CHP'li Muharrem Erkek, İYİ Parti'li Uğur Poyraz ile Gelecek Parti'li Serap Yazıcı, Fatih Altaylı'ya konuştu
Habertürk'te Fatih Altaylı'nın sorularını yanıtlayan CHP Genel Başkan Yardımcısı Av. Muharrem Erkek, İYİ Parti Av. Uğur Poyraz ile Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Serap Yazıcı yeni anayasa değişikliği teklifini anlattı
Fatih Altaylı'nın Teke Tek programına konuk olan CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Serap Yazıcı ve İYİ Parti Uğur Poyraz, yeni anayasa değişikliği teklifini anlattı.
Parti temsilcilerin anayasa değişikliği ile ilgili konuşmaları şöyle:
Av. Muharrem Erkek CHP Genel Başkan Yardımcısı: Anayasa değişikliği teklifimiz tarihi bir adımdır
28 Şubat 2022 tarihli 6 partinin mutabakat metnini temel aldık. Cumhurbaşkanı seçimiyle ilgili herhangi bir değişiklik temel ilke olarak öngörülmüştü. Tabii ki şahsı görüşlerimiz farklı olabilir. Almanya da, Avusturya da parlamenter sistemdir. Avusturya'da halk seçer, Almanya'da federal meclis seçer. Biz Cumhurbaşkanının nasıl olması gerektiği çerçeveyi çok iyi belirledik. Gerçek anlamda devletin ve milletin birliğini temsil edecek Cumhurbaşkanı istiyoruz. Halk da seçse, meclis de seçse Cumhurbaşkanı Anayasa'da yazılı görevlerin dışına çıkamayacak. 12 Eylül Anayasası sorumsuz bir cumhur başkanı ve güçsüz parlamenter sistem yaratmıştı. Biz onun için güçlendirmiş parlamenter sistem diyoruz. Biz olağanüstü hal döneminde bu sisteme savrulduk. Olağanüstü hal döneminde iktidar anayasayı araç olarak kullanarak Türkiye'ye tek adam sistemine sürükledi. Türkiye'nin önünde tarihi bir fırsat var. Yeni bir cumhurbaşkanı, yeni meclis ilk defa sağlıklı bir anayasa değişikliği yapma şansımız var. Türk siyasi yaşamında ilk kez böyle bir deneyim yaşanıyor. 2021 Eylül başında 6 parti birlikte çalışmaya başladık. Bugünkü anayasa değişikliği önerimiz tarihi bir adımdır. Çok daha sağlıklı güçlendirilmiş parlamenter sistemini öneriyoruz. Gazi Meclisimizi yeniden etkili ve güçlü hale getirmek zorundayız. Meclis araştırmalarında Meclis birini davet ettiği zaman o kişi gelmek zorunda olacak. Şimdi Meclis araştırması ve soruşturması bile yapılamıyor. OHAL dönemlerinde yürütme kararname çıkaramayacak. OHAL yasası çıkarılacak. Güçlü ve saygın bir Meclis, güçlü bir yürütme istiyoruz. Bozmadan önce yapmak kuralı diyoruz. Mevcut Başbakanı hükümeti düşürebilirsin ama önce yeni Başbakanla uzlaşacaksın. Güçlendirilmiş parlamenter sistemin temel taşlarından birini getiriyoruz. Kesin Hesap Komisyonu kuruyoruz. Başkanını ana muhalefet partisinden bir milletvekili üstelenecek. Her kuşun hesabı, denetimi şeffaf bir şekilde yapılacak.
