Diş tartarı neden olur, belirtileri nelerdir? Diş tartarı nasıl temizlenir?
Beyaz dişler, hem estetik açıdan hem de bireyin genel sağlık ve özgüven düzeyi açısından önemli bir role sahiptir. Gülümseme, insanlar arasında ilk izlenimi oluşturan unsurlardan biridir ve sağlıklı, beyaz dişler bu izlenimi olumlu yönde etkileyerek kişinin daha bakımlı, temiz ve kendine güvenen biri olarak algılanmasını sağlar. Dişlerin beyaz ve parlak görünmesi, yalnızca dış görünüşe değil, diş ve ağız sağlığına da işaret eder. Plak, tartar ve çürüklerin olmaması, dişlerin rengini koruyan faktörlerdendir ve düzenli ağız bakımıyla mümkün olur.
Ayrıca beyaz dişlere sahip olmak, bireyleri sosyal ilişkilerde daha rahat ve aktif hale getirirken, iş yaşamında da profesyonel bir duruş sergilemelerine katkı sağlayabilir. Günümüzde medya ve güzellik standartlarının etkisiyle beyaz dişler, ideal gülüşün bir parçası haline gelmiş, bu da estetik diş hekimliği uygulamalarına olan ilgiyi artırmıştır. Sonuç olarak, beyaz dişler hem ağız sağlığının göstergesi hem de kişinin psikolojik ve sosyal yaşamında olumlu etkiler yaratan değerli bir unsurdur.
DİŞ TARTARI NEDEN OLUR?
Diş tartarı, ağız hijyenine yeterince dikkat edilmediğinde, dişlerin üzerinde biriken plakların zamanla sertleşip mineralize olmasıyla oluşur. Günlük olarak yediğimiz yiyecekler, özellikle şekerli ve nişastalı gıdalar, ağızda bakterilerle birleşerek yapışkan bir tabaka olan dental plağı meydana getirir. Eğer bu plaklar diş fırçalama ve diş ipi kullanımıyla düzenli olarak temizlenmezse, yaklaşık 24 ila 72 saat içinde tükürüğün içindeki minerallerle birleşerek sertleşir ve “tartar” yani diş taşı adını alan sert bir yapıya dönüşür.
Diş taşları genellikle diş etine yakın bölgelerde, alt ön dişlerin arka yüzeyinde, tükürük bezlerinin bulunduğu alanlarda daha fazla görülür çünkü bu bölgelerde tükürük akışı daha yoğundur ve mineral birikimi daha hızlı olur. Diş tartarı, yalnızca estetik bir sorun oluşturmakla kalmaz; diş etlerinde iltihaplanmaya, diş eti çekilmesine, ağız kokusuna ve zamanla diş kaybına kadar gidebilen ciddi periodontal hastalıklara da zemin hazırlar.
Ağızda sürekli kalan bu sert yapı, diş fırçasıyla ya da evdeki müdahalelerle temizlenemez hale gelir ve mutlaka diş hekimi tarafından özel aletlerle yapılacak bir temizlik gerektirir. Bu yüzden tartar oluşumunu önlemek için düzenli ağız bakımı, günde en az iki kez diş fırçalama, diş ipi kullanımı, şekerli ve asitli gıdalardan uzak durmak ve yılda en az iki kez diş hekimi kontrolüne gitmek büyük önem taşır.
DİŞ TARTARI NASIL TEMİZLENİR?
Diş tartarı, dişlerin üzerinde zamanla biriken ve sertleşen mineralize plak olduğu için evdeki basit temizlik yöntemleriyle giderilemez; bu yüzden etkili ve kalıcı bir temizlik mutlaka profesyonel diş hekimliği müdahalesi gerektirir. Diş taşı temizliği, diş hekimleri tarafından “detertraj” adı verilen özel bir işlemle yapılır. Bu işlemde ultrasonik cihazlar veya manuel küretler kullanılarak dişlerin yüzeyine yapışmış tartar tabakası titreşim ve su yardımıyla parçalanarak temizlenir.
Ultrasonik cihazlar, yüksek frekanslı ses dalgaları ile tartarları diş minesine zarar vermeden sökerken aynı anda su püskürterek hem soğutma sağlar hem de oluşan artıkların uzaklaştırılmasını kolaylaştırır. Diş taşı temizliği sadece dişin görünen kısmını değil, diş eti çizgisinin altındaki bölgeleri de kapsayacak şekilde yapılır; çünkü bu alanlarda biriken tartar, diş eti hastalıklarına sebep olabilir. Temizlik işleminden sonra dişler genellikle polisaj denilen bir parlatma aşamasına geçer. Polisaj sırasında, diş yüzeyine özel bir parlatıcı macun uygulanarak dişlerin daha pürüzsüz hale getirilmesi sağlanır, böylece plak birikiminin tekrar oluşması zorlaştırılır.
Bazı durumlarda diş eti çizgisi altında ileri derecede tartar birikimi varsa, “kök yüzeyi düzleştirme” gibi daha derinlemesine temizlik yöntemleri gerekebilir. Tüm bu işlemler genellikle ağrısızdır ve 30-60 dakika içinde tamamlanabilir; ancak diş eti hassasiyetine göre lokal anestezi uygulanması da mümkündür. Temizlik sonrası dişlerde kısa süreli bir hassasiyet yaşanabilir, fakat bu durum birkaç gün içinde geçer. Diş tartarının yeniden oluşmasını engellemek için düzenli fırçalama, diş ipi kullanımı, sağlıklı beslenme alışkanlıkları ve en az yılda iki kez diş hekimi kontrolü önerilir.
NELERE DİKKAT ETMEK GEREKİR?
Diş tartarı oluşumunu önlemek ve mevcut tartar sonrası sağlıklı ağız bakımını sürdürmek için dikkat edilmesi gerekenler oldukça fazladır.
Bu adımlara düzenli şekilde dikkat ederek hem diş tartarının oluşmasını önleyebilir hem de diş sağlığınızı uzun vadede koruyabilirsiniz.
