKLERDE BULUNUR?
Kafein sadece kahvede değil, birçok yiyecek ve içecekte doğal olarak ya da katkı maddesi şeklinde bulunabilir:
- Çay
- Enerji içecekleri
- Gazlı içecekler
- Bitter çikolata
- Ağrı kesiciler ve soğuk algınlığı ilaçları
- Kilo kontrolü sağlayan bazı takviyeler
- Enerji jelleri, sakızlar ve atıştırmalıklar
- Sporcular için üretilmiş bazı besin takviyeleri
KAFEİN NE İŞE YARAR?
Kafein, belirli dozlarda tüketildiğinde vücuda bazı yararlar sağlayabilir:
- Enerji verir, yorgunluk hissini azaltır
- Hafızayı güçlendirebilir, öğrenmeyi kolaylaştırır
- Metabolizmayı hızlandırır
- Kas ağrılarını hafifletmeye yardımcı olabilir
- Doğal bir yağ yakıcıdır
FAZLA KAFEİNİN ZARARLARI
Kafeinin fazla tüketilmesi durumunda şu olumsuz etkiler ortaya çıkabilir:
- Uykusuzluk
- Anksiyete ve sinirlilik
- Kalp çarpıntısı ve yüksek tansiyon
- Mide rahatsızlıkları
- Kalsiyum atımının artmasına bağlı kemik erimesi (osteoporoz)
- Migreni tetikleyebilir
KAFEİN BAĞIMLILIĞI NASIL AZALTILIR?
Kafein bağımlılığıyla mücadele etmek isteyen bireyler için bazı öneriler:
- Su tüketimini artırın
- Kafeinli içeceklerin yerine kafeinsiz alternatifler tercih edin (bitki çayı, limonlu sıcak su vb.)
- Günlük rutine hafif egzersiz ekleyin. Egzersiz, doğal bir uyarıcıdır
- Profesyonel destek alın. Bir doktor veya psikologdan yardım almak, süreci daha sağlıklı yürütmenizi sağlar.
Görsel Kaynak: shutterstock/istockphoto