Av. Uğur Poyraz İYİ Parti Genel Sekreteri: Çalışmalarımızı hukuk merkezli yürüttük
KHK ile yönetilmek parlamentonun saygınlığını zedeler. Şu anda Cumhurbaşkanlığının saygınlığını zedelediği gibi. Yeni sistemde KHK'larda Bakanlar Kurulu bir kanun çıkaracak. Meclis'e getirecek. Meclisin bu konuya ilişkin KHK'ları incelemesi, onaylaması gerekecek. KHK çıkarılıyordu bununla ilgili Meclis'e 80-90 gün sonra sunuluyordu. Bizim düzenlememizde buna müsaade edilmiyor. Meclis derhal toplantıya çağırılıyor. Örneğini pandemide yaşadık. Sağlıkta özverili çalışanları bir kenara koyarsak. Alınan Cumhurbaşkanı kararlarıyla birlikte birçok mevzuatı ortadan kaldırıldığını yaşadık. Bu denetimler Meclis çoğunluğu tarafından görülecek ve denetlenecek. Yargıyı tamamen bağımsız bir alana çekilecek. HSK, Anayasa Mahkemesi, Danıştay, Yargıtay ve Sayıştay siyasetten arındırılmış ve siyasete eşit mesafede olması anayasa değişikliği teklif önerimizin temelinde yer alıyor. 6 parti dünya görüşü ve ideolojilerden arınarak hukuk merkezli yürüttük bu çalışmaları. Bugün bir yargı organı bir başka yargı organının kararını uygulamıyor. Türkiye'nin tarafı olduğu anlaşmayı uygulamayan hakimlere yaptırımlar getiriyor yeni değişiklik önerimiz. Bir yöneticiyi atayan irade ile onu denetleyecek olanı atayan irade aynı. Hangi biri, kime neyi şikayet edecek. Burada kuvvetler ayrılığı ilkesi temelinde yargıyı bağımsız alana çekmek buradaki mesele. Bugün Türkiye'de yargı kararlarını değil yargılama süreçlerini tartışıyoruz. Güçlendirilmiş parlamenter sistemde önerimiz uygulayıcıyı öncelikle güvenlik altına alıyor. Kimin gazabından güvenlik altına alıyor? Tüm vesayetlerden güvenlik altına alıyor.
Prof. Dr. Serap Yazıcı (Gelecek Partisi Başkan Yardımcısı): Çalışmamızın amacı Anayasa ile düzenlenmiş demokratik devlet düzeni
Bu metin esas itibariyle Türkiye'ye hükümet sistemi değişikliği öngörüyor. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi yasama, yürütme ve yargı alanlarında Cumhurbaşkanı'na geniş yetkiler vermekte. Bu yetkiler denetlenemeyen, frenlemeyen yetkiler. Dolayısıyla yönetimde keyfiliğe yol açmakta. Biz sorunlarımızı çözemiyoruz, aksine devam ediyor. Maddenin başlığında yürütme yetkisi ve görevi ifadesi var. Biz yetki ifadesini kaldırdık, görev olarak tanımlıyoruz. Artık yürütme alanındaki bütün düzenleyici işlemler için TBMM önce kanun çıkaracak, bir görev olarak yürütme organı hareket edecek. Cumhurbaşkanı kararname yetkisini kullanarak TBMM'yi bypass etmeye sahip. Ülkeyi sadece kararname ile yönetebilir. Cumhurbaşkanına yasama alanına da çok güçlü yetkiler tanınmış durumda. Bu sistem altında yasama çeşitli olarak sınırlandırılmış durumda. Cumhurbaşkanı kim olursa olsun elinde frenlenemeyen, dengelemeyen sistem var. 85 milyonun kaderi bir kişinin, iki dudağı arasına sıkışmış durumda. Uluslararası hiçbir endekste Türkiye demokrasi olarak tanımlanmıyor, otoriter sistem olarak görülüyor. Çalışmamızın amacı Anayasa ile sınırlanmış demokratik devlet düzeni yaratmak. Bireylere geleceğe güvenle bakabilecekleri hukuk sistemi sunmak. Yaptığımız çalışmanın özü bu. Şu anda önerdiğimiz modelde Cumhurbaşkanımızın yetkileri fevkalade sembolik. Tamamen Cumhurbaşkanlığının tarafsız devlet başkanlığı sıfatından kaynaklanan tarafsız yetkiler sunduk.
